Δεκαετία

Το ιστολόγιο αυτό ξεκίνησε να λειτουργεί πριν από δέκα χρόνια, σε μια Ελλάδα που ήταν άλλη από τη σημερινή, σε μια πραγματικότητα μεθυσμένη από την φούσκα των ολυμπιακών, μόλις βγαλμένη από την προηγούμενη φούσκα του χρηματιστηρίου, μέσα στο "παραλήρημα μιας χώρας που αυξάνει" χωρίς να αναπτύσσεται. Μιας χώρας σε παρακμή, με εγκαθιδρυμένη μια, γιελτσινικής κλίμακας, κλεπτοκρατία, που παρέπαιε ιδεολογικά μεταξύ Χριστόδουλου και Κωστόπουλου, σε βαθιά ιδιώτευση και με τα συμπτώματα της αποδιάρθρωσης και του ευτελισμού της εργασίας ήδη σε προϊούσα μορφή. Η χώρα εκείνη ήταν μέλος μιας ΕΕ στην οποία το επίζηλο παγκοσμίως κοινωνικό συμβόλαιο παρότι κλονισμένο και καταρρακωμένο από το σχέδιο του Μάαστριχτ, παρέμενε έστω και συμβολικά κυρίαρχο, και παρότι ήδη η αντιδραστικότητα της Agenda 2010 (που τώρα το όνομά της αποκτά άλλη, δυσοίωνη σημασία) κατέτρωγε τα θεμέλιά του.

Η πρώτη ανάρτηση αυτού του μπλογκ μιλούσε για τις επαπειλούμενες (από τότε) ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων αγαθών, της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ, μια λεηλασία πού τώρα δεν είναι πια απειλή αλλά κατατεθειμένο σχέδιο... στην συνέχεια παρακολούθησε όλα τα στάδια γελοιότητας και καταστροφής της παρελθούσας δεκαετίας - όλο και με μικρότερη συνέπεια ομολογουμένως αφού στο μεταξύ χιλιάδες νέα μπλογκ αρχικά και η επικοινωνιακή κοσμογονία των κοινωνικών μέσων, στη συνέχεια, έκαναν την αποτύπωση και την καταγραφή των όσων συμβαίνουν λιγότερο πιεστική από ότι ήταν στην αρχή. Ήταν η εποχή που το διαδίκτυο έμοιαζε περισσότερο σαν προστάτης της ελευθερίας του λόγου, λίγο πριν αποδειχθεί ένα τεράστιο πείραμα γενικευμένης εθελοντικής και μη επιτήρησης,

Η κάθοδος στον Άδη

Η δυστοπία όμως δεν είναι ένα πράγμα στατικό. Το "δυστοπικό" είναι επίθετο, έχει συγκριτικό βαθμό και εξελίσσεται προς το δυστοπικότερο ερήμην αντιστάσεων. Η Ελλάδα του 2013 είναι μια ερημωμένη και καταρρακωμένη χώρα, που επαναπροωθείται προς στον Τρίτο Κόσμο, καθώς ναζί περιπολούν τις πλατείες της με πλάτες της επίσημης αστυνομίας, και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μια έννοια άγνωστη στην εκτελεστική εξουσία και στα σώματα ασφαλείας της - τα μόνα δημόσια σώματα, στο κατασταλτικό τους τμήμα, που αγαπούν οι ακροδεξιοί Υπουργοί και οι τρόικες. Η Βουλή είναι σώμα επικύρωσης ειλημμένων και συχνά ακατανόητα μισανθρωπικών αποφάσεων ξένων και ντόπιων ελίτ, τα νοσοκομεία διώχνουν άρρωστους πολίτες και οι ανθρωπιστικές ΜΚΟ στήνουν στις φτωχογειτονιές των μεγάλων πόλεων πρόχειρους νοσοκομειακούς καταυλισμούς, στα πρότυπα της Υποσαχάριας Αφρικής, ενώ όλο και περισσότερος κόσμος στριμώχνεται στα συσσίτια, και βγαίνει, πέφτει έξω από το όριο της επαρκούς διαβίωσης. Ταυτόχρονα όλο και περισσότεροι δέχονται αυτόν τον εκβαρβαρισμό σαν την Νέα Κανονικότητα, σαν φυσικό φαινόμενο, σε μια Ελλάδα στην οποία η νέα πολιτική διαχωριστική γραμμή μοιάζει να είναι οι καβαντζωμένοι και όσοι ελπίζουν να καβαντζωθούν στην νέα πελατειακότητα της επιβίωσης, εναντίον των ακαβάντζωτων και όσων δεν ανέχονται το Ανάστροφο Νιου Ντιλ της δημιουργίας ασιατικού τύπου ανισοτήτων μέσα στην Ευρώπη. Όλα αυτά ήταν ορατά, αναπόφευκτα, βέβαια, από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση και η ρητορική των σοφών απολογητών της έδειχνε και το γραμμικά προβλέψιμο της πορείας προς την καταστροφή αλλά και την διολίσθηση προς μια αυταρχική μεταδημοκρατία.

