Α-ΣΥΝ-αρτησίες

Ακολουθεί μακρύς εξωτερικευμένος εσωτερικός μονόλογος σχετικά με το κόμμα που υποστηρίζω/ψηφίζω/γαμοσταυρίζω συστηματικά και ανελλιπώς. Πιθανόν να σας αφήσει αδιάφορους, αλλά μου λένε ότι είναι καλό να εκτονώνεις δημόσια την οργή σου για να μην έχεις προβλήματα υγείας καθώς μεγαλώνεις...

Λοιπόν: Ο πολιτικός χώρος της λεγόμενης ανανεωτικής, ριζοσπαστικής, οικολογικής κ.ο.κ. αριστεράς, έχει ως κουσούρι από γεννησιμιού του την τάση να θεωρεί ότι κάνεις πολιτική κυρίως κάνοντας εσωκομματική πολιτική ή μάλλον, για να είμαστε ακριβέστεροι, εσωτερικό μονόλογο.

Μπορώ πολύ καλά να καταλάβω την ψυχοσύνθεση του φραξιονιζόμενου στελέχους (γιατί ο ΣΥΝ έχει μόνο στελέχη, τα μέλη του τελείωσαν) καθώς, την παλιά καλή εποχή του ενιαίου Ρήγα (αμέσως μετά την Πασόκαινο) φραξιονιζόμουν κι εγώ ασύστολα, ως μέρος της αριστερής λεγόμενης τάσης της νεολαιίστικής οργάνωσης την, στην εσωκομματική πιάτσα τότε, αποκαλούμενη και "Τσουτσουβήδες". Λέω ενιαίου Ρήγα και παραπλανώ, γιατί η οργάνωση είχε μόλίς συνέλθει από την διαγραφή της Β' Πανελλαδικής (της ομάδας με το υψηλότερο Δείκτη Νοημοσύνης στην οργάνωση - αν εξαιρέσει κανείς την αδυναμία πολλών από τα στελέχη της προς μια σειρά μεταστρουκτουραλιστών Γάλλων τσαρλατάνων και μαρξιστών της συμφοράς - αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση). Στην πραγματικότητα τόσο ο Ρήγας όσο και το ΚΚΕεσ, όπως τα έζησα, ήταν χαλαρές συνομοσπονδίες φραξιών που συνυπήρχαν για ιστορικούς και εκλογικούς λόγους. Η κατάσταση αυτή, από όσο μαθαίνω έχει μεταφερθεί και στον Συνασπισμό, με δύο διαφορές: οι φράξιες λέγονται τάσεις και έχουν επισημοποιηθεί, ενώ δεν υπάρχουν πια σοβαρές οργανώσεις βάσης ώστε οι εσωκομματικές διαφωνίες να μεταφέρονται έστω και από δεύτερο χέρι και έξω από το κόμμα, κάνοντας την όλη διαδικασία ακόμα αυτιστικότερη και πιο σολιψιστική (και πιο εύκολα διαχειρίσιμη από τα ΜΜΕ των εργολάβων - αλλά αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία). Το κόμμα απευθύνεται μόνο δευτερευόντως στην Ελληνική κοινωνία, απλώς αντιμαχόμενες ομάδες διαγκωνίζονται για την επικράτηση πάνω σε ένα μικρό ποσοστό Ελλήνων αριστερών που θεωρούνται δεδομένοι και μάλλον βολεύει να παραμένουν και λίγοι για να μην χανόμαστε. Το κόμμα δεν δημιουργεί πολιτικές συμπεριφορές, απλώς συσπειρώνει όσους έχουν από τα πριν συγκεκριμένη πολιτική άποψη και ψηφίζουν το κόμμα του πολιτικού τους χώρου.

Αντίθετα, αξιζει να σημειώσει κανείς τον πολιτικό φτωχομπινεδισμό που προκύπτει ως αποτέλεσμα της εσωτερικής ομφαλοσκόπησης, καθώς όλοι πανηγυρίζουν που, σε μια εποχή που είναι "αντικειμενικά" (κατά τα κλασσικά μαρξιστικά επιρρήματα) πρόσφορη για την αριστερά, το κόμμα διατηρείται οριακά πάνω από το όριο κοινοβουλευτικής ύπαρξης.

