Κουφάθηκα
Παραπλανητικός τίτλος της εβδομάδας:Μέχρι και 89% ο κίνδυνος να προσβληθεί ένα νεογέννητο από βαρηκοΐα... κραυγάζει ο τίτλος της Καθημερινής. Με το φτωχό μου μυαλό αυτό λέει ότι σχεδόν (ή "μέχρι και" ότι κι αν σημαίνει αυτό) 9 στα 10 παιδιά που θα γεννηθούν, θα είναι βαρήκοα. Το οποίο είναι βεβαίως τρομακτικό... αλλά τελείως ανακριβές. Στην πρώτη πρόταση του κειμένου διορθώνονται τα πράγματα:
ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ 89% ανέρχεται ο κίνδυνος να προσβληθεί ένα νεογέννητο από βαρηκοΐα στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ), ενώ στην Παιδιατρική Νεογνών το ποσοστό αυτό είναι 13%...
Οπότε το 89% αναφέρεται στις ΜΕΝΝ... Και στην παιδιατρική νεογνών είναι 13%. Αφού παρατηρήσω ότι η σωστή λέξη δεν είναι να "προσβληθεί" το νεογνό, αλλά να "διαγνωσθεί", καθότι από τα αίτια δεν συμπεραίνεται ότι πρόκειται πάντα για βλάβη που προσλαμβάνεται στην Μονάδα, να συνεχίσω παρατηρώντας ότι λίγο παρακάτω δίνεται ο σωστός αριθμός για την συνολική συχνότητα εμφάνισης παιδικής βαρυκοΐας: "Η συχνότητα της παιδικής βαρηκοΐας υπολογίζεται σε ένα ανά 750 παιδιά": προφανώς στα νεογνά η σχετική συχνότητα θα είναι μικρότερη - σε απόλυτη αντίφαση με τον τίτλο του άρθρου...
Επίσης έχω σοβαρές αμφιβολίες για το 89% ακόμα και σε ότι αφορά την Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών. Πρόχειρη ματιά μέσω google σε ανάλογες έρευνες (που δεν μπορεί να έχουν τεράστια απόκλιση ως προς τα ποσοστά τους) από αυτήν που αναφέρεται αλλά δεν παραπέμπεται στο άρθρο, το ποσοστό πρέπει να είναι γύρω στο 10%, και όχι 89%... Πιθανόν η γρήγορη ανάγνωση των συνόψεων να με οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα, αλλά αμφιβάλλω. Επίσης να αναφέρω ότι προφανώς (αν κατάλαβα καλά) η έρευνα δεν έγινε στην Ελλάδα και η αναφορά στην και όχι σε Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Μεογνών, παραπέμπει στο Αγλαΐα Κυριακού για τον περισσότερο κόσμο.
Τέλος να σημειώσω ότι αναφέρονται πράγματα χωρίς επεξήγηση, που είναι ακατάληπτα για το 99% των αναγνωστών της Καθημερινής (και εμού), όπως "στο 16% όλων των περιπτώσεων [βαρηκοΐας] διαγιγνώσκεται μετάλλαξη του γονιδίου 26 της κονεξίνης", ενώ σε άλλα η σύνταξη δηλώνει ότι δεν κατανοείται αυτό που γράφεται π.χ. "Στο 9% των περιπτώσεων [βαρηκοΐας] παρουσιάζεται σύνδρομο (κυρίως το σύνδρομο Down ή Pierre-Robin)", διότι προφανώς δεν παρουσιάζεται σύνδρομο Down με την βαρηκοΐα, αλλά η βαρυκοΐα είναι σύμπτωμα του συνδρόμου...
Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουμε τι ακριβώς είπε ο γιατρός ο οποίος αναφέρεται στο άρθρο - και ο οποίος προφανώς δεν είπε αυτά που του αποδόθηκαν... Το πρόβλημα είναι ότι εκατοντάδες υποψήφιες μητέρες και υποψήφιοι πατέρες θα διαβάσουν το κείμενο αυτό, αναλυτικά ή διαγωνίως, και θα οδηγηθούν στο εύλογο συμπέρασμα ότι αν πάνε στην μονάδα εντατικής θεραπείας τα μωρά τους, θα τα πάρουν βαρήκοα. Και αυτό είναι ένα κάποιο πρόβλημα...
Αυτά να τα βλέπει ο Χαβανέζος που διαμαρτυρόταν για την προβληματική κάλυψη της θεωρίας των χορδών στον τύπο... Το πρόβλημα αρχίζει από τα πολύ βασικότερα και απλούστερα.