Η παγκόσμια αντεπανάσταση

Και πάλι όμως, αν ήταν τοπική η καταστροφή, αν η δήωση των μηχανισμών του κοινωνικού κράτος και η υπόσκαψη βασικών αυτονόητων περί των δημοκρατικών ελευθεριών ήταν Ελληνική υπόθεση, αν ο παγκόσμιος συσχετισμός δυνάμεων ήταν τέτοιος ώστε να καθιστούσε την Ελλάδα εξαίρεση θα μπορούσε κανείς πιο εύκολα να ελπίσει σε κάποιο μέλλον εκ των έξω δημοκρατικής ανάδρασης. Όμως η διάλυση αφορά όλο το Ευρωπαϊκό μοντέλο ενώ στις ΗΠΑ ακόμα και δικαιώματα εγγυημένα από την Magna Carta δέχονται λυσσώδη επίθεση από τον "δημοκρατικότερο" εκ των δύο πόλων πολιτικής εναλλαγής μάλιστα, ενώ έννοιες όπως το ιδιωτικό και το δημοσιογραφικό απόρρητο πλήττονται από θανάσιμα χτυπήματα (η ιμπεριαλιστική κτηνωδία είναι πάγιο χαρακτηριστικό, πέραν της συγκυρίας βέβαια) και το κογκρέσο ψηφίζει υπέρ της νομιμοποίησης πανεθνικής επιτήρησης κλίμακας εκατομμυρίων Stasi. Με άλλα λόγια όλο το μεταπολεμικό σκηνικό ανά τον κόσμο (με την δημοκρατική εξαίρεση της Λατινικής Αμερικής) ανατρέπεται προς το αυταρχικότερο, οι δημοκρατικές παραδόσεις εγκαταλείπονται, τα κινήματα που ξεπηδούν για να αντιμετωπίσουν την αποδημοκρατικοποίηση, πολιτική και οικονομική, καταστέλλονται με απροκάλυπτη (κεντροαμερικανική της δεκαετίας του 1980) βία (μια Νέα Εποχή καταστολής, που πρόσφατα "γιορτάσαμε" την δωδεκαετία από την έναρξή της). Ακόμα και η πρότυπα δημοκρατική και αυτόνομη Σουηδία έχει χάσει τις παλιές ευαισθησίες για τα πολιτικά δικαιώματα και τις σοσιαλδημοκρατικές της αρχές. Η Βρετανία πέραν από κοινωνία γενικευμένης παρακολούθησης, συνεχίζει στο δρόμο του αστυνομικού κράτους... Ο κόσμος σκοτεινιάζει, γίνεται λιγότερο πολιτισμένος και περισσότερο ανελεύθερος. Όλο και περισσότερο μοιάζουμε στη σειρά μου να είμαστε τελευταίοι των γενεών μιας δημοκρατικής παρένθεσης μεταξύ τυραννιών, του γενικευμένου οράματος της ισονομίας και της κοινωνικοποιημένης ευμάρειας για όλους, οι τελευταίοι της γενιάς του 1978, όταν ακόμα η προσδοκία για τη πρόοδο και την κοινωνική ισότητα ήταν το αυτονόητα αναμενόμενο. Ζούμε την παλινόρθωση της βαρβαρότητας αυτήν την εποχή: η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε δίκιο, είχε θέσει τότε ορθά το δίλημμα...

This is no planet for old men...

"Το παιχνίδι τελείωσε. Χάσαμε. Το εταιρικό κράτος θα συνεχίσει την ανένδοτη επέλασή του μέχρι τα δυο τρίτα της χώρας και του πλανήτη να κλειδωθούν σε μια απελπισμένη, μόνιμη κατώτατη τάξη. Οι περισσότεροι από εμάς θα παλεύουν για να βγάζουν τα προς το ζειν ενώ οι Blankfein και οι πολιτικές μας ελίτ θα κυλιούνται στην παρακμή και την απληστία της Απαγορευμένης Πόλης και των Βερσαλλιών. Οι ελίτ αυτές δεν έχουν όραμα. Ξέρουν μόνο μια λέξη: "περισσότερα". Θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται τη χώρα, την παγκόσμια οικονομία και το οικοσύστημα. Και θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματά τους για να κρυφτούν σε περιφρουρημένα συγκροτήματα όταν καταρρεύσουν τα πάντα. Μην περιμένετε να νοιαστούν για μας όταν αρχίσουν όλα να διαλύονται. Θα χρειαστεί να φροντίσουμε τους εαυτούς μας. Θα χρειαστεί να δημιουργήσουμε σύντομα μικρές μοναστικές κοινότητες όπου θα μπορέσουμε να συντηρηθούμε και να τραφούμε. Θα εξαρτηθεί από μας το αν θα κρατήσουμε ζωντανές τις ηθικές και πολιτιστικές αξίες που το εταιρικό κράτος έχει προσπαθήσει να εξαφανίσει. Οι επιλογές είναι είτε αυτό, ή να γίνουμε κηφήνες και δουλοπάροικοι σε μια παγκόσμια εταιρική δυστοπία. Δεν είναι σπουδαία επιλογή. Αλλά τουλάχιστον την έχουμε ακόμα" - Chris Hedges's Endgame Strategy

