Συνέντευξη Αλέκου Αλαβάνου: Μέρος 3, Εκλογικά και Μετεκλογικά
Το τρίτο μέρος των απαντήσεων του Αλέκου Αλαβάνου σχετικά με θέματα μετεκλογικών συνεργασιών και εισόδου του ΛΑΟΣ στην βουλή:
"Συνεργασίες"
Δημήτρης Α.:
Christoph:
Talos:
Απάντηση:
Τις τελευταίες εβδομάδες έχει ανοίξει στα ΜΜΕ έντονα η συζήτηση για το αν θα δεχόταν ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ αν από τις εκλογές δεν προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Όλοι καταλαβαίνουμε βέβαια ότι μια συζήτηση που ανοίγει με μαθηματική ακρίβεια σε κάθε προεκλογική περίοδο και κλείνει αμέσως μετα τις εκλογές υπηρετεί και άλλες σκοπιμότητες, όπως π.χ. την ανάγκη του ΠΑΣΟΚ να ψαρέψει σε θολά νερά. Και επειδή δεν ζούμε σε πολιτικό κενό, αυτή είναι μια παράμετρος που δεν πρέπει να παραβλέπουμε όταν συζητάμε το θέμα των συνεργασιών.
Το δεύτερο ζήτημα που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι το τι σημαίνουν οι εκλογές. Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί άνθρωποι, οι εκλογές (συνήθως) δεν διαμορφώνουν τους συσχετισμούς των δυνάμεων σε μια κοινωνία, αλλά απλώς τους εκφράζουν. Η προεκλογική εκστρατεία μπορεί να βοηθήσει στα σημεία, δύσκολα όμως μπορεί να ανατρέψει από μόνη της τη γενική κατεύθυνση που έχουν πάρει τα πράγματα. Γιατί το λέω αυτό; Η δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ δύο κομμάτων οικοδομείται κυρίως στα χρόνια που προηγούνται των εκλογών και όχι στην τούρλα του Σαββάτου. Δυστυχώς με το ΠΑΣΟΚ, βρεθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια σε διαφορετικές πλευρές σε όλα σχεδόν τα καίρια ζητήματα που αντιμετώπισε η ελληνική κοινωνία: εμείς προτείναμε την εφαρμογη του 35ωρου για να μειωθεί η ανεργία και να μοιραστεί περισσότερο ο πλούτος που παράγεται στη χώρα και το ΠΑΣΟΚ διαφώνησε, ζητήσαμε συνεργασία για τη σωτηρία της Ολυμπιακής και το ΠΑΣΟΚ αρνήθηκε, καταθέσαμε σχέδιο νόμο για την θέσπιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και το ΠΑΣΟΚ το καταψήφισε, αγωνιστήκαμε ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 για τα δημόσια πανεπιστήμια και του άρθρου 24 για το περιβάλλον την ώρα που το ΠΑΣΟΚ σφύριζε αδιάφορα.
Εκτίμησή μας λοιπόν είναι ότι δεν διαφαίνονται ρεαλιστικά περιθώρια συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ για τον απλούστατο λόγο ότι στα σημαντικά θέματα υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες. Γι' αυτό άλλωστε νομίζω ότι ακόμη κι αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία, και ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει ένα μίνιμουμ πρόγραμμα (π.χ. σαν αυτό που περιγράφει ο Talos στην ερώτησή του), το ΠΑΣΟΚ θα αρνηθεί τη συνεργασία. Αυτό λέμε στον ελληνικό λαό με τη στάση μας, όπως πιστεύουμε ότι είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε αντί να αφήνουμε να αιωρείται η εντύπωση μιας κατάστασης που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Γενικότερα, δεν χρειάζεται να έχουμε κανέναν φόβο πρώτα από όλα για ανίσχυρες κυβερνήσεις. Αυτό που είδαμε είναι ότι ισχυρές κυβερνήσεις, κυβερνήσεις με μεγάλες πλειοψηφίες μας έδωσαν τη φτώχια, μας έδωσαν τα σκάνδαλα του χρηματιστηρίου, μας έδωσαν τα ομόλογα και μας έδωσαν μια πυρπολημένη Ελλάδα. Δεν χρειάζεται να φοβόμαστε και αντίθετα να ελπίζουμε από την αδυναμία αυτοδυναμίας ενός από τα δύο κόμματα τα οποία παραδοσιακά διεκδικούσαν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η αίσθηση της απόλυτης κυριαρχίας στο κοινοβουλευτικό πεδίο κάνει τα κυβερνητικά επιτελεία, είτε αυτά είναι μπλε είτε πράσινα, να γίνονται περισσότερο δογματικά, αλαζονικά και ανάλγητα μπροστά στα αποτελέσματα της πολιτικής που ασκούν. Αυτό που χρειάζεται, επομένως, η χώρα είναι να σταματήσει η αλαζονεία που γεννάει δογματισμό και ιδεοληψία από τη μεριά των ισχυρών.
