Διδασκαλία περί διδασκάλων

Προσπαθώ να γράψω κάποια πράγματα για την απεργία των δασκάλων από τότε που ξεκίνησε σχεδόν, αλλά κάτι οι δουλειές, κάτι που τα γράφουν και άλλοι, άργησα. Με την απεργία των δασκάλων στην 5η εβδομάδα όμως και με την κυβέρνηση να καλεί σε διάλογο, ας συνοψίσω κάποια από τα βασικά:

Περί δασκάλων λοιπόν: Ο thas έγραψε δύο εξαιρετικά κείμενα: το ένα για το θέμα της απεργίας των δασκάλων: Στο vita moderna: Οι ακριβές κιμωλίες της παιδείας και το άλλο στην Athens Voice για την Παιδεία και τον άριστο σχεδιασμό της: Πρωτοβρόχια στην Παιδεία. Δεν μπαίνω στον κόπο να αναφέρω τα πολλά σχετικά ποστ (ενδεικτικά εδώ). Αλλά η σχετική συζήτηση ήταν εκτενής και έντονη - ου μην και δαιμονοποιητική.

Επί του θέματος: Τα βασικά οικονομικά και όχι μόνο ζητήματα, τα έθεσε με την γνωστή του συστηματικότητα το Μαύρο Πρόβατο, καθώς και ο S_G στο Roosters, με τα συμπεράσματα του οποίου διαφωνώ (και με το γεγονός ότι τα βασικά μισθολογικά στοιχεία είναι του 2001, από τον οποίο χρόνο: οι μισθοί έμειναν στάσιμοι, το PPP ισοδύναμο στην Ελλάδα έχει μειωθεί μετά το Ευρώ και το ΑΕΠ έχει αυξηθεί πολύ πάνω από τις αυξήσεις των μισθών - αυτό πέρα από το απλό ότι η άλλη φτωχή χώρα της ΕΕ των 15, η Πορτογαλία, για να αντισταθμίσει την φτώχεια της, δίνει σημαντικά περισσότερα από το μέσο ΑΕΠ/κεφαλή σε δασκάλους), αλλά τα νούμερα είναι ενδιαφέροντα.

Υπάρχουν μόνο κάποια πράγματα που λέχθησαν και επαναλαμβάνονται στην συζήτηση, που θα ήθελα να θίξω:

- Προσωπικά το αν κάποιος υποαμείβεται στην δουλειά του στον ιδιωτικό τομέα με αφορά μόνο σαν κοινωνικό πρόβλημα. Στον βαθμό που όλοι μας καθόμαστε και μας πηδάνε οι εργοδότες χωρίς καμία προσπάθεια συλλογικής και ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, είμαστε άξιοι της μοίρας μας - ή τέλος πάντων βιώνουμε ένα δράμα που αρνούμαστε να το δούμε ως συλλογικό αλλά υπό το καθεστώς του εκβιασμού ή του ναρκισσισμού το αντιλαμβανόμαστε ως προσωπικό - και που συνεπώς γίνεται όντως προσωπικό. Θέλω να πω, ότι αν κάνεις εξυπηρέτηση πελατών και σε πληρώνουν πενταροδεκάρες το θέμα σε καίει άμεσα εσένα, αλλά σε ότι με αφορά άμεσα, δεν μπορείς να μου το αναφέρεις ως επιχείρημα για το ότι οι δάσκαλοι παίρνουν "πολλά" συγκριτικά, καθώς μου είσαι απείρως λιγότερο σημαντικός από εκείνους που θα αναλάβουν την εκπαίδευση και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών μου. Αν ζηλεύεις επειδή παίρνεις λιγότερα και θεωρείς ότι δουλεύεις σκλήρότερα από τους δασκάλους (που πιθανόν έτσι είναι - δεν αντιλέγω), μην μου το λες εμένα γιατί εγώ προσωπικά, σε ότι με αφορά αξιολογώ την δουλειά του δασκάλου ως 100 φορές πιο σημαντική και κρίσιμη από την δικιά σου, γιατί αφορά τα παιδιά μου (και γιατί θα σου πω οργανώσου και διεκδίκησε αντί να κλαίγεσαι και να επιδεικνύεις μια τόσο μικρόψυχη ζηλοφθονία). Εικάζω ότι κανένας από όσους προβάλλουν τέτοια επιχειρήματα δεν έχουν παιδιά. Γιατί η ιδέα ότι είσαι ΟΚ, με το γεγονός ότι ο δάσκαλος είναι *υποχρεωμένος* να δουλεύει ταξιτζής, σουβλατζής ή κομμώτρια για να τα βγάλει πέρα - ή να ζει υπό την πίεση των βασικών του αναγκών, καθόλου δεν με καθησυχάζει για την τελική επάρκεια και την αφιέρωση που απαιτώ από έναν δάσκαλο (ου μην και την προσέλκυση των πλέον ταλαντούχων στο επάγγελμα). Το αντεπειχείρημα ότι κάποιοι (πολλοί έστω) δάσκαλοι, ενδεχομένως να μην κάνουν σωστά την δουλειά τους, καθόλου δεν με πείθει: αν η πιθανότητα να βελτιωθούν οι συνθήκες στα δημοτικά με την αύξηση είναι μικρή, η πιθανότητα να μη χειροτερεύσουν χωρίς την αύξηση είναι ακόμα μικρότερη.