Τους τελευταίους μήνες νιώθω ένα συνεχές deja-vu, μια ατέρμονη επανάληψη της ίδιας ατέλειωτα εφιαλτικής κασέτας πολιτικού σουρεαλισμού. Αντί σχολίων για τα διαδραματιζόμενα ξαναποστάρω πράγματα που έχω γράψει σε προηγούμενες στιγμές της κρίσης: από μια είναι μια δικαίωση, η απόδειξη ότι διατήρησα μια κάποια επαφή με την πραγματικότητα (όχι δύσκολο, πέραν της αριθμητικής και του κοινού νου, δεν ήθελε και πολύ), αλλά από την άλλη είναι συνεχής επιβεβαίωση απαισιοδοξίας. Μεταξύ λοιπόν της περισσότερης δουλειάς, της αίσθησης ότι τα ουσιώδη έχουν ειπωθεί ήδη και τα τρέχοντα τα λένε άλλοι στο διαδίκτυο πιο φορτσάτοι και μια χαρά, της κατακρεούργησης του λιγοστού ούτως ή άλλως μυαλού μου από τα social media και τον νοητικό κατακερματισμό των facebook, αλλά και της προκεχωρημένης θλίψης για τα όσα συντελούνται γύρω μας, έχω σταματήσει να γράφω ουσιαστικά, εδώ και κάποιους μήνες. Είναι ένα είδος συγγραφικής κατάθλιψης, που ενδέχεται να είναι και της ηλικίας, ή της ηλικίας και της συγκυρίας μαζί: Η απαισιοδοξία του Chris Hedges λέει πως η τρέχουσα ιστορική στιγμή δεν είναι παρά μια εποχή αναμονής συνολικών βιοπολιτισμικών καταρρεύσεων. Έχω αρχίσει να φοβάμει πως έχει δίκιο παρότι πριν δυο χρόνια, μέσα στα δακρυγόνα και στην ένταση του Συντάγματος, μου φαινόταν αδικαιολόγητα πεσιμιστής