Σχόλια
Θα μού πει άραγε περί κονεξίνης;
Μόνο που, για να έγινε τίτλος, σημαίνει οτι ΔΕΝ το διάβασε ο συντάκτης (αν το διάβαζε θα είχε την κοινή λογική να το αμφισβητήσει)- συνεπώς δεν μιλάμε για συντάκτη, αλλά περισσότερο για δακτυλογράφο...
Επίσης, γενικά έχω ένα πρόβλημα απο τα "μέχρι" και τα "από" των ευκαιριακών τίτλων - δεν είναι ανώτερα σε ποιότητα απο το €89,99 αντί για €90...
Έχω καταπιαστεί κι εγώ με το θέμα εδώ και, κυρίως, εδώ.
Ήταν δε ορατό οτι η σπουδαιότητα της στήλης των ζωδίων στην κάθε εφημερίδα ήταν ισχυρά συσχετισμένη με το μέγεθος και τη συχνότητα των τουβλιών και των κοτσάνων...
Δεν ξέρω πραγματικά πώς είναι τώρα τα πράγματα, αλλά το μαθαίνω από σας. Επίσης αν δεν κάνω λάθος εξακολουθούμε να μην έχουμε περιοδικό Τύπο διάδοσης - εκλαΐκευσης της επιστημονικής κουλτούρας, με αξιόλογη κυκλοφορία.
Ας μη μιλήσουμε δε για την κατά κόρον παρουσίαση σχετικών θεμάτων, μόνο υπό το πρίσμα του "πετυχημένου Έλληνα" που έχει ανάμειξη στο αντίστοιχο πεδίο.
Όλη η κατάσταση, νομίζω οτι αντανακλά το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο επιστημονικής κουλτούρας στη χώρα μας. Δυστυχώς, στην καθημερινή ζωή, δε χρειάζεται να κουραστεί κανείς για να βρει περιπτώσεις όπου κάποιος αδυνατεί να "μοιράσει δυό γαϊδουριών άχυρο", να υπολογίσει έναν ανατοκισμό, να διαισθανθεί τι θα πει πιθανότητα να πραγματοποιηθεί ένα ενδεχόμενο, να λάβει υπόψη του στοιχειώδεις αρχές της φυσικής και της χημείας. Η γκόμενα που ισχυρίζεται οτι μόλις φάει μια πάστα 200 γραμμαρίων (και πιεί κι ένα ποτήρι νερό 300 γραμμαρίων, σας προλαβαίνω), θα πάρει ΕΝΑΜΙΣΥ ΚΙΛΟ βάρος, δεν είναι φανταστική κατασκευή - εγώ πάντως την έχω συναντήσει, το πιθανότερο είναι κι εσείς :-))
Η ολοκληρωτική κυριαρχία της κουλτούρας της εικόνας και του συσχετιστικού-συνειρμικού τρόπου σκέψης που πάει μ'αυτήν, σε βάρος του συλλογισμού, είναι μια άλλη πληγή.
Τέλος, το κακό είναι οτι στην Ελλάδα τέτοιες στοιχειώδεις ανεπάρκειες μπορούν να έχουν ακόμα και όσοι λογίζονται στους "μορφωμένους" - "θεωρητικής" κατεύθυνσης, απόφοιτοι πανεπιστημίων κτλ.
Και στη Γαλλία υπάρχει ωκεανός αμορφωσιάς - αλλά και ποιοτικότατος εκλαϊκευτικός επιστημονικός Τύπος, με τεράστιο τιράζ, που απασχολεί ειδικούς δημοσιογράφους (ακόμα και μάστερ journalisme scientifique υπάρχει), και όπου αρθρογραφούν τακτικά οι μεγαλύτεροι ερευνητές. Και δίπλα σ'αυτόν, ένα τεράστιο θεσμικό οικοδόμημα δημόσιων πολιτιστικών οργανισμών (μουσεία, "πάρκα", ανοικτά πανεπιστήμια, τηλεόραση...) που διαχέουν την επιστημονική και τεχνική κουλτούρα δωρεάν και σε όλους.
Είναι βέβαια πολιτική επιλογή των κυβερνήσεων, πρώην και νυν, εμείς να μην έχουμε τίποτα απ'όλα αυτά - γιατί γενικώς και αορίστως ούτε το ανθρώπινο δυναμικό ούτε το χρήμα λείπει.
Αλλά ξέχασα, τώρα με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια τέρμα η αμορφωσιά.