Δεν πρόκειται να αποτελέσουμε στήριγμα πολιτικών τις οποίες καταδικάζουμε. Κανείς από μας δεν θα είχε το κουράγιο να εμφανιστεί όχι στην τηλεόραση αλλά να κυκλοφορήσει στο δρόμο αν εμείς που ήμασταν οι πρωταγωνιστές του κινήματος για το άρθρο 16 σε πολιτικό επίπεδο, εμείς που θέσαμε το οικολογικό ζήτημα με τέτοια ένταση, στηρίξουμε δυνάμεις που έχουν δημιουργήσει αυτό το νομοθετικό πλαίσιο. Αντίθετα πιστεύουμε βαθιά ότι έλαχε από τις εξελίξεις σε μια τέτοια ενωτική δύναμη όπως είναι αυτή της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αυτή η ενότητα δράσης, αυτή η μεγάλη συνάντηση, να παίξει τον ρόλο του καταλύτη και του προάγγελου των μεγάλων εξελίξεων που θα έρθουν. Γι’ αυτό καλούμε τους πολίτες να φύγουν όχι μόνο από το δικομματισμό αλλά να φύγουν κι από τους συλλογισμούς που δημιουργεί ο δικομματισμός και να κάνουμε όλοι μαζί μια τομή. Εμείς είμαστε έτοιμοι να υπηρετήσουμε αυτή την τομή.
Η συρρίκνωση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ θα τους αναγκάσουν να ξανασκεφτούν σοβαρά την πολιτική που υπηρετούν. Αυτός είναι ο στόχος ο δικός μας, να αλλάξουμε το τοπίο και να ανοίξουμε έναν δρόμο προοπτικής. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι μπαίνουμε σε ένα νέο πολιτικό τοπίο και ότι αυτό το τοπίο δεν θα το δούμε με τους όρους του σήμερα. Θα το δούμε με τους όρους του αύριο.
Εμείς θα έχουμε το πρόγραμμά μας και πιστεύουμε ότι σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας και σε περίπτωση ισχυρής υποστήριξης στο οικολογικό, κοινωνικό μήνυμα της Αριστεράς για την οποία καλούμε, θα έχουμε μια ανασύνταξη όλου του πολιτικού σκηνικού το οποίο δεν θα μπορεί να συγκριθεί με το σημερινό. Θα περάσουμε σε μια άλλη φάση και πρέπει να περάσουμε γρήγορα.
Περί ΛΑΟΣ
Christoph:
Αθ. Αναγνωστόπουλος:
Απάντηση:
Το ερώτημα δεν είναι αν θέλουμε πεντακομματική βουλή γενικά και αόριστα αλλά από ποια κόμματα θα απαρτίζεται, δηλαδή τι συσχετισμοί θα έχουν καταγραφεί στην ελληνική κοινωνία. Το πρόβλημα με το ΛΑΟΣ δεν είναι ότι αποτελεί πιθανό στήριγμα του δικομματισμού όπως λέγεται από άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά ότι με τις εθνικιστικές και ξενόφοβες θέσεις του γεννά το μίσος και το φόβο. Δεν είναι απλώς μια ακόμη πολιτική δύναμη που συμμετέχει στο κοινοβούλιο.
