Arbeit macht frei

 Αν οικονομισμός είναι η αναγωγή κάθε κοινωνικής παραμέτρου σε μια οικονομική αριθμητική αξία, η προβολή ενός πολυδιάστατου χώρου αξιών πάνω στην μονοδιάστατη ευθεία της αγοραίας αξίας, τότε η ενοικίαση της εργασίας είναι μια από τις σαφέστερες εκδηλώσεις της επικράτησης αυτού του ρεύματος και της ψυχοπαθολογίας του πάνω στην κοινωνία.

 Η εργασία, λένε οι επιτυχημένοι γκουρού της σύγχρονης οικονομικής φιλοσοφίας που με τέτοια επιδεξιότητα οδηγούν το καράβι της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, ανάγεται σε ένα απλό ποσοστό των εξόδων, σε έναν απλό πόρο (Human Resources – «Ανθρώπινοι Πόροι» στην ορολογία της επιχειρηματικής γλώσσας που κόκαλα δεν έχει αλλά κόκαλα τσακίζει) όπως η ενέργεια, οι πρώτες ύλες κτλ. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο στα λογιστήρια των εταιρειών αλλά και στο κοινωνικό κόσμο των αξιών: Η εργασία δεν έχει καμία κοινωνική διάσταση, καμία διάσταση αυτοπραγμάτωσης, ένταξης, δημιουργικότητας· δεν έχει καμία αυταξία, πέρα από την αξία που τιμολογείται και πληρώνεται (και η οποία είναι μια προς ελαχιστοποίηση μεταβλητή όπως και να έχει)… Συνεπώς τα αιτήματα για «ανθρώπινη εργασία» (που σημαίνει εργασία υπό κάποιες στοιχειωδώς αξιοπρεπείς συνθήκες), «εργασιακή ασφάλεια» (που σημαίνει δυνατότητα προγραμματισμού ζωής), «ασφάλεια στην εργασία» (που σημαίνει πως η διακινδύνευση της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας του εργαζομένου δεν συμπεριλαμβάνονται στον μισθό του) ή «εργασία που ανταμείβει ηθικά» (που σημαίνει: ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος) δεν είναι απλά εκ των προτέρων απορριπτέα, αλλά ακατανόητα από την αυτιστική ελίτ οικονομικών τεχνοκρατών επικυριάρχων.

Η ενοικιαζόμενη εργασία (για την ακρίβεια η υπενοικιαζόμενη εργασία: η εργασία νοικιάζεται ούτως ή άλλως) είναι λοιπόν άλλη μια μέθοδος ελαχιστοποίησης του εργατικού κόστους και εργασιακής ευελιξίας, εις βάρος της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, εις βάρος της δικαιότερης διανομής του παραγόμενου πλούτου και εις βάρος της κοινωνίας. Είναι άλλος ένας τρόπος αποκοινωνικοποίησης της εργασίας, και χρήσης της σαν ένα ακόμα «ελεύθερα διακινούμενο» εμπόρευμα. Είναι μέθοδος που στην ουσία περιορίζει τα εργασιακά δικαιώματα και τα ασφαλιστικά δικαιώματα, θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και κλονίζει την διαπραγματευτική δυνατότητά τους. Δεν είναι τυχαίο που οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι είναι οι εικονικοί εκπρόσωποι όλου αυτού του καινοφανούς «πρεκαριάτου», του ολοένα διευρυνόμενου δηλαδή στρώματος των επισφαλώς εργαζομένων. Οι σχετικές καταγγελίες είναι πάμπολλες και δεν αφορούν μόνο την ατύπως εργασιακά απορυθμισμένη Ελλάδα, αλλά και χώρες του Πρώτου Κόσμου όπου η εργασιακή απορρύθμιση είναι και τυπικά κατοχυρωμένη.

Είναι ίσως δύσκολο να φανταστεί πια κανείς, μετά από την κοινωνική ερημοποίηση της τελευταίας εικοσαετίας, μια πολιτική οικονομία η οποία δεν αντιμετωπίζει την αξιοπρέπεια της εργασίας και τη βελτιστοποίηση της αμοιβής για αυτήν, σαν κόστος αλλά σαν στόχο, σαν το εύλογο επίκεντρο μιας έλλογης και ανθρωπινής κοινωνίας.

Με την κρίση ήδη παρούσα, το ζητούμενο είναι αν θα αποτελέσει βήμα για τον εξανθρωπισμό της εργασίας ή για την περαιτέρω εξαθλίωσή της μέσα στις κλειστοφοβικές γαλέρες των κέντρων κλήσεων και τους αρχιερείς του εργοδοτικού τραμπουκισμού, που με το βιτριόλι φυλακτό στο χέρι θα διαμορφώνουν την πραγματική Κατάσταση της Εργατικής Τάξης στην Ελλάδα (2009).

Λεζάντα εικόνας: Παλαιότερες μέθοδοι διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων (Human Resources)