Για τις Μη-Κυβερνητικές οργανώσεις

Ένα άρθρο της Ινδής συγγρεαφέως και ακτιβίστριας Αρουντάτι Ρόυ από την Μοντ-Ντιπλοματίκ θέτει το ζήτημα των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Τα ζητήματα που θέτει είναι πραγματικά και επί της ουσίας πολιτικά:

"...Οι ΜΚΟ δίνουν την εντύπωση ότι καλύπτουν το κενό που δημιουργεί η αποσύνδεση του κράτους από ορισμένους τομείς. Και στην πραγματικότητα, αυτό ακριβώς κάνουν, αλλά με ασυνάρτητο τρόπο. Η πραγματική συνεισφορά τους είναι ότι κατευνάζουν τον θυμό που δημιουργεί αυτή η διάσταση, καθώς και το ότι μοιράζουν με το σταγονόμετρο -με τη μορφή βοήθειας ή εθελοντικής εργασίας- αυτό που κανονικά οι άνθρωποι θα δικαιούνταν.

Οι ΜΚΟ αλλοιώνουν τη συνείδηση της κοινωνίας. Μετατρέπουν τους ανθρώπους σε εξαρτώμενα θύματα και αμβλύνουν τις αιχμές της πολιτικής αντίστασης. Δημιουργούν ένα είδος αμορτισέρ που απορροφά τους κραδασμούς ανάμεσα [στην κυβέρνηση] και στο κοινό, ανάμεσα στην αυτοκρατορία και στους υπηκόους της. Εχουν μετατραπεί σε διαιτητές, διερμηνείς, διαμεσολαβητές, προαγωγούς..."

Αν και δεν θα ήταν σωστό να βάλουμε όλες τις ΜΚΟ σε ένα τσουβάλι, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η λειτουργία τους είναι συνήθως μη-δημοκρατική και η ιεραρχία τους είναι δεδομένη και δεν εκλέγεται από τα μέλη, τα οποία, έξω από έναν πυρήνα ακτιβιστών, είναι απλώς "υποστηρικτές", πληρώνουν δηλαδή για να τρέχουν οι άλλοι για αυτούς. Αυτό δεν θα ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα αν οι ΜΚΟ είχαν απλώς ένα ρόλο καταγραφής και καταγγελίας προβλημάτων σε συγκεκριμένους χώρους, γίνεται όμως σημαντικό όταν υποκαθιστούν τις πολιτικές οργανώσεις και με αυτόν τον τρόπο μετατρέπουν σε παθητικό θέαμα την πολιτική δράση. Αλλά πέρα από αυτό, ενδεικτική της ακινδυνότητας και της μετριοπάθειας, ας πούμε, της κριτικής των ΜΚΟ στο σύστημα, είναι η ευκολία με την οποία είδαμε στελέχη των ΜΚΟ (και στην χώρα μας) να μεταπηδούν σε μια, αποπολιτικοποιημένη όμως, "θέση ευθύνης" (δηλαδή υφυπουργεία, διευθυντιλίκα κ.τ.τ.).

Αλλά δεν είναι μόνον αυτό, όπως σημειώνει ο David Rieff η ίδια η έννοια της Κοινωνίας των Πολιτών, αυτού του θεμέλιου λίθου της παγκόσμιας μετα-σοσιαλδημοκρατίας (και ακόμα παραπέρα) είναι βαθύτατα ύποπτη, όχι λόγω φυσικά των προθέσεων αυτών που την επικαλούνται, αλλά λόγω της προφανούς χρησιμότητάς της, για την άμβλυνση των πολιτικών αντιδράσεων...:

... Η ιδέα της Κοινωνίας Πολιτών απλώς συμπίπτει με τον τροπισμό προς την ιδιωτικοποίηση που έχει γίνει η σφραγίδα αυτών των μεταψυχροπολεμικών εποχών. Χωρίς να είναι αντιθετική, είναι τέλεια εναρμονισμένη με το Πνεύμα των Καιρών μιας εποχής που έχει γίνει μάρτυρας της αύξησης εκείνου που υποστηρικτές όπως ο Bill Clinton και ο Tony Blair αρέσκονται να αποκαλούν "Τρίτο Δρόμο" και εκείνου που μπορούμε, ίσως λιγότερο συναισθηματικά, να αποκαλέσουμε "Θατσερισμό με ανθρώπινο πρόσωπο". Όπως ιδιωτικοποιούμε τις φυλακές, έχουμε ιδιωτικοποιήσει και την αναπτυξιακή βοήθεια και είμαστε στη διαδικασία, όπως φαίνεται, της ιδιωτικοποίησης στρατιωτικών εμπλοκών σε μέρη όπως η Νέα Γουινέα, η Σιέρρα Λεόνε και η Αγκόλα, από στρατούς συγκροτημένους από εταιρίες όπως οι Sandline & Executive Outcomes, άρα, αφήστε μας να ιδιωτικοποιήσουμε τη δόμηση της δημοκρατίας. Ας εγκαταλείψουμε την ικανότητα του κράτους να εγκαθιδρύει την έννομη τάξη ή τη δημοκρατία μέσα από την εκλογική και τη νομοθετική διαδικασία, και αντί αυτού ας δώσουμε στις πολιτικές ενώσεις - το πολιτικό αντίστοιχο του ιδιωτικού τομέα - μια ευκαιρία να κάνουν το δικό τους.

Το γεγονός ότι όλα αυτά είναι ενδεδυμένα τη γλώσσα (και το φανταστικό πλαίσιο) της απελευθέρωσης, δεν το κάνει από μόνο του απελευθερωτικό. Αντιθέτως, υπάρχουν στιγμές όπου φαίνεται ότι οι θιασώτες της Κοινωνίας Πολιτών είναι οι χρήσιμοι ανόητοι της παγκοσμιοποίησης. Στην παραπέρα υπονόμευση του κράτους, υπονομεύουν τη μοναδική δύναμη που απομένει και που έχει τουλάχιστον τη δυνατότητα να σταθεί αντιμέτωπη στην ιδιωτικοποίηση του κόσμου, την κοινώς γνωστή ως παγκοσμιοποίηση.

Η μετάφραση από την ηλεκτρονική έκδοση "Δικαιωματικά!" της ΜΚΟ Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι! (και μπράβο τους...)