Είναι μια πολιτική δύναμη που επιθυμεί να αξιοποιήσει τη συμμετοχή της στη Βουλή προκειμένου να αλλοιώσει βασικές δημοκρατικές αρχές που θα έπρεπε να είναι αδιαπραγμάτευτες (όπως για παράδειγμα η απαγόρευση των διακρίσεων στη βάση του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, του σεξουαλικού προσανατολισμού κλπ). Αυτό δεν νομίζουμε ότι προάγει τη δημοκρατία μας. Όποτε επικράτησαν αυτές οι απόψεις σε μια κοινωνία τα αποτελέσματα ήταν οδυνηρά γι’ αυτή. Δεν θέλουμε εμείς να υπάρξουν στη βουλή πολιτικές δυνάμεις οι οποίες καλλιεργούν ξενοφοβία και ρατσισμό. Καλούμε τους πολίτες να καταψηφίσουν και να περιθωριοποιήσουν τέτοιες αντιλήψεις. Δεν αποτελούν λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
Δικαιούμαστε λοιπόν να μην επιθυμούμε να αποκτήσει πρόσβαση το ΛΑΟΣ στο βήμα της Βουλής. Όπως άλλωστε έλεγε πριν μερικά χρόνια και κάποιος φιλόσοφος: είμαι διατεθειμένος να συζητήσω τα πάντα με τους πάντες, δεν ανταλλάσσω όμως συνταγές μαγειρικής με ανθρωποφάγους.
Και γι’ αυτό ενώ είναι κατανοητή η τάση ενίσχυσης γενικά των μικρών κομμάτων λόγω αυτής της κρίσης εμπιστοσύνης στο δικομματισμό, έχει σημασία νομίζω και η επιλογή που θα κάνουν οι πολίτες ανάμεσα σε αυτές τις δυνάμεις των άλλων κομμάτων.
Από την άλλη, μια πεντακομματική Βουλή που θα απαρτίζεται από περισσότερα αριστερά κόμματα εκτιμούμε ότι θα ήταν μια θετική εξέλιξη. Εμείς δεν θεωρούμε ότι η ψήφος προς τα αριστερά είναι χαμένη ψήφος ακόμη και αν δεν είμαστε εμείς οι αποδέκτες της. Εμείς καλούμε τον κόσμο να ψηφίσει τα ψηφοδέλτιά μας, αλλά αν δεν μας επιλέξει, ούτε η ακροδεξιά, ούτε ο δικομματισμός, ούτε η αποχή και το λευκό είναι θετικές επιλογές. Υπάρχουν και άλλα αριστερά ψηφοδέλτια και η ψήφος σε αυτά δεν είναι χαμένη ψήφος.
"Συνεργασίες"
Δημήτρης Α.:
...Αν θα βγει το ΠΑΣΟΚ ο ΣΥΡΙΖΑ θα δεχτεί να συγκυβερνήσει; Αν ναι, κάτω
από ποιες προϋποθέσεις; Πιστεύει ότι αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο για
τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στο μέλλον;
Christoph:
...Γιατί αρνείστε τη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ όταν μεγάλο κομμάτι της βάσης σας την επιθυμεί; Γιατί να σας ψηφίσει κάποιος ο οποίος διαφωνεί με την κυβέρνηση και είναι πολιτικά κοντά σας όταν η ψήφος του σε σας θα επιτρέψει στη ΝΔ να εφαρμόσει τη "μεταρρυθμιστική της πολιτική" για άλλη μια τετραετία, ενώ θα μπορούσε αυτή η ψήφος να οδηγήσει σε μια κεντροαριστερή κυβέρνηση συνεργασίας στην οποία θα μπορούσατε να θέσετε εσείς τους πολιτικούς σας όρους;
Talos:
Σχετικά με τις κυβερνητικές συνεργασίες. Δεν θα ήταν αποδοτικότερο αν αντί για την διακήρυξη της μη-συμβατότητας του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ με εκείνο του ΠΑΣΟΚ, να υπήρχα πέντε (επτά, δέκα…) μίνιμουμ όροι για οποιαδήποτε μετεκλογική συνεργασία με οιοδήποτε κόμμα (π.χ. του τύπου: αναστροφή της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, άμεση εφαρμογή του διακομματικού πορίσματος του 1993, 5% για την παιδεία, απόσυρση των Ελληνικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, άμεσος χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους κοκ); Δεν θα ήταν δηλαδή προτιμότερο να καταδείξεις αναλυτικά τους βασικούς όρους της διαφωνίας σου με ξεκάθαρο τρόπο, μεταφέροντας την ευθύνη για την μη-συνεργασία στους υποψήφιους «συνεργάτες»;
Απάντηση:
