Μισθοί και παραγωγικότητα: βασικές απορίες

Κάποιοι στην Ελλάδα, τους οποίους δεν γνωρίζω αλλά είναι κατά τον κ. Γκαργκάνα η πλειοψηφία, παίρνουν "εξωφρενικές αυξήσεις μισθών". Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος (εμμονή του Ιστολογίου πάντα), έσπευσε να αδράξει την ευκαιρία για να μας εξηγήσει για ποιο λόγο δεν θα πρέπει να είμαστε παράλογοι και να θεωρούμε ότι είναι εύλογο να ανεβαίνουν οι μισθοί άμα αναβαίνουν τα κέρδη. Η Τράπεζα της Ελλάδος έβγαλε και Δελτίο Τύπου για να υποστηρίξει τα όσα είπε ο Διευθυντής της απέναντι στην απάντηση της ΓΣΕΕ.

Στο Δελτίο αυτό Τύπου η ΤτΕ παραδέχεται ότι "το επίπεδο των μισθών στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στη ζώνη του ευρώ, δεν θα μπορούσε να είναι αντίθετη στη διαδικασία σύγκλισης των ελληνικών μισθών προς το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ και βεβαίως ουδέποτε υποστήριξε ότι πρέπει οι εργαζόμενοι να γίνονται όλο και φτωχότεροι." Πλην όμως λέει ότι δεν είναι δυνατόν οι αυξήσεις στους μισθούς να είναι μεγαλύτερες από την αύξηση στην παραγωγικότητα. Προσέξτε μιλάμε για αυξήσεις όχι για αντιστοίχηση μισθών / παραγωγικότητας μια και όπως λέει η ΤτΕ: "σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος και της Eurostat, το 2003 οι ωριαίες αποδοχές και εργοδοτικές εισφορές στην Ελλάδα σε μονάδες αγοραστικής δύναμης ήταν ίσες με το 63% του μέσου όρου στην τότε Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η παραγωγικότητα (ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας) σε μονάδες αγοραστικής δύναμης στην Ελλάδα το ίδιο έτος ήταν ίση με το 75% περίπου του μέσου όρου στην τότε ΕΕ."

Το οποίο μου γεννά κάποια ερωτήματα...Πρώτον και επί της διαδικασίας, δεν είναι σαφές πώς συγκρίνονται αυτά τα νούμερα για τη παραγωγικότητα και το ΑΕΠ με αυτά της έκθεσης της ομάδας του Βιμ Κοκ, η οποία μιλάει για ΑΕΠ στα 73% και παραγωγικότητα στο 90,3%. Υποψιάζομαι ότι πηγή της απόκλισης περί την παραγωγικότητα είναι ότι η ΤτΕ μιλάει για παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας. Βέβαια είναι αστείο να λες ότι οι μισθοί θα πρέπει να συγκλίνουν με την ανά ώρα παραγωγικότητα στην ΕΕ μια και κάθε προϊόν είναι αποτέλεσμα της συνολικής παραγωγικότητας και όχι της ανά ώρα παραγωγικότητας. Δηλαδή αν εγώ φτιάχνω ένα κομπιουτεράκι την ώρα και εσύ ενάμισυ, αν εσύ δουλέψεις 4 ώρες θα παραγάγεις 6 κομπιουτεράκια και εγώ που θα δουλέψω οκτώ θα παραγάγω 8. Σύμφωνα με τα όσα καταλαβαίνω από τα όσα λέει η ΤτΕ, στόχος μας θα πρέπει να είναι να φτάσει να αμείβεσαι εσύ μιάμιση φορά όσο εγώ, παρότι παράγω περισσότερα κομπιουτεράκια από εσένα! Η ΤτΕ βέβαια προτιμά την ανά ώρα παραγωγικότητα γιατί αλλιώς τα νούμερα δεν αποκλίνουν όσο θα ήθελε, καθώς οι Έλληνες δουλεύουν τις περισσότερες ώρες στην ΕΕ (των 15) [αρχείο Word].
Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι μισθοί στην Ελλάδα δεν υπολείπονται των μισθών στην ΕΕ επειδή έχουμε μικρότερη παραγωγικότητα... Οι μισθοί στην Ελλάδα υπολείπονται των επιδόσεων της παραγωγικότητας της χώρας! Ο κ. Γκαργκάνας το αναγνωρίζει και λέει ότι σιγά-σιγά θα καλυφθεί. Αλλά σιγά-σιγά τόσα χρόνια δεν έχει καλυφθεί ούτε ρούπι του χάσματος μισθών-παραγωγικότητας όπως αναδεικνύει μια περσινή έκθεση του Ινστιτούτου εργασίας της ΓΣΕΕ. Επί της ουσίας ζητείται η καθήλωση των μισθών στα σημερινά επίπεδα (πιθανόν μάλιστα η υποχώρησή τους), για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Ειρήσθω εν παρόδω εδώ, ότι επειδή η εργατική νομοθεσία εφαρμόζεται κατά τόπους και αραιά στην χώρα μας, πολύς κόσμος δουλεύει «μαύρα», κάτω από τα επίπεδα των συμβάσεων και ώρες που δεν έχουν καμία σχέση με το νόμιμο ωράριο – χωρίς υπερωρίες μάλιστα. Η σύγκριση με την ΕΕ των 15 είναι και επ’ αυτού παραπλανητική, μια και τα επίσημα νούμερα δεν ανταποκρίνονται στην εργασιακή πραγματικότητα της Ελλάδας ούτε στο ελάχιστο...

