Περί ασφαλιστικού, κάποια πρόσθετα στοιχεία
Στο προηγούμενο ποστ, όπου είχα θέσει κάποια ερωτήματα σχετικά με το ασφαλιστικό, ανέφερα και το ζήτημα των εξαρτώμενων ατόμων συνολικά. Σημείωσα δηλαδή πως πέρα από τους ηλικιωμένους, οικονομικά ανενεργά άτομα (που στοιχίζουν στο σύστημα πρόνοιας, αλλά και στην κάθε οικογένεια) είναι και τα παιδιά κάτω των 18 ετών (στην πράξη και μετά στην χώρα μας, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα).
Έχω να προσθέσω σε αυτό κάποια νούμερα: Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το Age Dependency Ratio, ο λόγος δηλαδή του αριθμού των εξαρτημένων ατόμων προς τον αριθμό του εργατικού δυναμικού (των ανθρώπων δηλαδή μεταξύ 18 και 64 ετών) στην χώρα μας ήταν το 2005 0,48 (δηλαδή υπήρχαν 48 άτομα σε μη ενεργές εργασιακά ηλικίες για κάθε 100 που δούλευαν), είναι δηλαδή μικρότερος εκείνου της Γαλλίας (0,53), της Δανίας (0,51) και των ΗΠΑ (0,49) ενώ δεν είναι καθόλου δηλαδή μεγάλος για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα (ο μεγαλύτερος τέτοιος λόγος συναντάται σε τριτοκοσμικά κράτη με υψηλή γεννητικότητα και ελάχιστους συνταξιούχους!).
Θα πει κανείς ότι ίσως έχει μεγαλώσει ιστορικά αυτός ο λόγος, δημιουργώντας επιπλέον δυσκολίες; Όχι. Στην βάση της σελίδας του Nationmaster στην οποία συνέδεσα παραπάνω, υπάρχουν τα σχετικά νούμερα για κάθε χρόνο από το 1960 και μετά. Ο λόγος ηλικιακής εξάρτησης είναι σήμερα ο μικρότερος που ήταν ποτέ. Το 1980 π.χ., λίγο πριν ξεκινήσει η δημογραφική κατάρρευση της χώρας μας, ο σχετικός λόγος ήταν στο 0,56. Τότε ο λόγος αυτός ήταν μεγαλύτερος από τις ΗΠΑ λ.χ.
Μήπως όμως έχει μειωθεί το εργατικό δυναμικό από το 1980. Προφανώς όχι, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία [pdf, σ. 4]. Μήπως έχει μειωθεί σημαντικά η απασχόληση (ποσοστό εργαζομένων επί του εργατικού δυναμικού;). Το αντίθετο, σήμερα έχουμε το υψηλότερο τέτοιο ποσοστό των τελευταίων τουλάχιστον δεκαετιών (και έχει υπερβεί πια το 60% το 2006 αν θυμάμαι καλά).
Οπότε για να συνοψίσουμε: περισσότεροι εργαζόμενοι, με την μεγαλύτερη ποσοστιαία απασχόληση του εργατικού δυναμικού τα τελευταία χρόνια, συντηρούν λιγότερους από ποτέ κατά κεφαλήν. Προφανώς μάλιστα, παράγουν κατά κεφαλήν τα περισσότερα από ποτέ. Αν λοιπόν το κοινωνικό κόστος (συνολικό) της συντήρησης των παιδιών και των ενηλίκων (και αναφέρομαι σε ταμεία+κρατικό προϋπολογισμό) μου πει κανείς πως είναι σήμερα δυσβάστακτο και αναπόφευκτα μη-συντηρήσιμο, θα πρέπει να μου το εξηγήσει και σε σχέση με την διαχρονική και σε σχέση με την παγκόσμια σύγκριση των Ελληνικών δεδομένων. Έχει αυξηθεί τα τελευταία 20 χρόνια το αθροιστικό κοινωνικό κόστος συντήρησης παιδιών και γέρων στην χώρα μας; Αν ναι κατά πόσο. Τι ποσοστό του ΑΕΠ απορροφά σήμερα και τι ποσοστό απορροφούσε όταν το σύστημα "δεν είχε πρόβλημα"; Πόσο περισσότερα στοιχίζει στον προϋπολογισμό και στα ταμεία κάθε συνταξιούχος στην χώρα σε σχέση με κάθε παιδί;
Έχω να προσθέσω σε αυτό κάποια νούμερα: Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το Age Dependency Ratio, ο λόγος δηλαδή του αριθμού των εξαρτημένων ατόμων προς τον αριθμό του εργατικού δυναμικού (των ανθρώπων δηλαδή μεταξύ 18 και 64 ετών) στην χώρα μας ήταν το 2005 0,48 (δηλαδή υπήρχαν 48 άτομα σε μη ενεργές εργασιακά ηλικίες για κάθε 100 που δούλευαν), είναι δηλαδή μικρότερος εκείνου της Γαλλίας (0,53), της Δανίας (0,51) και των ΗΠΑ (0,49) ενώ δεν είναι καθόλου δηλαδή μεγάλος για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα (ο μεγαλύτερος τέτοιος λόγος συναντάται σε τριτοκοσμικά κράτη με υψηλή γεννητικότητα και ελάχιστους συνταξιούχους!).
