Δεν πουλάμε
Με χαροποιεί ότι κάποια τουλάχιστον από τα μουσικά ινδάλματα της νεότητάς μου, επιμένουν σε κάποιες αρχές, σε κάποια ηθική συνέπεια, τέλος πάντων, που δικαιώνει με κάποιο τρόπο αναδρομικά την επένδυση εμπιστοσύνης και αγάπης στο έργο τους. Πάρτε για παράδειγμα τον Tom Waits:
Πρόσφατα, αφού απέρριψε πρόταση χρήσης της μουσικής του σε διαφήμιση της Όπελ, η εν λόγω εταιρεία κατέφυγε σε κάποιον που τον μιμείται! Ο Γουέιτς μήνυσε την εταιρία (θυγατρική της GM) για παραβίαση της προσωπικότητάς του λέγοντας τα εξής ωραία:
Να σημειωθεί ότι παρόμοια ακριβώς μανούρα πήγαν να του κάνουν και για μια διαφήμιση τσιπς, υπόθεση που ο Γουέιτς κέρδισε εντέλει.
Αντίστοιχη περίπτωση είναι και αυτή του Ντένσμορ των Doors, ο οποίος προς απελπισία του φραγκοφονιά Μάνζαρεκ, αρνείται πεισματικά να επιτρέψει την χρησιμοποιήση τραγουδιών των Doors σε διαφημίσεις, παρότι του δίνουν έναν σκασμό λεφτά. Ο Ντένσμορ δήλωσε σχετικά τα εξής, και ομολογώ ότι με συγκίνησε:
O Ντένσμορ έχει εκφραστεί αναλυτικά επί του θέματος και παλιότερα (γιατί οι ενοχλήσεις από τους διαφημιστές ήταν συνεχείς), υπό τα χειροκροτήματα του Γουέιτς.
Προφανώς πρόκειται για εξαιρέσεις, αλλά είναι παρήγορο το ότι υπάρχουν.
Ένα συμπέρασμα που προκύπτει, είναι πως αν ακούσετε ποτέ διαφήμηση με Γουέιτς ή Ντορς, μπορεί να είστε σίγουροι ότι έχει γίνει χωρίς την άδειά τους - και μπορείτε να προσπαθήστε να ενημερώσετε τους εν λόγω καλλιτέχνες....
Πρόσφατα, αφού απέρριψε πρόταση χρήσης της μουσικής του σε διαφήμιση της Όπελ, η εν λόγω εταιρεία κατέφυγε σε κάποιον που τον μιμείται! Ο Γουέιτς μήνυσε την εταιρία (θυγατρική της GM) για παραβίαση της προσωπικότητάς του λέγοντας τα εξής ωραία:
"Απ' ότι φαίνεται ο ύψιστος έπαινος που ο πολιτισμός μας επιφυλάσσει στον καλλιτέχνη σήμερα είναι να συμμετέχει σε κάποια διαφήμιση - ιδανικά χωρίς ρούχα και γουργουρίζοντας πάνω στο καπώ κάποιου αυτοκινήτου. Έχω αδιάλλακτα και επανειλλημένως αρνηθεί την αμφίβολη αυτή τιμή... Παρότι το δικαστήριο δεν μπορεί να με κάταστήσει ενεργό στο ραδιόφωνο, του ζητώ να με καταστήσει ραδιενεργό για τους διαφημιστές"
Να σημειωθεί ότι παρόμοια ακριβώς μανούρα πήγαν να του κάνουν και για μια διαφήμιση τσιπς, υπόθεση που ο Γουέιτς κέρδισε εντέλει.
Αντίστοιχη περίπτωση είναι και αυτή του Ντένσμορ των Doors, ο οποίος προς απελπισία του φραγκοφονιά Μάνζαρεκ, αρνείται πεισματικά να επιτρέψει την χρησιμοποιήση τραγουδιών των Doors σε διαφημίσεις, παρότι του δίνουν έναν σκασμό λεφτά. Ο Ντένσμορ δήλωσε σχετικά τα εξής, και ομολογώ ότι με συγκίνησε:
Κόσμος έχασε την παρθενιά του ακούγοντας αυτήν τη μουσική, φτιάχτηκε για πρώτη φορά υπό τους ήχους της... Άνθρωποι έχουν έρθει και μου έχουν πει ότι παιδιά σκοτώθηκαν στο Βιετνάμ ακούγωντας αυτήν τη μουσική, κι άλλοι μου είπαν πως γνωρίζουν κόσμο που δεν αυτοκτόνησε εξ αιτίας της... Πάνω στην σκηνή όταν παίζαμε τα τραγούδια αυτά, ο κόσμος ένοιωθε μυστήριο και μαγεία. Αυτό δεν ενοικιάζεται.