Και επιστρέφω στον κ. Ανδριανόπουλο ο οποίος εξηγεί γιατί δεν πρέπει να συγχέουμε την κερδοφορία με τους μισθούς:

Η αύξηση των κερδών δεν μπορεί αυτόματα να συμπαρασύρει προς τα πάνω και τους μισθούς. Διότι τα κέρδη αποτελούν το οξυγόνο των επενδύσεων και της πορείας προς την ανάπτυξη. Η δυνατότητα εξασφάλισής τους προσελκύει το ντόπιο και το διεθνές κεφάλαιο ενώ μέρος τους συνήθως επανεπενδύεται για το παραπέρα δυνάμωμα της επιχείρησης. Οι μισθοί μπορούν να ακολουθούν μοναχά την παραγωγικότητα. Που μετριέται με την παραγωγή καλύτερων και περισσότερων προϊόντων στην ίδια χρονική μονάδα απασχόλησης.

Τα παραπάνω θα ήταν αφελή και προβληματικά (η βέλτιστη ελκυστικότητα είναι τύπου Ινδονησίας με μεροκάματα του ενός δολαρίου; Γιατί σε μια χρονική μονάδα απασχόλησης – αν δουλεύω παραπάνω και βγάζω τα ίδια θα πληρώνομαι λιγότερο; Ποιος ευθύνεται για την μικρή ωριαία παραγωγικότητα στην χώρα – οι εργαζόμενοι; Μόνο;), αν αναφερόντουσαν σε κάποια άλλη χώρα. Στην χώρα μας, όπως έδειξε και η πρόσφατη λεηλασία της, μέσω της πυραμίδας του Χρηματιστηρίου 1998-1999, πολλοί επενδυτές παίρνουν την αύξηση κεφαλαίου, ή τα επιπλέον κέρδη και τα κάνουν κότερα, τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελβετία και γενικά κατανάλωση.

Τέλος να πω το εξής: το μόνο πράγμα που είναι φτηνό στην χώρα μας είναι η εργασία. Τα κέρδη που έχουν βγάλει κάποιοι εκμεταλλευόμενοι την φτηνή εργασία στην Ελλάδα είναι τόσα, όσα θα αρκούσαν για να έχουν γίνει κάποιες απαραίτητες αναβαθμίσεις της υποδομής και να είχε βελτιωθεί έτσι η παραγωγικότητα. Αλλά στο μεν δημόσιο τομέα ακολουθούμε τα Ευρωπαϊκά αυτονόητα με δεκαετή και πλέον καθυστέρηση (είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι η Γιουγκοσλαβία είχε κάνει πλήρη μηχανοργάνωση του δημοσίου τομέα πολύ πριν από εμάς (όπου δεν έχει καν ολοκληρωθεί), στο δε ιδιωτικό, ο αριθμός και η πυκνότητα όσων πήραν τα κέρδη (και όχι μόνο τα κέρδη) και την έκαναν, ή έριξαν έξω τις εταιρίες επίτηδες κ.ο.κ. είναι εντυπωσιακός. Εντυπωσιακός επίσης είναι και ο κύκλος εργασιών όσων μεγάλων εταιρειών έχουν σαν μόνο ή βασικό πελάτη το Ελληνικό κράτος και ζουν από τους φόρους μας (παρέχοντας και μέτριες υπηρεσίες ή προϊόντα). Για να μην πω ότι με τέτοιο ποσοστό που επενδύουμε στην έρευνα (ιδιωτικός και δημόσιος τομέας), δημιουργούνται απορίες για το είδος της ανάπτυξης που σχεδιάζεται... (δημιουργούνται ούτως ή άλλως - αλλά αυτό είναι μια μεγαύτερη κουβέντα).

ΥΓ: Επί άλλου θέματος, πλην σχετικό: Για να δείτε τα προβλήματα με τον προσδιορισμό του τι είναι η παραγωγικότητα, ποιο είναι το πλέον κατάλληλο μέτρο για αυτήν κ.τ.τ. Δείτε ένα σχετικό άρθρο του Economist με τις απαντήσεις δύο ιστολογούντων οικονομολόγων, του Brad De Long και του John Quiggin.