Θα πει κανείς ότι ίσως έχει μεγαλώσει ιστορικά αυτός ο λόγος, δημιουργώντας επιπλέον δυσκολίες; Όχι. Στην βάση της σελίδας του Nationmaster στην οποία συνέδεσα παραπάνω, υπάρχουν τα σχετικά νούμερα για κάθε χρόνο από το 1960 και μετά. Ο λόγος ηλικιακής εξάρτησης είναι σήμερα ο μικρότερος που ήταν ποτέ. Το 1980 π.χ., λίγο πριν ξεκινήσει η δημογραφική κατάρρευση της χώρας μας, ο σχετικός λόγος ήταν στο 0,56. Τότε ο λόγος αυτός ήταν μεγαλύτερος από τις ΗΠΑ λ.χ.
Μήπως όμως έχει μειωθεί το εργατικό δυναμικό από το 1980. Προφανώς όχι, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία [pdf, σ. 4]. Μήπως έχει μειωθεί σημαντικά η απασχόληση (ποσοστό εργαζομένων επί του εργατικού δυναμικού;). Το αντίθετο, σήμερα έχουμε το υψηλότερο τέτοιο ποσοστό των τελευταίων τουλάχιστον δεκαετιών (και έχει υπερβεί πια το 60% το 2006 αν θυμάμαι καλά).
Οπότε για να συνοψίσουμε: περισσότεροι εργαζόμενοι, με την μεγαλύτερη ποσοστιαία απασχόληση του εργατικού δυναμικού τα τελευταία χρόνια, συντηρούν λιγότερους από ποτέ κατά κεφαλήν. Προφανώς μάλιστα, παράγουν κατά κεφαλήν τα περισσότερα από ποτέ. Αν λοιπόν το κοινωνικό κόστος (συνολικό) της συντήρησης των παιδιών και των ενηλίκων (και αναφέρομαι σε ταμεία+κρατικό προϋπολογισμό) μου πει κανείς πως είναι σήμερα δυσβάστακτο και αναπόφευκτα μη-συντηρήσιμο, θα πρέπει να μου το εξηγήσει και σε σχέση με την διαχρονική και σε σχέση με την παγκόσμια σύγκριση των Ελληνικών δεδομένων. Έχει αυξηθεί τα τελευταία 20 χρόνια το αθροιστικό κοινωνικό κόστος συντήρησης παιδιών και γέρων στην χώρα μας; Αν ναι κατά πόσο. Τι ποσοστό του ΑΕΠ απορροφά σήμερα και τι ποσοστό απορροφούσε όταν το σύστημα "δεν είχε πρόβλημα"; Πόσο περισσότερα στοιχίζει στον προϋπολογισμό και στα ταμεία κάθε συνταξιούχος στην χώρα σε σχέση με κάθε παιδί;
Σχόλια
Ίσως να επέλθει αυτο-ίαση από το ίδιο το Ασφαλιστικό, επειδή θα βαριέται να περιμένει.
Ο Μαγγίνας βέβαια το Ασφαλιστικό στο εξοχικό του το έχει λύσει...
Πολύ χρήσιμες οι πληροφορίες που παραθέσατε.
doctor
Επίσης, χωρίς να έχω αριθμητικά στοιχεία, είναι γενικά παραδεκτό ότι το κόστος της περίθαλψης ανά ασφαλισμένο ανεβαίνει. Η εμπειρία μου είναι περισσότερο από τις ΗΠΑ όπου υπάρχουν συγκεκριμένα συστημικά προβλήματα που ανεβάζουν το κόστος ραγδαία αλλά υποθέτω ότι το ίδίο συμβαίνει και στην Ευρώπη σε κάποιο βαθμό.
Καταλαβαίνω γιατί σε ενδιαφέρει και η εικόνα στο 0-15, αλλά δεν νομίζω ότι είναι συγκρίσιμη η ελάφρυνση που αποφέρει η μείωση αυτής της ομάδας με την επιβάρυνση που προκαλεί η ραγδαία αύξηση των 65+.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΣΥΕ, που αναπαράγει στο βιβλίο του ο Γιαννίτσης, οι 0-15 ήταν 15,3% του πληθυσμού το 2001 και προβλέπεται να πέσουν στο 12.1% το 2050 (μείωση περίπου 20% - λογικό αν σκεφτούμε ότι η γεννητικότητα βρίσκεται στο ναδίρ εδώ και μια δεκαπενταετία τουλάχιστον). Οι 65+ ήταν 16,6% το 2001 και θα πάνε στο 31,5% το 2050 (αύξηση σχεδόν 100%!)