O Ντένσμορ έχει εκφραστεί αναλυτικά επί του θέματος και παλιότερα (γιατί οι ενοχλήσεις από τους διαφημιστές ήταν συνεχείς), υπό τα χειροκροτήματα του Γουέιτς.
Προφανώς πρόκειται για εξαιρέσεις, αλλά είναι παρήγορο το ότι υπάρχουν.
Ένα συμπέρασμα που προκύπτει, είναι πως αν ακούσετε ποτέ διαφήμηση με Γουέιτς ή Ντορς, μπορεί να είστε σίγουροι ότι έχει γίνει χωρίς την άδειά τους - και μπορείτε να προσπαθήστε να ενημερώσετε τους εν λόγω καλλιτέχνες....
Σχόλια
Άλλωστε τίποτα δεν εμποδίζει κανένα να απολαμβάνει τη μουσική χωρίς τη διαφήμηση.
Γενικά, αυτός ο διαχωρισμός της τέχνης από την καθημερινή ζωή και την κατανάλωση μου φαίνεται παράλογος. Η τέχνη, σας αρέσει ή όχι, έχει και αυτή χρηστική αξία και δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό. Ο σκοπός της μάλιστα είναι να κάνει γενικότερα τη ζωή μας πιο ευχάριστη και ποιοτικότερη. Γιατί δηλ. πρέπει να εξαιρείται η διαφήμηση από αυτό;
Η ατάκα "Απ' ότι φαίνεται ο ύψιστος έπαινος που ο πολιτισμός μας επιφυλάσσει στον καλλιτέχνη σήμερα είναι να συμμετέχει σε κάποια διαφήμιση" είναι απλά μπούρδες. O πολιτισμός σήμερα επιφυλλάσει στους καλλιτέχνες αναγνώριση υποστήριξη και χρήματα που ούτε τα φαντάζονταν πριν ένα αιώνα.
BTW, γνωρίζει κανείς πώς γράφεται "Σιγκελά" στα Γαλλικά;
*
Η ατάκα είναι τίτλος βιβλίου.
*
Ο Γουέιτς στο γράμμα υποστήριξης του στον Ντένσμορ τα λέει περίφημα:
Songs carry emotional information and some transport us back to a poignant time, place or event in our lives. It's no wonder a corporation would want to hitch a ride on the spell these songs cast and encourage you to buy soft drinks, underwear or automobiles while you're in the trance. Artists who take money for ads poison and pervert their songs. It reduces them to the level of a jingle, a word that describes the sound of change in your pocket, which is what your songs become. Remember, when you sell your songs for commercials, you are selling your audience as well.
Καλά αυτό εξαρτάται και από το κοινό και το είδος της μουσικής, π.χ. ο Χατζηγιάννης μάλλον αύξησε το κοινό του με τις διαφημίσεις του ΟΤΕ.
Σίγουρα...
Πάναγιώτη: Υπάρχει νομίζω χαώδης διαφορά μεταξύ του πουλάω την μουσική μου ως μουσική και πουλάω μετά την μουσική μου για κάθε χρήση - ακόμα και αν η χρήση αυτή είναι αντίθετη με τα όσα υποτίθεται ότι πρέβευα όταν την έγραφα και σου την πουλούσα. Π.χ. θα συμφωνήσεις πιστεύω ότι αν ο Θεοδωράκης δώσει τα δικαιώματα του "Πάλης Ξεκίνημα" για να γίνει ύμνος της Νέας Δημοκρατίας, υπάρχει ένα ζήτημα. Όπως υπήρχε όταν ο μακαρίτης ο Strummer (που είχε γράψει π.χ. μεταξύ άλλων το "All lost in the Supermarket") έδωσε στην Jaguar τα δικαιώματα του London Calling για να τα χρησιμοποιήσει σε διαφήμιση. Είναι μια αναδρομική εξαπάτηση: πόσοι από το κοινό των Clash θα αγόραζαν δίσκο αν υπήρχε η προειδοποίηση ότι σε καμιά εικοσαριά χρόνια θα τα ακούτε και σε διαφημίσεις;
Τέλος πάντων: Ο μακαρίτης είχε κάθε νομικό και πρακτικό δικαίωμα να το κάνει. Έχω κάθε δικαίωμα να μην μου αρέσει.
Απλά θεωρώ πως όποιος συμφωνεί με την χρήση ανήκει στην νέα γενιά σκλάβων που κατάφερε να παραγάγει ο νεοφιλελευθερισμός.