Τις τελευταίες εβδομάδες έχει ανοίξει στα ΜΜΕ έντονα η συζήτηση για το αν θα δεχόταν ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ αν από τις εκλογές δεν προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Όλοι καταλαβαίνουμε βέβαια ότι μια συζήτηση που ανοίγει με μαθηματική ακρίβεια σε κάθε προεκλογική περίοδο και κλείνει αμέσως μετα τις εκλογές υπηρετεί και άλλες σκοπιμότητες, όπως π.χ. την ανάγκη του ΠΑΣΟΚ να ψαρέψει σε θολά νερά. Και επειδή δεν ζούμε σε πολιτικό κενό, αυτή είναι μια παράμετρος που δεν πρέπει να παραβλέπουμε όταν συζητάμε το θέμα των συνεργασιών.
Το δεύτερο ζήτημα που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι το τι σημαίνουν οι εκλογές. Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί άνθρωποι, οι εκλογές (συνήθως) δεν διαμορφώνουν τους συσχετισμούς των δυνάμεων σε μια κοινωνία, αλλά απλώς τους εκφράζουν. Η προεκλογική εκστρατεία μπορεί να βοηθήσει στα σημεία, δύσκολα όμως μπορεί να ανατρέψει από μόνη της τη γενική κατεύθυνση που έχουν πάρει τα πράγματα. Γιατί το λέω αυτό; Η δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ δύο κομμάτων οικοδομείται κυρίως στα χρόνια που προηγούνται των εκλογών και όχι στην τούρλα του Σαββάτου. Δυστυχώς με το ΠΑΣΟΚ, βρεθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια σε διαφορετικές πλευρές σε όλα σχεδόν τα καίρια ζητήματα που αντιμετώπισε η ελληνική κοινωνία: εμείς προτείναμε την εφαρμογη του 35ωρου για να μειωθεί η ανεργία και να μοιραστεί περισσότερο ο πλούτος που παράγεται στη χώρα και το ΠΑΣΟΚ διαφώνησε, ζητήσαμε συνεργασία για τη σωτηρία της Ολυμπιακής και το ΠΑΣΟΚ αρνήθηκε, καταθέσαμε σχέδιο νόμο για την θέσπιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και το ΠΑΣΟΚ το καταψήφισε, αγωνιστήκαμε ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16 για τα δημόσια πανεπιστήμια και του άρθρου 24 για το περιβάλλον την ώρα που το ΠΑΣΟΚ σφύριζε αδιάφορα.
Εκτίμησή μας λοιπόν είναι ότι δεν διαφαίνονται ρεαλιστικά περιθώρια συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ για τον απλούστατο λόγο ότι στα σημαντικά θέματα υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες. Γι' αυτό άλλωστε νομίζω ότι ακόμη κι αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία, και ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει ένα μίνιμουμ πρόγραμμα (π.χ. σαν αυτό που περιγράφει ο Talos στην ερώτησή του), το ΠΑΣΟΚ θα αρνηθεί τη συνεργασία. Αυτό λέμε στον ελληνικό λαό με τη στάση μας, όπως πιστεύουμε ότι είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε αντί να αφήνουμε να αιωρείται η εντύπωση μιας κατάστασης που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Γενικότερα, δεν χρειάζεται να έχουμε κανέναν φόβο πρώτα από όλα για ανίσχυρες κυβερνήσεις. Αυτό που είδαμε είναι ότι ισχυρές κυβερνήσεις, κυβερνήσεις με μεγάλες πλειοψηφίες μας έδωσαν τη φτώχια, μας έδωσαν τα σκάνδαλα του χρηματιστηρίου, μας έδωσαν τα ομόλογα και μας έδωσαν μια πυρπολημένη Ελλάδα. Δεν χρειάζεται να φοβόμαστε και αντίθετα να ελπίζουμε από την αδυναμία αυτοδυναμίας ενός από τα δύο κόμματα τα οποία παραδοσιακά διεκδικούσαν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η αίσθηση της απόλυτης κυριαρχίας στο κοινοβουλευτικό πεδίο κάνει τα κυβερνητικά επιτελεία, είτε αυτά είναι μπλε είτε πράσινα, να γίνονται περισσότερο δογματικά, αλαζονικά και ανάλγητα μπροστά στα αποτελέσματα της πολιτικής που ασκούν. Αυτό που χρειάζεται, επομένως, η χώρα είναι να σταματήσει η αλαζονεία που γεννάει δογματισμό και ιδεοληψία από τη μεριά των ισχυρών.
