Πέρα από την λατρεία του Ομπάμα

don't follow leaders / watch the parking meters

Bob Dylan

 Η εμμονή της αμερικανικής κοινωνίας με τον χαρισματικό ηγέτη, τον leader που οδηγεί το εκλεκτό της ιστορίας (και του Θεού με την ευρύτερη έννοια) έθνος, σε νέα μεγαλεία, δεν θα μπορούσε παρά να αντικατοπτρίζεται στην χολυγουντιανή υπερπαραγωγή της ορκωμοσίας – ενθρόνισης πήγα να πω –  του προέδρου των ΗΠΑ. Ιδιαίτερα σήμερα, στην συγκυρία μιας απύθμενης, και απροσδόκητης για τους πολλούς στην έκτασή της, κρίσης όπου οι ελπίδες για τον ήρωα που θα μας σώσει από αυτήν αναμειγνύονται με την συσσωρευμένη αγανάκτηση της, καταστροφικής για τους πάντες, προεδρίας Μπους. Η εικονογραφημένη συνεργασία του καινούριου Προέδρου-υπερήρωα με τον Σπάιντερμαν δεν ήταν άλλωστε τυχαία.

Και καλά στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα τι χορδές άγγιξε ο Ομπάμα; Ποιες ελπίδες αναδεύτηκαν; Από πού ως πού δείξαμε το ενδιαφέρον που δείξαμε για την εκλογή του; Πέρα φυσικά από το αυτονόητο συμφέρον να μην κυβερνάται η υπερδύναμη από μανιακούς. Οι δια του τύπου διακηρυσσόμενες ελπίδες, τι αφορούν;  

Ίσως περιμένουμε να έρθει ο Ομπάμα να μας σώσει όλους από την κρίση; Να μαλακώσει η υπερδύναμη και να δρα αγγελικά; Ή μήπως απλά τα ΜΜΕ δεν μπορούν να αποφύγουν να κάνουν μέγα θέμα, κάθε μεγάλο θέαμα;

Ας βγούμε όμως από την λατρεία της προσωπικότητας αλά αμερικαίν, και ας κοιτάξουμε λίγο παραπέρα, προς την γενική κατεύθυνση της ουσίας: ο Ομπάμα είναι και ο εκλεκτός της Γουώλ Στρητ, αλλά και ο άνθρωπος που έφτασε στην προεδρία με την κινητοποίηση χιλιάδων απλών πολιτών. Αυτός που τα μαζεύει από το Ιράκ, αλλά και αυτός που στέλνει επιπλέον κόσμο στο Αφγανιστάν. Η μόνη δύναμη πάνω στην οποία μπορούν να στηριχτούν και οι δικές μας οι ελπίδες είναι η κινητοποίηση των Αμερικανών πολιτών εκεί, και η μίμησή τους εδώ: δεν υπάρχει καμία διεφθαρμένη και διαπλεκόμενη εξουσία με την οποία οι οργανωμένοι πολίτες δεν μπορούν να τα βάλουν. Και η ελπίδα για να έχει μέλλον θα πρέπει να αποσυνδεθεί από πρόσωπα και εκεί, όπως και εδώ και να ανακαλύψει και πάλι την πολιτική από τα κάτω. Ο σπουδαίος αμερικανός ιστορικός και θεωρητικός του πολιτισμού Mike Davis είχε να πει τα εξής για την εκλογή του Ομπάμα:

... «μετά από το σύντομο Γούντστοκ της ορκομωσίας του Ομπάμα, εκατομμύρια καρδιές θα απογοητευτούν από την αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί την μαζική χρεοκοπία και την ανεργία καθώς και τους πολέμους στην Μέση Ανατολή...

Η μεγάλη πρόκληση στις μικρές ομάδες της αριστεράς είναι η πρόβλεψη αυτής της μαζικής απογοήτευσης, και η κατανόηση πως δουλειά μας δεν είναι «να μετακινήσουμε  τον Ομπάμα προς τα αριστερά» αλλά η διάσωση και η αναδιοργάνωση των συντετριμμένων ελπίδων...

 Ο δικός μας Ομπάμα λοιπόν, δεν είναι ένα πρόσωπο, δεν πρέπει να είναι ένα πρόσωπο. Όχι μόνο γιατί αυτού του τύπου η προσωποκεντρική αντίληψη της πολιτικής είναι εξαιρετικά υπονομευμένη και απαξιωμένη στην Ευρώπη (και στην Ελλάδα ειδικά) από την πικρή ιστορική εμπειρία των «χαρισματικών» και της πελατειακότητας των αρχηγικών κομμάτων. Αλλά επειδή η ομαδική δράση, η διατύπωση συλλογικών στόχων, τα κινήματα, αποτελούν το μόνο ουσιώδες και γενικό δίδαγμα που μπορεί να μας αφορά από την υπόθεση Ομπάμα. Τα υπόλοιπα είναι το πάντρεμα φεουδαρχικών εορτασμών του πρίγκιπα με την βιομηχανία του θεάματος. Καλά για ποπ-κορν.