Για να έχουμε πλήρη εικόνα πρέπει να δούμε και τη μέση κατά κεφαλή κρατική δαπάνη για τις ομάδες 0-15 και 65+. Δεν ξέρω αυτά τα νούμερα, αλλά είμαι βέβαιος ότι η δεύτερη είναι πολύ μεγαλύτερη (σύνταξη, περίθαλψη κλπ).
Με τη γεννητικότητα σταθεροποιημένη πέριξ του 1,35 εδώ και 15 χρόνια, αυτό το δημογραφικό dividend θα ξεθυμάνει σε καμιά δεκαετία. Οπότε καλό θα είναι να μη βασιζόμαστε και τόσο πολύ σε ετήσιες αυξήσεις ΑΕΠ 4-5%, όπως βλέπω ότι κάνει στα σενάριά της η ΙΝΕ/ΓΣΕΕ.
Σχετικά με το ανερχόμενο κόστος της περίθαλψης, αυτό το επωμίζεται σε δυσανάλογο βαθμό η τσέπη των ιδιωτών. Την τελευταία δεκαετία οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ελάχιστα έχουν αυξηθεί (και μετά την αναθεώρηση του ΑΕΠ ενδέχεται και να έχουν μείνει στάσιμες - δεν είμαι σίγουρος). Σημείωσε ότι τα ταμεία επωμίζονται το 70% της δημόσιας χρηματοδότησης του συστήματος υγείας και ότι στοιχειώδης εξορθολογισμός του συστήματος των προμηθειών (και της διαφθοράς που το περιβάλλει) θα επέτρεπε δραματική βελτίωση απόδοσης των δημοσίων χρημάτων με μηδενικό επιπλέον κόστος.
Οι δημόσιες δαπάνες που προορίζονται αποκλειστικά για τη στήριξη των οικογενειών με παιδιά είναι μόλις 1,3% του ΑΕΠ (χωρίς να περιλαμβάνονται οι φορολογικές απαλλαγές) όταν ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ είναι 2,4%
Δεν είμαι σίγουρος όμως ότι τα σχετικά ποσά είναι ασήμαντα αν υπολογίσει κανείς το σύνολο των σχετικών δαπανών (εκπαίδευση, περίθαλψη - που έχει υψηλή ζήτηση και στις μικρές ηλικίες - οικογενειακά επιδόματα, φοροαπαλλαγές κοκ), ακόμα και αν είναι (και παραμείνουν) μικρότερα από τις δαπάνες για τους συνταξιούχους και τους ηλικιωμένους μια πλήρης εικόνα των οικονομικών αποτελεσμάτων της υπογεννητικότητας θα έπρεπε να την συνυπολογίζει. Δηλαδή ποιες είναι οι δημόσιες δαπάνες συνολικά για παιδιά και συνταξιούχους ιστορικά ως ποσοστό του ΑΕΠ; Μήπως η μείωση του αριθμού των παιδιών αυξάνει την δυνατότητα των γυναικών να εργαστούν; Το κόστος και το όφελος δεν είναι πάντα εμφανές. Δεν αμφιβάλλω πως εξαιρετικά χαμηλοί δείκτες γεννητικότητας (όπως στην Ελλάδα) κάνουν γενικότερο κοινωνικό κακό (στο ισοζύγιο), αλλά θα πρέπει να σταθμίσουμε ειλικρινά τα συν και τα πλην. Π.χ. ποιο θα ήταν το κόστος σε ορίζοντα δεκαετίας από ένα baby-boom με διπλάσιες γεννήσεις από ότι σήμερα;
Επίσης οι προβλέψεις για την γεννητικότητα σε ορίζοντα 40 χρόνων είναι συζητήσιμες. Εικάζω πως (όπως συνέβη στην Γαλλία) μια αποφασιστική πολιτική υποστήριξης της μητρότητας/οικογένειας, θα μπορούσε να αναστρέψει την υπάρχουσα τάση (σημειώνω πως μετά από πολύ καιρό οι γεννήσεις το 2006 στην χώρα μας ήταν αρκετά περισσότερες από τις γεννήσεις το 2005). Εδώ επιστρέφω στην αρχική μου διαπίστωση: ασφαλιστική μεταρρύθμιση με έμμεση αποθάρρυνση των γεννήσεων (αν δεχτούμε πως αυτό είναι το βασικό μακροπρόθεσμο πρόβλημα) θα ήταν καταστροφική.
http://kibi-blog.blogspot.com/2007/12/15122007.html
Αφιερωμένη εξαιρετικά η δήλωση του Δασκαλόπουλου!
(Ευτυχώς που αυτός ο εκπληκτικός ΚΙΜΠΙ,έχει και ιστολόγιο διότι "ο κόσμος του Επενδυτή" έχει ανέβει στα ύψη..)