Οι σκλάβοι αυτοί είναι πειθήνιοι σε όλα όσα κελεύει ο εμπορικός καπιταλισμός των ημερών μας.
Δεν τους ενοχλεί να παρακολουθούν τη ζωή τους με κάμερες.
Δεν τους ενοχλεί η παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων,
Δεν τους ενοχλούν τα σκατά που τους σερβίρουν για τροφή οι αλυσίδες ταχυφαγείων.
Δεν τους προσβάλλει ως άτομα η αισθητική και η ιδεολογία των ταινιών του Χόλλυγουντ. Συρρέουν κατά κοπάδια στα multiplex για να παρακολουθήσουν οποιοδήποτε blockbuster.
Δεν τους ενοχλεί να πληρώσουν για να κάνουν μπάνιο και ηλιοθεραπεία. Δεν γνωρίζουν ότι τα αγαθά ήλιος και θάλασσα πρέπει να είναι ελεύθερα σε όλους.
Δεν τους ενοχλεί η αναίρεση εργασιακών δικαιωμάτων. Τα ωράρια είναι passee. Σκοπός της ζωής τους είναι ο σκοπός της εταιρείας.
Είναι λογικό λοιπόν να μην τους ενοχλεί να χρησιμοποιείται, φερ΄ ειπείν, το “Break on through to the other side” για να διαφημίζονται αιδοιόπανα.
Ούτε θα τους ενοχλήσει να χρησιμοποιηθεί αύριο ο Παρθενώνας, για να πλασάρει μια τράπεζα δάνεια, που οι ίδιοι θα πάρουν, και θα τους κλείσουν το σπίτι.
Κάτι «τους φταίει» στη ζωή τους, αλλά δεν μπορούν να καταλάβουν τι. Όσο καταλαβαίνει η σαρδέλλα όταν πιαστεί το κοπάδι στο δίχτυ. Τρέχουν σε μέντιουμ, ψυχαναλυτές. Γράφουν στη Μυρτώ.
Αλλά δεν έχουν ακούσει Dylan :
… but something is happening here, and you don’ t know what it is,
do you, Mr Jones ?…
Καλά κάνουν που σιχαίνονται τους πολιτικούς. Μόνο που κάνουν το σφάλμα να σιχαίνονται, ταυτόχρονα, και την ΠΟΛΙΤΙΚΗ.
Γι΄ αυτό δεν καταλαβαίνουν την έννοια «τραγούδι-σύμβολο», γενικώτερα «έργο τέχνης-σύμβολο». Όλα γι΄ αυτούς είναι εμπόρευμα, αυτό φύτεψαν στο λοβοτομημένο τους εγκέφαλο.
Μπορεί τα σύμβολα, πλείστες όσες φορές, να έχουν χρησιμοποιηθεί για ύποπτους σκοπούς ή οι ιδέες που σηματοδότησαν να αποδείχθηκαν ουτοπικές.
Αυτό όμως που δεν μπορεί κανένας να πάρει πίσω είναι η ψυχική ανάταση που ένοιωσε το άτομο, η μέθεξη, η υπέρβαση του «εαυτούλη».
Πόσο μπορεί να κοστολογηθεί η πρώτη φορά που έκανες έρωτα και το τραγούδι που άκουγες εκείνη τη στιγμή ;
Η ίδια η Διαφήμιση, που υμνείτε, σας τα λέει : «κάποια πράγματα είναι ανεκτίμητα. (Για τα υπόλοιπα υπάρχει η MasterCard).»
Τα λέει κι ο Waits.
Όποιος δεν μπορεί να τα καταλάβει, στο καλό.
Τάλως
θαυμάζω την υπομονή σου. Σε ένα παλιό ποστ, στον Old Boy, αν θυμάμαι είχες γράψει κι εσύ, είχε μπει το ζήτημα τι απαντάνε σ΄ έναν που δεν καταλαβαίνει : «γιατί έτσι»
Χαίρεσθε
Ηλίας
Προσπερνάω τους χαρακτηρισμούς σου «ίζημα» κ.λπ.
Πάμε σιγά-σιγά :
Κεφαλαιοκρατικός καπιταλισμός : οικονομία της αγοράς, όπου κυρίαρχοι είναι μεγάλοι ιδιοκτήτες κεφαλαίου, γαιοκτήμονες ή βιομήχανοι. Αυτοί παράγουν ιδεολογία για τις οικονομικά υποδεέστερες τάξεις, θέτουν αξίες και πρότυπα στην κοινωνία. Κινούμενοι από το συμφέρον τους, που είναι να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη ροή της παραγωγικής διαδικασίας, αναγκαστικά, υπολογίζουν τον ανθρώπινο παράγοντα, ως συντελεστή της παραγωγής, και «νοιάζονται» να «ευημερεί» τόσο ώστε να πηγαίνει κάθε μέρα στη δουλειά του.