Χαρακτηριστική περίπτωση του πολιτικού μαζοχισμού του κόμματος είναι ότι, ενώ καράβια χάνονται, και εξαιρετικές προτάσεις περιμένουν να προωθηθούν, κεντρικό ζήτημα - και μάλιστα μεταφερόμενο έξω από το κόμμα (σε λίγο και στα τηλεπαράθυρα;) είναι η επιλογή του προσώπου που θα κατέβει υποψήφιος δήμαρχος στην Αθήνα. Τονίζω το "προσώπου", γιατί από πουθενά δεν προκύπτει ότι οι δύο υποψήφιοι θα είχαν έστω και οριακά διαφορετικά προγράμματα για τον δήμο. Βεβαίως οι μηχανισμοί ουδόλως ενδιαφέρονται για τα αυτοδιοικητικά προγράμματα, καθώς σκιαμαχούν αυτοϊκανοποιημένοι μέσα στον κομματικό μικρόκοσμο, αλλά οι απέξω (και θα έρθω και στο *γιατί* απέξω) που υποστηρίζουν (και ψηφίζουν) τον Συνασπισμό υποψιάζομαι ότι ενδιαφέρονται για την πόλη στην οποία ζουν και το τι μέλλει γενέσθαι σε αυτήν, περισσότερο από ότι για το ισοζύγιο εσωκομματικών συσχετισμών. Επιπλέον το να περιστρέφεται η συζήτηση γύρω από το πρόσωπο του υποψηφίου στην Αθήνα, αντιβαίνει σε μια σειρά αντιλήψεων της αριστεράς για τα κοινά, ενώ η υπόδειξη εκ των άνω, προσώπων που δεν έχουν δράση στον συγκεκριμένο χώρο (και αναφέρομαι και στους δύο έτσι;) δεν διαφέρει σε τίποτα από τις πρακτικές των αστικών κομμάτων - και υστερεί σε δημοκρατικότητα συγκρινόμενη ακόμα και με τις πρακτικές του ΚΚΕ.

Αλλά ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι στην Αθήνα (για αυτήν μιλάμε, τα πράγματα είναι ομολογουμένως υγιέστερα σε Πειραιά και Θεσσαλονίκη) οι, υποτίθεται, αυτόνομες δημοτικές κινήσεις/παρατάξεις, οι οποίες δεν είναι, πάλι υποτίθεται, απλά όργανα του κόμματος αλλά ανεξάρτητες δημοτικές κινήσεις (πώς λεγόταν εκείνη που υποστήριξε τον Κουβέλη;) δεν έχουν τον παραμικρό λόγο από ότι φαίνεται στην επιλογή υποψηφίου και λειτουργούν ως μετωπικά σχήματα απόλυτα ελεγχόμενα από τον ΣΥΝ. Σε αυτό η σύγκλιση με την πρακτική του ΚΚΕ είναι απόλυτη. Θα πρότεινα λοιπόν πως ή ο Συνασπισμός θα πρέπει να πάρει παντού στα σοβαρά το τι σημαίνει "αυτόνομη παράταξη" ή θα πρέπει να πάψει να χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο φύλλο συκής και να παραδεχτεί πως πρόκειται για μετονομασία του ΣΥΝ (άντε και των υπολοίπων ομάδων που αποτελούν τον ΣΎΡΙΖΑ) για εκλογικούς λόγους.

Επί του προκειμένου: βρίσκομαι πολιτικά εγγύτερα στην λεγόμενη πλειοψηφία και ειλικρινά δυσκολεύομαι να κατανοήσω μια σειρά από απόψεις της λεγόμενης μειοψηφίας του ΣΥΝ. Παρόλα αυτά, όπως είπα, κανένας δεν μου έχει υποδείξει διαφορά μεταξύ των δυο υποψηφίων σε αυτοδιοικητικά θέματα. Αν λοιπόν ως προς το δημοτικό πρόγραμμα οι αποκλίσεις είναι μηδαμινές, οι υπόλοιπες είναι άνευ σημασίας. Η διαφορά είναι στην εσωκομματική ισορροπία και στην επικοινωνιακή εμβέλεια των δύο υποψηφίων. Ο μεν Παπαγιαννάκης είναι στέλεχος πανελλήνιας αναγνωρισιμότητας και εμβέλειας. Ο Τσίπρας δεν είναι και είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στο μπαράζ από ατάκες που αποτελούν σήμερα, δυστυχώς, τον τηλεδημοκρατικό λόγο με την ίδια ευχέρεια που θα είχε ο Παπαγιαννάκης (χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι για την αξία του, που εγώ την θεωρώ δεδομένη). Επί της ουσίας περικόπτεις έναν δημοφιλή μειοψηφούντα (ρωσικά: μπολεσεβίκο) για έναν άγνωστο πλειοψηφούντα (ρωσικά: μενσεβίκο) ο οποίος δεν έχει προέλθει καν από διαδικασίες βάσης. Ο μπολσεβίκος σε αυτήν την περίπτωση έχει προκύψει ως υποψήφιος από μια κουβέντα (δέσμευση;) του Προέδρου η οποία εκλαμβάνεται σαν συμβόλαιο από την μειοψηφία. Κατά τα πρότυπα του Ζαχαριάδη υποθέτω;

