Η διεπαφή εγκεφάλου-μηχανής

Ο William Gibson είναι ο πατέρας του Κυβερνοπάνκ ρεύματος της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και νονός του κυβερνοχώρου.  Τα μυθιστορήματά του, ιδίως η τριλογία του Νευρομάντη (Neuromancer) πιο συγκεκριμένα, λειτούργησαν σαν καταλύτης της φαντασίας πολλών ανθρώπων που αργότερα πρωταγωνίστησαν στην διαδικτυακή έκρηξη και την νέα διάδοση της πληροφορίας. Μια σειρά από ιδέες του έχουν ήδη γίνει, έστω και με άλλο τρόπο από εκείνον που φαντάστηκε, πραγματικότητα, όπως και τμήμα της ορολογίας που επινόησε.

Μια όμως ιδέα του μοιάζει να παραμένει όμως στο στάδιο της μυθοπλασίας: η σύνδεση του ανθρωπίνου εγκεφάλου με πληροφορικά δίκτυα, μέσω υπολογιστών. Η ιδέα αυτή εικονογραφήθηκε στην ταινία Matrix: ήταν το βύσμα που έμπαινε σε ειδικά φτιαγμένη εσοχή στο σβέρκο του εισερχομένου στο Matrix, και το οποίο κατάγεται ευθέως από το ανάλογο σύστημα που χρησιμοποιούσε ο ήρωας του Johnny Mnemonic και του Neuromancer, Case, για να διεισδύει στον κυβερνοχώρο. Δυστυχώς η ιδέα αυτή – αλλά και άλλες ιδέες  αλληλοσύνδεσης εγκεφάλου-υπολογιστή που περιγράφει ο Gibson, όπως η δυνατότητα «κατεβάσματος» γνώσεων και εμπειριών, π.χ ξένων γλωσσών, - δεν έχει υλοποιηθεί στην πραγματικότητα.

Ακόμα.

Διότι η τεχνολογία ανάπτυξης διεπαφών εγκεφάλου-υπολογιστή έχει ήδη προχωρήσει τόσο, ώστε τέτοιες εμπορικές συσκευές να έχουν ήδη βγει στην αγορά. Η εταιρεία Guger Technologies λάνσαρε ήδη το σύστημα Intendix στην έκθεση ψηφιακής τεχνολογίας CeBIT στην Γερμανία, τον Μάρτιο που μας πέρασε. Δεν είναι ακριβώς η πρώτη (κυκλοφορούν βασικές κονσόλες παιχνιδιών κυρίως τέτοιου τύπου εδώ και 7-8 χρόνια, π.χ. το Emotiv) αλλά είναι η πρώτη που υποκαθιστά το πληκτρολόγιο για γραφή. Στοιχίζει ακόμα ακριβά (περί τα 7-8 χιλιάδες Ευρώ) και οι δυνατότητές του για κάποιον έμπειρο χρήστη (και η ταχύτητα εκμάθησής του συστήματος είναι ένα από τα πλεονεκτήματά του) λέγεται πως φτάνουν το ένα γράμμα το δευτερόλεπτο

Το σύστημα αυτό δεν είναι κάτι που απευθύνεται στον μέσο χρήστη. Είναι ένα σύστημα που επιτρέπει σε ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα κινητικότητας και αναπηρίες να πληκτρολογούν λέξεις σε έναν υπολογιστή. Είναι όμως (μαζί με πολλά άλλα που αναπτύσσονται συνέχεια) ένα πρώτο, πρωτόγονο έστω, βήμα στην διασύνδεση ανθρώπινου εγκεφάλου και μηχανής.

Τα συστήματα αυτά που βασίζονται στην ηλεκτροεγκεφαλογραφία και στην «ανάγνωση» των ηλεκτρικών σημάτων των ηλεκτροεγκεφαλογραφημάτων, είναι τόσο διαδεδομένα ώστε υπάρχει, στα πρότυπα του ανοιχτού λογισμικού, και ένα κίνημα «ανοιχτής ηλεκτροεγκεφαλογραφίας» (Open EEG Project) που δημιουργεί μια κοινή βάση πληροφοριών και τεχνικών, ελεύθερα διαθέσιμων για όποιον θέλει να αναπτύξει τέτοια συστήματα.

Οι τεχνολογικοί δρόμοι που ανοίγονται από αυτή την σύνδεση του εγκεφάλου με υπολογιστικά συστήματα είναι αχανείς και πιθανώς και ηθικά αμφιλεγόμενοι. Η μηχανική ανάγνωση συναισθημάτων, ακόμα και προθέσεων είναι π.χ. μια δυνητική ερευνητική κατεύθυνση στο πεδίο (που ήδη ακολουθείται στην στρατιωτική έρευνα από ότι φαίνεται). Μια άλλη, με αντίθετο ηθικό πρόσημο μάλλον, είναι, όπως δείχνει η περίπτωση των μηχανημάτων τύπου Intedix, η διεύρυνση των προσωπικών δυνατοτήτων των ΑΜΕΑ.

Όπως και να έχει, η πορεία της τεχνολογικής εξέλιξης μοιάζει να οδηγεί με αργά βήματα τον κόσμο του William Gibson, ακόμα πιο κοντά στον δικό μας, σε μια ακόμα διάσταση.