Το λέει ο Γιωργάκης, το λέει ο Κωστάκης, έτσι θάναι - είμαι κατά 89% σίγουρος! ;-)
Όσο για την "εκλαϊκευτική επιστημονική αρθρογραφία του ελληνικού Τύπου" που λέει το μαύρο πρόβατο: ναι μεν, αλλά δεν είναι φαινόμενο μόνο του ελληνικού Τύπου.
Πραγματικά, ούτε μισό. Είναι περίεργο που δεν επιχειρεί κανείς να ξεκινήσει κάτι τέτοιο.
Αλλά τί εννοείς είναι πολιτική επιλογή των κυβερνώντων; Φαντάζομαι μια τέτοια προσπάθεια θα ήταν ιδιωτικού χαρακτήρα.
(Και συγχαρητήρια για το μπλογκ σου!)
Το ζήτημα είναι οτι η συνολική κάλυψη επιστημονικών/τεχνικών ζητημάτων στον ελληνικό Τύπο δεν είναι αυτή που ποσοτικά και ποιοτικά θα αντιστοιχούσε σε ανεπτυγμένη χώρα (αντίθετα όμως, είναι αυτή που αντιστοιχεί στο επίπεδο επιστημονικής/τεχνικής κουλτούρας του έλληνα...)
Αγαπητέ Lazopolis, όταν ήμουν ακόμη στο δημοτικό (δεύτερο μισό του '70), θυμάμαι να προσπαθώ να καταλάβω κάποια προγραμματάκια σε BASIC που παρουσίαζε τότε η "Τεχνική Εκλογή". Αργότερα, στις πρώτες τάξεις του γυμνάσιου, ήμουν τακτικός αναγνώστης του "νέου επιστήμονα" - και τα δύο περιοδικά αυτά ήταν όαση αλλά πρωτόγονα, ερασιτεχνικού επιπέδου, εστιασμένα στην χομπίστικη ηλεκτρονική και τον χαζό "χαϊφιντελισμό" - οι παλιότεροι με καταλαβαίνουν - και η ύλη τους αποτελούταν κυρίως από μεταφράσεις αγγλικών κειμένων.
Στο Γυμνάσιο θυμάμαι όπως πολλοί τον "Ευκλείδη" και το "Φυσικό Κόσμο", ενδιαφέροντα περιοδικά αλλά κάπως σχολικοκεντρικά. Όταν πήγαινα στο Λύκειο, κυκλοφόρησε ένα θαυμάσιο εκλαϊκευτικό επιστημονικό περιοδικό, το Κβάντ, που ήταν η ελληνική μετάφραση του αντίστοιχου ρωσσικού. Την ίδια εποχή, είδα για πρώτη φορά the real thing, όταν είδα τα γαλλικά recherche, science et vie, science et avenir, και το scientific american. Εκπληκτικά (και συχνά πολύ δύσκολα) κείμενα, που σου ανοίγαν το μυαλό...
Αργότερα, όταν βρέθηκα στη Γαλλία, κατάλαβα οτι αυτά τα έντυπα ήταν μια μόνο πλευρά των οργάνων διάδοσης της επιστημονικής/τεχνικής κουλτούρας - αν θες, η "κορυφή του παγόβουνου".
Γιατί το βυθισμένο τμήμα του, είναι μια επιβλητική σειρά από δημόσια ιδρύματα, μουσεία και προγράμματα με κολοσιαίους για τα ελληνικά δεδομένα προϋπολογισμούς.
Αν σ'εμάς υπάρχουν (χάρις σε ευεργέτες!!) με μύρια όσα οικονομικά προβλήματα το μαγικό "Ευγενίδειο" και το εντυπωσιακότατο μουσείο Γουλανδρή, εδώ βρήκα:
Mus?e d'histoire naturelle
Mus?e d'arts et metiers
Cit? des sciences
Palais de la decouverte
...για να περιοριστούμε μόνο στο Παρίσι. Ρίχτε μια ματιά στα σάιτ, (κυρίως αν πρόκειται να έρθετε βόλτα με κανένα πιτσιρίκι για να δει και τίποτε άλλο από τη ντίσνεϋλαντ ;-)) και θα καταλάβετε τι εννοώ.
Όταν ζητάμε λεφτά για την Παιδεία, εννοούμε λίγο και γι'αυτά τα πράγματα - και αντιστοίχως όταν οι κυβερνήσεις δεν τα δίνουν, δεν τα δίνουν ούτε για την άνοδο του γενικού επιπέδου επιστημονικής κουλτούρας, ιδίως των μελλοντικών γενεών. Αυτό εννοώ...