Υπάρχει ένα ουσιώδες θέμα απελευθέρωσης του ΣΥΝ από την κομματική νομενκλατούρα των ίδιων και των ίδιων εκπροσώπων, και η υποψηφιότητα του Τσίπρα θα ήταν όντως μια ευχάριστη αρχή - αν όντως αποτελούσε αρχή μιας νέας νοοτροπίας και όχι εμβαλωματική λύση για εσωτερική κατανάλωση. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Για να συνέβαινε αυτό, ο ΣΥΝ θα έπρεπε π.χ. να υποσχόταν από τώρα την ριζική ανανέωση των ψηφοδελτίων του ενόψει των επομένων εκλογών, να αρχίσει την στελεχική του ανανέωση σε επίπεδο ηγεσίας, να προτείνει μια σειρά από νέους, γυναίκες, μειονοτικούς υποψηφίους στην αυτοδιοίκηση, κτλ. Πού τέτοια χαρά.

Όσο για την επικοινωνιακότητα: θα ήμουν και εδώ πανηγυρικά σύμφωνος με την κάθοδο ενός επικοινωνιακά "απέξω" για δήμαρχο, αν ο ΣΥΝ ήταν συνεπής στην αμφισβήτηση της μιντιακής παντοκρατορίας στην χώρα μας. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει: από τον Μάκη μέχρι τον Χατζηνικολάου, ο ΣΥΝ νομιμοποιεί με την συμμετοχή του την τηλεοπτική αυθαιρεσία (ποιο ιδιωτικό κανάλι έχει νόμιμη άδεια;) και την συστηματική παραπληροφόρηση των εργολάβων κηδειών της τηλεοπτικής μας παράγκας. Αν θες να το παίξεις υπεράνω της συμβατικής επικοινωνιολογίας, αυτοεξαιρείσαι από την ιδιωτική τηλεόραση (με όλες της συνέπειες που αυτό θα συνεπιφέρει), δημιουργείς άλλου είδους κανάλια μαζικής παρέμβασης και, κυρίως, ενδιαφέρεσαι να κτίσεις τις οργανώσεις βάσης σου και την κοινωνική και πολιτική σου παρουσία από τα κάτω. Αλλιώς, αν κοιτάζεις να ελιχθείς το δυνατόν καλύτερα μέσα στο εκλογικό γίγνεσθαι - με άλλα λόγια σε ενδιαφέρει βασικά το αποτέλεσμα - δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην υποστηρίξεις το πρόσωπο που έχει την μεγαλύτερη εμβέλεια. Και αντίθετα από ότι ίσως πιστεύεται στην Κουμουνδούρου η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του ΣΥΝ (ή περί του ΣΥΝ) - ενδιαφέρεται πρωτίστως για την επιτυχία του κόμματος ανεξαρτήτως τάσεων και έως και καθόλου για την εσωκομματική τριβή. Ιδιαίτερα αφότου έφυγαν οι εγκάθετοι του ΠΑΣΟΚ στο κόμμα, που είχαν προνομιακή σχέση με τα ΜΜΕ και μας εξέθεταν όλους.

Αλλά ο Παπαγιαννάκης δεν είναι η ίδια ιστορία. Αν ήθελε να πάει ΠΑΣΟΚ θα το είχε κάνει εδώ και καιρό, και με ανταλλάγματα πολύ ουσιαστικά. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ξεπουλιούνται για λόγους αρχής και άνθρωποι που δεν ξεπουλιούνται γιατί κανείς δεν ενδιαφέρεται να τους αγοράσει. Ο Μ.Π., από την δημόσια παρουσία του κρίνοντας, δεν ανήκει στην δεύτερη κατηγορία. Όσο και αν έχω πολλά να του σούρω για την τελευταία του ομιλία.

Τα αναφέρω αυτά διότι συνομιλώντας με ψηφοφόρους του ΣΥΝ (αδιάφορους για τις εσωκομματικές ισορροπίες, όπως οι περισσότεροι) διακρίνω οργή για το ότι δεν επελέγη ο Παπαγιαννάκης ως υποψήφιος δήμαρχος. Οι περισσότεροι το θεωρούν ως απόδειξη της άθλιας εσωστρέφειάς του ΣΥΝ. Δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι η μάζα των ψηφοφόρων του ΣΥΝ στην Αθήνα θα έχει διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων. Οπότε οι συνέπειες θα είναι εκλογικά σκληρές.

Όλοι αυτοί βεβαίως οι οργισμένοι είναι άνθρωποι ενεργοί και με πολιτικά ενδιαφέροντα στην πλειοψηφία τους. Θα ήθελαν να συμμετάσχουν με κάποιον τρόπο στα διαδραματιζόμενα. Αλλά κανένας στον Συνασπισμό δεν θεωρεί σημαντικό να τους εντάξει κάπως στην λειτουργία του. Ίσα-ίσα επειδή νοιάζονται για την συντήρηση εσωκομματικών ισορροπιών ίσως και να το απεύχονται πολλοί.