Δεν πρόκειται να αποτελέσουμε στήριγμα πολιτικών τις οποίες καταδικάζουμε. Κανείς από μας δεν θα είχε το κουράγιο να εμφανιστεί όχι στην τηλεόραση αλλά να κυκλοφορήσει στο δρόμο αν εμείς που ήμασταν οι πρωταγωνιστές του κινήματος για το άρθρο 16 σε πολιτικό επίπεδο, εμείς που θέσαμε το οικολογικό ζήτημα με τέτοια ένταση, στηρίξουμε δυνάμεις που έχουν δημιουργήσει αυτό το νομοθετικό πλαίσιο. Αντίθετα πιστεύουμε βαθιά ότι έλαχε από τις εξελίξεις σε μια τέτοια ενωτική δύναμη όπως είναι αυτή της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αυτή η ενότητα δράσης, αυτή η μεγάλη συνάντηση, να παίξει τον ρόλο του καταλύτη και του προάγγελου των μεγάλων εξελίξεων που θα έρθουν. Γι’ αυτό καλούμε τους πολίτες να φύγουν όχι μόνο από το δικομματισμό αλλά να φύγουν κι από τους συλλογισμούς που δημιουργεί ο δικομματισμός και να κάνουμε όλοι μαζί μια τομή. Εμείς είμαστε έτοιμοι να υπηρετήσουμε αυτή την τομή.
Η συρρίκνωση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ θα τους αναγκάσουν να ξανασκεφτούν σοβαρά την πολιτική που υπηρετούν. Αυτός είναι ο στόχος ο δικός μας, να αλλάξουμε το τοπίο και να ανοίξουμε έναν δρόμο προοπτικής. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι μπαίνουμε σε ένα νέο πολιτικό τοπίο και ότι αυτό το τοπίο δεν θα το δούμε με τους όρους του σήμερα. Θα το δούμε με τους όρους του αύριο.
Εμείς θα έχουμε το πρόγραμμά μας και πιστεύουμε ότι σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας και σε περίπτωση ισχυρής υποστήριξης στο οικολογικό, κοινωνικό μήνυμα της Αριστεράς για την οποία καλούμε, θα έχουμε μια ανασύνταξη όλου του πολιτικού σκηνικού το οποίο δεν θα μπορεί να συγκριθεί με το σημερινό. Θα περάσουμε σε μια άλλη φάση και πρέπει να περάσουμε γρήγορα.