Εμπορικός καπιταλισμός : οικονομία της αγοράς, όπου αυτοί που διαθέτουν τα προϊόντα (ή τις υπηρεσίες), οι έμποροι, έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ισχύ από τους παραγωγούς-κεφαλαιοκράτες. Αυτό έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια. Εάν παρακολουθείς οικονομική ειδησεογραφία, ίσως κατανοήσεις τις διαρκείς διαμάχες μεταξύ π.χ. αλυσίδων σούπερ-μάρκετ και βιομηχάνων. Ή μεταξύ παραγωγών ταινιών και διανομέων-αιθουσαρχών.
Για τους εμπόρους, σε αντιδιαστολή με τους κεφαλαιοκράτες, η μοναδική αξία του ατόμου βρίσκεται στην λειτουργία του ως καταναλωτή. Η ρήση «σκέπτομαι άρα υπάρχω» έχει αναδιατυπωθεί σε «καταναλώνω άρα υπάρχω». Ενδιαφέρονται μόνο να σου πουλήσουν, με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς να υπολογίζουν στο ελάχιστο τις συνέπειες που θα προκαλέσει στη ζωή σου μια ανορθολογική ή άχρηστη αγορά. Το αν εσύ θα χρεωθείς, καταστραφείς, υποφέρεις τους είναι αδιάφορο. Μόνο να υπογράψεις στην πιστωτική ή τα γραμμάτια.
Παράδειγμα : άτομο που «αντέχει» να αγοράσει ένα αυτοκίνητο Α, αξίας 10.000 €, «ικανοποιεί το όνειρό του» και αγοράζει ένα Β, αξίας 60.000 €. Η χρηστική αξία των δύο αυτοκινήτων είναι ίδια, η δυνατότητα μετακίνησης.
Τι διαφέρει ; Η εικόνα που ο αγοραστής θεωρεί ότι περιβάλλεται με την κυκλοφορία του Β αυτοκινήτου.
Πως «σχηματίσθηκε» στο μυαλό του η ιδέα που τον ώθησε σε μια παράλογη για τα δεδομένα του ενέργεια ;
Εδώ, για λογαρισμό των εμπόρων, αναλαμβάνει το αμαρτωλό τρίπτυχο ΜΜΕ-Διαφήμιση-Τράπεζες.
- Τα ΜΜΕ, η τηλεόραση και τα περιοδικά lifestyle, δημιουργούν τα πρότυπα, τα οποία βεβαίως ταυτίζονται με καταναλωτικές συνήθειες. Ξεγάνωτοι ντενεκέδες προβάλλονται ως «επιτυχημένοι» γιατί «φοράνε αυτό» ή «πίνουν εκείνο», κοκ. Δηλ. υποδεικνύουν, αλλά έμμεσα : φοράτε ή πιείτε αυτά (κ.λπ) για είστε κι εσείς επιτυχημένοι. Τα ΜΜΕ δρουν ως ναρκωτικό βραδείας αποδέσμευσης, που επιδρά μεσομακροπρόθεσμα στον εγκέφαλο.
- Οι τράπεζες, πουλώντας χρήμα, παρέχουν την πίστωση (δάνεια) και τον τρόπο (δόσεις κ.λπ) για να εξυπηρετηθεί η αγορά, σε αυτούς που δεν έχουν τη δυνατότητα, γιατί όσοι την έχουν, και είναι λογικοί, δεν πάνε π.χ. διακοπές με δανεικά λεφτά.
- Η Διαφήμιση έρχεται να επιδράσει στον εγκέφαλο με χάπια ectasy – spots, που πρέπει να δράσουν άμεσα, και να σε ωθήσουν πάραυτα στην κατανάλωση ενός συγκεκριμένου προϊόντος, είτε να σου δημιουργήσουν την εντύπωση πως είσαι «ξεχωριστός» (μαζί με 100 εκατ. άλλους) καταναλώνοντάς το.
Κι ερχόμαστε στο θέμα μας.
Για να είναι ισχυρό το μήνυμα της διαφήμισης, στον σύντομο χρόνο που διαθέτει, πρέπει να περιβάλει-ενδύσει-συνδέσει το προϊόν-υπηρεσία που πλασάρει με πνευματικές αξίες εύκολα αναγνωρίσιμες, κοινά αποδεκτές και, κυρίως, αξίες που δημιουργούν συναισθηματική ταύτιση.