- Επιτρέψτε μου να αξιολογώ την σημασία της επαρκούς πληρωμής των δασκάλων π.χ. ως δραματικά σημαντικότερη προτεραιότητα από τις μίζες του υπουργείου άμυνας και από τις χιλιάδες μαύρες τρύπες του προϋπολογισμού που διοχετεύονται σε "ημέτερους" (συνήθως εργοδότες εκείνων που παίρνουν τα 800 τον μήνα). Γιατί αυτό που γνωρίζω καλά είναι πως εγώ με δύο παιδιά δεν θα ζούσα αξιοπρεπώς με 1400 Ευρώ μετά από 20 χρόνια δουλειάς, και για αυτό, όση κάβλα και να είχα (αν είχα) να διδάξω, δεν θα πήγαινα να δουλέψω στην παιδεία παρά σαν πάρεργο - που δεν θα το έκανα γιατί το θεωρώ ανέντιμο προς παιδιά και γονείς. Το γεγονός ότι άλλα κρίσιμα επαγγέλματα (π.χ. γιατροί του δημοσίου) υποαμείβονται, επίσης δεν λέει τίποτα για το αν θα πρέπει και οι δάσκαλοι να υποαμείβονται...

- Μια άλλη παράμετρος που δεν συζητείται, είναι πως οι "αργόσχολοι δημόσιοι" δάσκαλοι δεν συγκρίνονται με το προφανές μέτρο "μη-δημοσιοϋπαλληλικής" σύγκρισης - τους δασκάλους στα ιδιωτικά. Δεν γνωρίζω σχετικές έρευνες, αλλά κανένας δεν έχει προσφέρει στοιχεία που να δείχνουν ότι οι δάσκαλοι των ιδιωτικών υπερτερούν σε κάτι από τους αντίστοιχους του δημοσίου κατά μέσο όρο.

- Σχετική παράμετρος είναι πως ο τυπικός μισθός των ιδιωτικών εκπαιδευτικών είναι ίσος (διορθώστε με αν κάνω λάθος) με εκείνον του δημοσίου. Η ελεύθερη αγορά στην εκπαίδευση δεν μοιάζει να έχει, κατά μέσο όρο, καμία μεγάλη φαγούρα να προσελκύσει τους "καλύτερους". Επίσης η ΟΙΕΛΕ δεν μοιάζει να έχει πρόβλημα με τις διεκδικήσεις των δασκάλων, ίσα-ίσα τους συμπαρίσταται...

- Υπάρχει επίσης η ιδέα ότι οι δάσκαλοι δεν υποστηρίζονται από τους υπόλοιπους εργαζομένους και ειδικά από τους γονείς: αυτό δεν ισχύει.

- Ή η συμμετοχή στην απεργία είναι μόλις 18%, ή, όπως λέει ο darthiir, υπάρχει γενικό πρόβλημα στις Ελληνικές οικογένειες από την απεργία, αλλά όχι και τα δύο μαζί.

- Η (πραγματική) μείωση των μισθών (και των εργασιακών συνθηκών) σε κρίσιμους τομείς του δημοσίου, τι ακριβώς όφελος έχει για τους ιδιωτικά εργαζόμενους; Υποψιάζομαι ότι μια γενική ήττα του δημόσιου συνδικαλισμού, μόνο αρνητικές επιπτώσεις θα έχει στον (πρακτικά υπό διωγμόν ήδη) ιδιωτικό.