Απαισιοδοξία της σκέψης, αισιοδοξία της βούλησης βέβαια και έχω απόλυτα την αίσθηση ότι θα συμμετάσχω  σαν ενεργός πολίτης σε κινήματα και απόπειρες παλινόρθωσης της χώρας, αν επιτύχει η ανατροπή της μνημονιακής λαίλαπας, και θα κάνω ό,τι μπορώ - αλλά το είδος της καταστροφής που έχει συντελεστεί, ακόμα και στην πιο αισιόδοξη εκδοχή, θα έχει συνέπεια χρόνια συγκρούσεων σε κάθε επίπεδο. Αυτού τού είδους οι καταρρεύσεις αφήνουν βαθιές ουλές και δεν ακυρώνονται εύκολα από τη μια μέρα στην άλλη οι κοινωνικές ψυχοπαθολογίες που γεννούν. 10-15% του πληθυσμού θα έχει ψηφίσει ναζιστές και θα έχει αγκαλιάσει την οργανωμένη παλαιολιθική μισανθρωπία τους; Πώς θα συνυπάρξεις με αυτόν τον κόσμο στο μέλλον; Πώς θα ανεχτείς τα παιδιά τους στο ίδιο σχολείο με τα παιδιά σου, τι να τους πεις; Όλοι αυτοί που διακηρύσσουν σχεδόν με χαρά την αναγκαιότητα να πεινάσουν και πεθάνουν άρρωστοι στο δρόμο οι συνάνθρωποί τους, προκειμένουν να ικανοποιηθεί το αποπροσωποποιημένο τέρας της Οικονομίας, θεωρουμένης ως μεταδιαφωτιστικής εκδοχής του Τεζκατλιπόκα, διψασμένης για δημοσιονομικές ανθρωποθυσίες, πώς θα βρουν κοινό χώρο (άσε λόγο) με όσους υπερασπίστηκαν, από διαφορετικές θέσεις έστω, τις αυτονόητες κοινωνικές κατακτήσεις του ήδη ελλειματικού μας κοινωνικού πολιτισμού; Αυτοί που έγλυψαν άλλη μια φορά τους ολετήρες της χώρας, τους καταστηματάρχες του επί 40ετία και βάλε πελατειακού μας κράτους, ως φορείς καινοτομίας και διαφάνειας, και αγοράζουν ακόμα ως "καινούριο" το ήδη καταρρεύσαν ερείπιο του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού και της νεοφιλελεύθερης χαύνωσης (αλλο ένα ρωμαλέο 30% για να είμαι επιεικής και αισιόδοξος), πως θα ανοίξουν συζήτηση με τα τραυματισμένα θύματα της πολιτικής που στήριξαν;
Ή πώς θα αναστραφεί η παθητικότητα της πολιτικής που νοείται ως θέαμα και όχι ως καθημερινή πρακτική; Πώς θα στηθεί μια δημοκρατία με πολίτες που έχουν μάθει στην παρακολούθηση της πολιτικής εξ αποστάσεως; Αν δεν πιστεύει κανείς στην επαναστατική επιφοίτηση, πώς στον χρόνο που απαιτείται και επείγει θα επανακάμψει το δημοκρατικό πρόταγμα; Και αν δεν ανακάμψει, πόσο ασφαλής θα είναι μια νίκη όταν όλες οι δυνάμεις της γερασμένης Ευρώπης ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να κυνηγήσουν αυτό το φάντασμα της απροσδόκητα ανθηρής αριστεράς: ο Άνθιμος και ο Σαμαράς, ο Ολάντ και η Μέρκελ, οι εφοπλιστές και οι καναλάρχες, οι μεγαλοδημοσιογράφοι και οι οικονομολόγοι, οι φιλελεύθεροι μέχρι πρότινος αστοί, οι κομισάριοι και οι δελτάδες που παίζουν ρόλο σεκιούριτι νεοναζί;

Και αν βγάλεις το κεφάλι λίγο έξω από την Ελλάδα τι θα δεις; η γερασμένη Γερμανία ξαναβγάζει την συμμορία της Μέρκελ (με εναλλακτικές επί της ουσίας απαράλλακτες με αυτήν), στη Γαλλία η κόρη Λεπέν είναι επί των θυρών της εξουσίας, τον Βίλντερς στην Ολλανδία, την ίδια αποσύνθεση της δημοκρατίας με την Ελλάδα στην Ισπανία, το ακροδεξιό UKIP να σηκώνει κεφάλι στη Βρετανία, την ημιφασιστική Ουγγαρία του Ορμπάν, τα Βαλκάνια μεταξύ λιτότητας, λεηλασίας και εξέγερσης. Στο βάθος αχνοφαίνεται μια ισχυρή κατά τόπους ανάκαμψη της μη-προσχηματικής αριστεράς, της τελικά ταξικής αριστεράς, αλλά έχει να αντιμετωπίσει ανάλογα προβλήματα επιβίωσης απέναντι στις καθεστωτικές δυνάμεις όπως έχουμε στην Ελλάδα. 

Με άλλα λόγια το άμεσο μέλλον έχει πολλή ξηρασία και αγκομαχητό. Και δεν θα έχει ευκαιρίες να ξαποστάσει κανείς - τουναντίον μόνο κουπί στην καλή περίπτωση, περιπέτειες και ταλαιπωρίες σε μια άλλη, αγωνία και θανατικά στη χειρότερη, με μακροπρόθεσμη ή στην καλύτερη περίπτωση μεσοπρόθεσμη ελπίδα αναστροφής πορείας. Μακροπρόθεσμα είμαστε βέβαια όλοι νεκροί όπως είχε πει ο Κέυνς, αλλά είμαι πλέον σε μια ηλικία που και μεσοπρόθεσμα πια...

Ελπίζω κάποια στιγμή μέσα στον χρόνο που έρχεται οι εξελίξεις να με αναγκάσουν να διαψεύσω τον εαυτό μου και να ανακτήσω την αισιοδοξία μου. Ή απλά η ορμή των εξελίξεων που έρχονται να με (μας) παρασύρει στην πραγματική αισιοδοξία: εκείνη της πράξης. Ίδωμεν και ελπίζωμεν, διότι η παρούσα ιστορική στιγμή μοιάζει να εγκυμονεί την διάψευση των ελπίδων και των αγώνων δύο αιώνων... και πού να τρέχεις μετά για πολιτικό άσυλο στην Νότιο Αμερική σε αυτή την ηλικία...