Τέτοιες είναι τα έργα τέχνης.
Γιατί, τι μαγεία μπορεί να έχει, αυτό καθαυτό, ένα χαρτί υγείας, ένα απορρυπαντικό ή ένα αιδοιόπανο ;
Αν λοιπόν θεωρείς τον εαυτό σου νοήμονα, γιατί δεν υποβάλλεις την ερώτηση που βρίσκεται στη βάση του θέματος :
γιατί οι διαφημιστές κόπτονται να χρησιμοποιούν έργα τέχνης-σύμβολα ;
Απάντηση : γιατί θέλουν να σου δημιουργήσουν μια παραπλανητικά ελκυστική εικόνα.
Αυτό εσένα δεν σ΄ ενοχλεί. Εμένα ναι. Σιχαίνομαι τους ψεύτες και τους απατεώνες. Και όσους υποβιβάζουν, στον κόσμο που ζω, όλες τις εκδηλώσεις της ζωής σε εμπορικό δούναι-λαβείν.
Σε όλους του πολιτισμούς, οι λειτουργίες του ανθρώπου υπήρξαν διακριτές και σεβαστές στην αυτονομία τους.
Όταν εργαζόταν, εργαζόταν.
Όταν έτρωγε, έτρωγε.
Όταν πουλούσε, πουλούσε.
Όταν αγόραζε, αγόραζε.
Όταν λάτρευε τους θεούς (που πίστευε), ήταν σεβάσμιος.
Όταν τραγουδούσε, το τραγούδι εξέφραζε την ψυχική του κατάσταση.
Όταν χόρευε, «έβγαινε» από τον εαυτό του.
Μόνο στον γαμημένο αγγλοσαξονικό «πολιτισμό», που έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια, μαζί με τη νοοτροπία εβραίου εμπόρου, όλα έχουν ισοπεδωθεί σε μια «μάζα ζωής» χωρίς διακριτές αξίες, εκτός από ένα διαρκές αγχωτικό «δουλέψτε» και «αγοράστε».
Πιθανόν δεν γνώρισες άλλη πραγματικότητα, γι΄ αυτό την υπερασπίζεσαι …
Πλανάσαι αν θεωρείς ότι ο εμπορικός καπιταλισμός βελτίωσε τη ζωή μας, γιατί π.χ. μας έφερε το λογισμικό για να επικοινωνούμε. Η πραγματική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων είναι η δια ζώσης, και όχι μέσω πληκτρολογίων.
Κοίτα γύρω σου. Τα εγχειρίδια «ευτυχίας» είναι πρώτα σε πωλήσεις.
Κοίτα και την θλίψη των γυναικών, όταν, υπακούοντας στα κελεύσματα της διαφήμισης, επιστρέφουν από shopping therapy.
Στο μόνο που συμφωνούμε είναι ότι τα τραγούδια-σύμβολα είναι προσωπική υπόθεση. Γι΄ αυτό τα έβαλα σε εισαγωγικά. Και μίλησα γενικώτερα για «έργα τέχνης-σύμβολα». Υποβιβάζεις τον διάλογο σε αντιπαράθεση «σου αρέσουν οι Doors – μου αρέσουν οι Eloy».
Κατάλαβες λάθος. Όσο κι αν με συγκινούν, δεν τραβάω κανένα ζόρι, ούτε για τους Doors, ούτε για το Break on through… , ούτε για την «εμπορευματοποιημένη» μουσική. Παραδείγματα ήταν. Η πουτάνα, που πήγα πρώτη φορά, άκουγε λαϊκά.
Αυτό που μ΄ ενοχλεί είναι το να πάρει ο γλοιώδης διαφημιστής ένα δημιούργημα πνεύματος, για να πουλήσει την ευτελή πραμάτεια του.
Όσο για τα στιχάκια, τυπικά για heavy metal, εξυμνούν έναν ηρωικό, τάχα μου, ατομικισμό. Προσπαθούν να κολακεύσουν όσους πιστεύουν ότι διαθέτουν εξαιρετική μοναδικότητα, ότι δεν εντάσσονται σε κοινωνικές κατηγορίες, ότι είναι παραδείσια εξωτικά πτηνά, ότι γι΄ αυτό ακριβώς είναι «ένας εναντίον όλων» και ότι, με σκοπό το όφελος, όλα τους επιτρέπονται.
Ιδεολογία για τεξανούς βλάχους.
Μικρός, διάβαζα Λουίς Λ΄ Αμούρ.
Μετά μεγάλωσα.