- Τέλος επειδή έγινε και συζήτηση για το πόσο σκληρά (δεν) δουλεύουν οι δάσκαλοι σε σύγκριση με άλλα επαγγέλματα: Αν το επιχείρημα είναι πως η εργασία πρέπει εν γένει να αμείβεται ανάλογα με το πόσο κοπιαστική και πόσο δυσάρεστη είναι *και μόνο*, θα συμφωνήσω γενικά με αυτήν την κομμουνιστική αντίληψη, αν συμπεριληφθούν στα κριτήρια και το πόση ευθύνη κουβαλάει κάθε εργασία. Σε ένα τέτοιο σχήμα όμως, δεν καταλαβαίνω γιατί θα έπρεπε να αρχίσει κανείς από τους δασκάλους, φερ' ειπείν, και όχι από τους πάσης φύσεως μανατζαραίους, συμβούλους και άλλους ων ουκ έστι αριθμός. Εν τοιαύτη περιπτώσει, ας συμφωνήσουμε όλοι ότι ο ανθρακωρύχος στην Μεγαλόπολη θα πρέπει να αμείβεται καλύτερα από τον Περιφερειάρχη (για να περιοριστώ μόνο στον ευρύτερο δημόσιο τομέα), ενώ τα 90% των εργαζομένων που γνωρίζω θα όφειλαν να αμείβονται περισσότερο από τους προϊσταμένους τους (στον ιδιωτικό). Σε αυτήν την ριζική και επαναστατική αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος, αμφιβάλλω αν οι δάσκαλοι θα ήταν χαμένοι... Εγώ επί της αρχής συμφωνώ. Για όποιον διαφωνεί πάντως, το επιχείρημα περί σκληρά και σκληρότερα εργαζομένων, ως απαξιωτικό των δασκάλων πάει περίπατο.

Έχοντας πει τα παραπάνω, θα ήθελα, παρόλα αυτά, να σημειώσω ότι η μακρόχρονη, συνεχής διδακτική απεργία στα δημοτικά, δεν είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, ο αποτελεσματικότερος και ορθότερος τρόπος διεκδίκησης, καθώς ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω απαξίωσης της δμόσιας και ενίσχυσης της ιδιωτικής παιδείας - αλλά δεν είμαι σίγουρος αν στην στοιχειώδη παιδεία υπάρχει κάποιος άλλος προφανής τρόπος αντίδρασης από την ανά δεκαετία απεργία. Πιθανώς η αποχή από κάθε διοικητική δραστηριότητα ίσως...; Είμαι επιφυλακτικός απέναντι σε μεθόδους πάλης στον δημόσιο τομέα, που θα χρησιμοποιηθούν ως "μπαμπούλες" για την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων. Αν στόχος είναι η υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας, χρειάζεται προσοχή...

Σχετικά με την Μέση Εκπαίδευση (που απεργεί και αυτή πλέον) πάντως, ο καθηγητής (και ποιητής) Γιάννης Πατίλης έχει μια ανάλογη πρόταση στην τελευταία Αυγή (σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, κριτικό και "αυτοκριτικό" για τον κλάδο του κείμενο):

Μία λοιπόν σθεναρή και καθολική απεργία ενός μηνός σωστά προετοιμασμένη, που ως αιχμή της θα έχει την ολική αποχή από την τερατώδη πιστοποιητική διαδικασία των εισαγωγικών εξετάσεων, στον αμαρτωλό εκείνο μήνα επί του οποίου και στον οποίο μία νοσούσα κοινωνία έχει αξιακώς επενδύσει και συρρικνώσει ολόκληρο το διδακτικό έτος, απαξιώνοντας κάθε τι άλλο της παιδείας, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να είναι αποτελεσματική αλλά και καθαρκτική για την ίδια την νεοελληνική κοινωνία για τους εξής λόγους:
\1)\ Διότι το κράτος, θύμα το ίδιο του υπερβολικού συγκεντρωτισμού του, δεν έχει άλλον υποκατάστατο μηχανισμό για να πραγματοποιήσει τις συγκεκριμένες εξετάσεις.
\2)\ Διότι, επιπλέον, ο μηχανισμός αυτός είναι ο μοναδικός αδιάβλητος σε μια βυθισμένη στη διαπλοκή και την ρουσφετολογική συναλλαγή χώρα. Οποιαδήποτε παρέκκλιση από τις μέχρι στιγμής αυστηρές εξεταστικές προδιαγραφές (π.χ. να τοποθετηθούν ως επιτηρητές δημόσιοι υπάλληλοι άλλων κλάδων) λόγω του σφοδρού ανταγωνισμού των υποψηφίων θα οδηγήσει σε κατακλυσμό ενστάσεων ακυρωτικών της όλης διαδικασίας.
\3)\ Οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες και μόνο ενός μηνός αναβολής των εξετάσεων είναι για την άρρωστη κοινωνία μας ασυγκρίτως σπουδαιότερες και από τεσσάρων μηνών απεργία στην διάρκεια του διδακτικού έτους. Θα πρόκειται για ένα κοινωνικό τεκτονικό σεισμό. Όλος ο (σε σαθρά αντιπαιδαγωγικά θεμέλια) οικογενειακός προγραμματισμός δεκάδων χιλιάδων οικογενειών πάει περίπατο: θερινές διακοπές, μετεγγραφές, σχολές του εξωτερικού, καραδοκούντα κοράκια της ιδιωτικής εκπαίδευσης που δεκαετίες τώρα τρέφονται κάθε Σεπτέμβριο από τις σάπιες σάρκες του εκπαιδευτικού μας συστήματος θα περιέλθουν όλα σε πλήρη σύγχυση και αμηχανία, ενώ η ίδια η κοινωνία θα θεωρήσει επιτέλους και τελικώς ως αποκλειστικό υπεύθυνο τον βαθύτερα υπεύθυνο, το κράτος, διότι αυτό είναι ο μόνος και αποκλειστικός εγγυητής της πιστοποιητικής διαδικασίας, την ίδια στιγμή που οι εκπαιδευτικοί -όπως το οφείλουν προς την κοινωνία άλλωστε- δεν θα έχουν λείψει έως εκείνη τη στιγμή ούτε μία ώρα από τα μαθήματά τους.