Περί ΛΑΟΣ
Christoph:
Eγώ θα ήθελα να ρωτήσω τα εξής τον κ. Αλαβάνο: 1. Γιατί διαφωνείτε με την είσοδο του ΛΑΟΣ στη Βουλή; Δεν είναι προτιμότερο η ακροδεξιά, η οποία υπάρχει αναμφισβήτητα σε μεγάλο βαθμό στην κοινωνία, να είναι οργανωμένη και εκφρασμένη στο κοινοβούλιο σε ένα κόμμα από το να είναι πολυδιασπασμένη και ενταγμένη σε μεγαλύτερα κόμματα, συμμετέχοντας έτσι ως ομάδα πίεσης στην εξουσία και στις πολιτικές της; Δε θα ήταν π.χ. προτιμότερο μεγαλοστελέχη της ΝΔ, ακόμα και σημερινοί Υπουργοί, να ήταν στο ΛΑΟΣ; Οι πολιτικές τους, αλλά και των υπόλοιπων κομμάτων, δε θα ήταν πιο ξεκάθαρες στο λαό;
Αθ. Αναγνωστόπουλος:
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ της μη δικομματικής Βουλής, γενικώς έχει μια στάση υπέρ της πολυκομματικότητας, πολυφωνίας κ.λπ. στο Κοινοβούλιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ ταυτόχρονα είναι κατά της εισόδου του ΛΑΟΣ στην Βουλή. Πώς συμβιβάζονται αυτές οι δύο θέσεις;
Απάντηση:
Το ερώτημα δεν είναι αν θέλουμε πεντακομματική βουλή γενικά και αόριστα αλλά από ποια κόμματα θα απαρτίζεται, δηλαδή τι συσχετισμοί θα έχουν καταγραφεί στην ελληνική κοινωνία. Το πρόβλημα με το ΛΑΟΣ δεν είναι ότι αποτελεί πιθανό στήριγμα του δικομματισμού όπως λέγεται από άλλες πολιτικές δυνάμεις, αλλά ότι με τις εθνικιστικές και ξενόφοβες θέσεις του γεννά το μίσος και το φόβο. Δεν είναι απλώς μια ακόμη πολιτική δύναμη που συμμετέχει στο κοινοβούλιο.
Είναι μια πολιτική δύναμη που επιθυμεί να αξιοποιήσει τη συμμετοχή της στη Βουλή προκειμένου να αλλοιώσει βασικές δημοκρατικές αρχές που θα έπρεπε να είναι αδιαπραγμάτευτες (όπως για παράδειγμα η απαγόρευση των διακρίσεων στη βάση του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, του σεξουαλικού προσανατολισμού κλπ). Αυτό δεν νομίζουμε ότι προάγει τη δημοκρατία μας. Όποτε επικράτησαν αυτές οι απόψεις σε μια κοινωνία τα αποτελέσματα ήταν οδυνηρά γι’ αυτή. Δεν θέλουμε εμείς να υπάρξουν στη βουλή πολιτικές δυνάμεις οι οποίες καλλιεργούν ξενοφοβία και ρατσισμό. Καλούμε τους πολίτες να καταψηφίσουν και να περιθωριοποιήσουν τέτοιες αντιλήψεις. Δεν αποτελούν λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
Δικαιούμαστε λοιπόν να μην επιθυμούμε να αποκτήσει πρόσβαση το ΛΑΟΣ στο βήμα της Βουλής. Όπως άλλωστε έλεγε πριν μερικά χρόνια και κάποιος φιλόσοφος: είμαι διατεθειμένος να συζητήσω τα πάντα με τους πάντες, δεν ανταλλάσσω όμως συνταγές μαγειρικής με ανθρωποφάγους.
Και γι’ αυτό ενώ είναι κατανοητή η τάση ενίσχυσης γενικά των μικρών κομμάτων λόγω αυτής της κρίσης εμπιστοσύνης στο δικομματισμό, έχει σημασία νομίζω και η επιλογή που θα κάνουν οι πολίτες ανάμεσα σε αυτές τις δυνάμεις των άλλων κομμάτων.
Από την άλλη, μια πεντακομματική Βουλή που θα απαρτίζεται από περισσότερα αριστερά κόμματα εκτιμούμε ότι θα ήταν μια θετική εξέλιξη. Εμείς δεν θεωρούμε ότι η ψήφος προς τα αριστερά είναι χαμένη ψήφος ακόμη και αν δεν είμαστε εμείς οι αποδέκτες της. Εμείς καλούμε τον κόσμο να ψηφίσει τα ψηφοδέλτιά μας, αλλά αν δεν μας επιλέξει, ούτε η ακροδεξιά, ούτε ο δικομματισμός, ούτε η αποχή και το λευκό είναι θετικές επιλογές. Υπάρχουν και άλλα αριστερά ψηφοδέλτια και η ψήφος σε αυτά δεν είναι χαμένη ψήφος.
Σχόλια