Κατά πρεζοδρόμων

Αν πρέπει να ψάχνουμε μαγικές λύσεις για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, να το πούμε ευθέως: δεν υπάρχουν. Οι συνηθισμένες «λύσεις» τέτοιων προβλημάτων συνίστανται στην απώθηση των εστιών τους μια γειτονιά παρακάτω, στην διακήρυξη της επιτυχίας της επιχείρησης και στην αδιαφορία για το τι θα συμβεί μετά. Σε μια περίοδο ύφεσης, οικονομικής κρίσης, διευρυνόμενης οικονομικής επισφάλειας και μέσα σε ένα πανυγήρι μιντιακής ανατροφοδότησης πανικού και υστερίας, προβλήματα π.χ. εγκληματικότητας και υποβάθμισης δεν είναι αντιμετωπίσιμα με "απλές" μεθόδους.

Στην περίπτωση όμως του ζητήματος του κέντρου της Αθήνας, υπάρχει όντως ένα (και μόνο ένα) μέτρο που θα μπορούσε να περιορίσει άμεσα, αισθητά και ορατά την εγκληματικότητα: και γιατί θα εξαφάνιζε σχεδόν έναν από τους βασικούς παράγοντες της «μικρής» εγκληματικότητας, και γιατί θα έπληττε καίρια τα έσοδα του οργανωμένου εγκλήματος, θα είχε δηλαδή επιπτώσεις πολύ πέραν μιας μικρής περιοχής της πρωτεύουσας.

Το μέτρο αυτό θα ήταν αμφιλεγόμενο, σίγουρα, αλλά θα ήταν και απόλυτα ορθολογικό: Πρόκειται για την δωρεάν (ή πολύ φτηνή) παροχή υποκατάστατων ηρωίνης και καθαρής ηρωίνης από σχετικά εξουσιοδοτημένα κέντρα, με απλή συνταγή γιατρού, ή μέσα από ένα κατάλογο ηρωινομανών που θα δικαιούνται της σχετικής χορήγησης. Δεν πρόκειται κατ’ ανάγκη για την «νομιμοποίηση» της διακίνησης ηρωίνης (αν και το κίνητρο της διακίνησής της θα εξέλιπε σε μεγάλο βαθμό), αλλά για την νομιμοποίηση της χρήσης της και της, υπό ιατρική επίβλεψη, παροχής της σε εθισμένους χρήστες.

Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν Ελληνική πρωτοτυπία: στην Ελβετία υπερψηφίστηκε πέρυσι  ακριβώς ένα τέτοιο μέτρο (με μεγάλη μάλιστα πλειοψηφία), ενώ οι σχετικές έρευνες είναι σχεδόν ομόφωνες στην θεαματική (θεαματικότατη) και θετική συμβολή του μέτρου στην μείωση της εγκληματικότητας αλλά και της θνησιμότητας μεταξύ των εθισμένων στην ηρωίνη.

Δεν είμαι αισιόδοξος για την πιθανότητα εφαρμογής ενός τέτοιου μέτρου στην Ελλάδα. Η δαιμονοποίηση του χρήστη, η φορτισμένη συζήτηση γύρω από τα ναρκωτικά, η εκ των προτέρων άρνηση κάθε ιδέας για την νομιμοποίηση της χρήσης τους (αν και δεν θα πρόκειται για κάτι τέτοιο) δηλώνουν πως θα οικοδομηθεί μέτωπο ενάντια στην απλή λογική: Ένα μέτωπο που θα το συναποτελούν καλοπροαίρετοι άνθρωποι αλλά και πάσης φύσεως αυτόκλητοι «προστάτες της ηθικής» και όλοι εκείνοι που θέλουν να διατηρούν κοινωνικές πληγές ανοιχτές για να αντλούν πολιτική και μιντιακή υπεραξία.

Πέραν αυτών βέβαια, η αγοραία τιμή της ηρωίνης θα κατακρημνιζόταν. Καρτέλ, συμμορίες και κυκλώματα επεξεργασίας, λαθρεμπορίας και διακίνησης θα αντιμετώπιζαν τον οικονομικό αφανισμό. Θα έλεγα μάλιστα πως αν το Οργανωμένο Έγκλημα είχε γραφεία τύπου και επικοινωνιολόγους, αν είχε εγκάθετους στα ΜΜΕ, θα πρωτοστατούσαν νύχτα-μέρα σε μια καμπάνια για να μην εφαρμοστεί ποτέ κανένα τέτοιο ή παρόμοιο μέτρο. Κάποιοι μάλιστα θα έλεγαν πως η καμπάνια αυτή βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια εν εξελίξει...