Να σημειώσω επίσης ένα μεστό "κατηγορώ" από την καθηγήτρια Χαρά Τσουκαλά, για το χάλι της εκπαιδευτικής πραγματικότητας πέρα και πάνω από την μισθολογική συρρίκνωση. Π.χ:

Είναι ντροπή να έχει περάσει ένας μήνας από την έναρξη των μαθημάτων και ένας μεγάλος όγκος βιβλίων να μην έχει φτάσει στα Λύκεια (να σημειώσουμε ότι στα Λύκεια δεν είχαμε αλλαγές βιβλίων εκτός της κοινωνιολογίας, για το οποίο παρεπιπτόντως δεν είχαμε καμία ενημέρωση). Είναι δυνατόν οι μαθητές της Γ' Λυκείου να προετοιμάζονται για Πανελλήνιες και να μην έχουν έρθει ακόμη κάποια από τα βιβλία τους; Ας είναι καλά τα φροντιστήρια...
Είναι ντροπή να θεωρείται αυτονόητο πως κάθε σχολική χρονιά υπάρχουν ελλείψεις καθηγητών, διαφόρων ειδικοτήτων, με αποτέλεσμα οι διευθυντές να παρακαλάνε (λες και τους κάνουν προσωπική χάρη!) για "μισό" φιλόλογο, έναν μαθηματικό, "ενάμιση" φυσικό κ.λπ. (τι ορολογία κι αυτή!). Γνωρίζει η κοινωνία πόσες διδακτικές ώρες χάνονται κάθε χρόνο από αυτά τα κενά; Γνωρίζει πως οι μαθητές και οι καθηγητές δεν μπορούν να έχουν ένα σταθερό ωρολόγιο πρόγραμμα λόγω αυτών των κενών και την αναστάτωση που δημιουργείται στα σχολεία από αυτή την νοσηρή κατάσταση; Και επειδή μου είναι αδύνατον να πιστέψω πως οι δημοσιογράφοι δεν γνωρίζουν, γιατί ποτέ δεν αναφέρεται ή σχολιάζεται η παραπάνω κατάσταση ώς ιδιαιτέρως σημαντική, παρά περιμένουν πότε θα κάνουμε απεργία ώστε να μας ενοχοποιήσουν δημόσια πως τα παιδιά χάνουν τα μαθήματά τους. Τι υποκρισία!
Και βέβαια στο πλαίσιο της ανανέωσης της παιδείας μας, η κυβέρνηση και η υπουργός δια στόματος προϊσταμένων Γραφείων δεν ντρέπονται να λένε σε διευθυντές Γυμνασίων πως τα φιλολογικά κενά τους πρέπει να καλυφθούν από τους καθηγητές των αγγλικών, των γαλλικών και των θρησκευτικών! Μα τότε γιατί υποτίθεται ότι επιμορφώθηκαν από τον Μάρτιο όλοι οι φιλόλογοι στα νέα βιβλία και στη νέα διδακτική (με βάση τους ισχυρισμούς της κ. Γιαννάκου); Για να διδάξει π.χ. την Ιστορία κάποιος εκτός ειδικότητας και βέβαια χωρίς καμία επιμόρφωση;

Τέλος για τις καταλήψεις στα σχολεία (αλλά και στα πανεπιστήμια οσονούπω): Είμαι αναφανδόν υπέρ όσων κάνουν καταλήψεις και μένουν στο σχολείο, το υπερασπίζονται, οργανώνουν συζητήσεις, αντι-μαθήματα και άλλα πράγματα διεκδικητικά της επανοικειοποίησης ενός αλλοτριωμένου και αλλοτριωτικού χώρου. Όσοι ψηφίζουν καταλήψεις και τρέχουν μετά στο σπίτι, στο φροντιστήριο, στο play-station ή σε εκδρομές - τρέχουν δηλαδή στην θαλπωρή άλλων ιδιωτικών χώρων αλλοτρίωσης, κάνουν απλά καραγκιοζιλίκια.