Τέλος, επειδή η διαδικασία είναι καθρέφτης της νοοτροπίας: αν με ρωτούσε κανείς, θα συμβούλευα τον Αλέξη Τσίπρα ότι είναι προβληματικό επί της διαδικασίας να αποδέχεται το χρίσμα του κόμματος για τον Δήμο Αθηναίων όταν η πλειοψηφία των οργανώσεων της Αθήνας δεν τον στηρίζει. Μιλώ απέξω, χωρίς γνώση των διαδικαστικών λεπτομερειών και με μόνο οδηγό το αξιοπρεπές και το δέον. Καμία εσωκομματική ισορροπία δεν είναι σημαντικότερη από την τήρηση των προσχημάτων έστω, μιας δημοκρατικής, αποκεντρωμένης διαδικασίας. Αλλιώς ας καταργηθούν και οι οργανώσεις βάσης.

Και για να υπάρχει αίσθηση του μέτρου: δεν είναι δα ότι διακδικεί κανείς από τους δυο την δημαρχία της Αθήνας...

ΥΓ: Η κοινοβουλευτική ύπαρξη είναι ο κακός σύμβουλος του χώρου. Το κόμμα πάσχει από έναν εκλογικισμό (φυσικό επακόλουθο του να είσαι παράθεση στελεχικών μηχανισμών και όχι συλλογική πολιτική έκφραση πολιτών), που το κάνει πολιτικά ηλίθιο: τα πάντα κρίνονται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, αφού δεν υπάρχουν σταθερές κοινωνικές βάσεις, κοινωνικές αναφορές και στρατηγική πέρα από το επόμενο εκλογικό αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα αυτού του εκλογικισμού είναι και οι δύο προκύπτουσες τάσεις: η μία που θεωρεί ότι σκοπός της εκλογικής καθόδου είναι η ως αυταξία φιλοδοξία συνδιαχείρισης της εξουσίας και συνδιαμόρφωσης με όποιον είναι πρόσφορος (δηλαδή κυρίως με τους Γιελτσινικού τύπου "σοσιαλιστές" του ΠΑΣΟΚ) και η άλλη που απλώς απορρίπτει κάθε μη-αντιπολιτευτική κοινοβουλευτική παρουσία. Και οι δύο τάσεις είναι πολιτικά ανάπηρες και εκλαμβάνουν την αναπηρία τους ως πολιτικό προσόν. Αν οι στόχοι και οι αναφορά σου είναι κοινωνικοί και όχι εκλογικοί, οι εκλογές και η επιτυχία τους κρίνονται από το πόσο σε διευκολύνουν να πετύχεις τους στόχους αυτούς. Αν π.χ. θεωρείς ότι η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ ή της ΔΕΗ είναι καταστροφικές κοινωνικά, υπόσχεσαι να υποστηρίξεις οιαδήποτε κυβέρνηση ανατρέψει τις ιδιωτικοποιήσεις αυτές. Αν θεωρείς ότι οι νόμοι περί την μετανάστευση είναι εγκληματικοί - υπόσχεσαι να υποστηρίξεις οιαδήποτε κυβέρνηση τους ανατρέψει, κ.ο.κ. Δεν συνεργάζεσαι για να συνεργαστείς και δεν κάνεις αντιπολίτευση για να το λες. Χρησιμοποιείς το κοινοβούλιο για να θέσεις στο κεντρικό πολιτικό προσκήνιο θέματα τα οποία παλεύεις εκεί που (σαν αριστερά θα έπρεπε να) πιστεύεις ότι κρίνεται η πολιτική σου: στην κοινωνία. Επίσης για να μπλοκάρεις εξελίξεις που θεωρείς αντι-κοινωνικές. Ακόμα και αν δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική υιοθέτησης των θέσεών σου από κανέναν (όπως στην παρούσα συγκυρία), η διακηρυγμένη θέση σου ως προς το τι προτίθεσαι να συζητήσεις, τι να διαπραγματευτείς και τι να μην διαπραγματευτείς, μεταφέρει το βάρος της απάντησης στον συνομιλητή σου - και ανοίγει την συζήτηση στον κόσμο του.

Απλά πράγματα αν δεν είσαι παγιδευμένος στο και καλά υπαρξιακό διακύβευμα των εκλογών. Αν έχεις κοινωνικές αναφορές, κανένα εκλογικό αποτέλεσμα δεν σε εξαφανίζει. Αντίθετα η συνεπής ιεράρχηση των πολιτικών στόχων είναι πιθανό να δώσει και το λεγόμενο "καλό" εκλογικό αποτέλεσμα.