Τα μνημόνια του μέλλοντός μας

Διαβάζω στον Economist το "Greece’s debt burden: How to end the agony" και αυτό στον Bloomberg και ψυχανεμίζομαι μια πιθανή αλλαγή τακτικής, καθώς ακόμα και οι Σοβαρές Πηγές αναγνωρίζουν πως αυτό το κάζο στην Ελλάδα όχι μόνο δεν μοιάζει να βγάζει κάπου, όπως προέβλεπαν προ δύο ετών, αλλά στέλνει την χώρα σε εξαιρετικές περιπέτειες, που μπορεί να έχουν πανευρωπαϊκές επιπτώσεις.

Ο Economist παραπέμπει σαν λύση στο αφρικανικό μοντέλο των Highly Indebted Poor Countries (HIPCs) και στην αναδιάρθρωση του Πολωνικού χρέους στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η ιδέα είναι η εξής: Επειδή το χρέος είναι αναπόφευκτο να περικοπεί - γιατί όποιος ξέρει αριθμητική και ιστορία ξέρει πως είναι μη-βιώσιμο - καλό είναι να χρησιμοποιηθεί η αναγκαστική αναδιάρθρωσή του σαν εργαλείο για την παγίωση των ήδη ειλημμένων νεοφιλελεύθερων "μεταρρυθμίσεων". Έτσι η Ελλάδα θα συνεχίσει την λιτότητα και την μετατροπή της σε χώρα του μισο-τρίτου κόσμου, όχι υπό την απειλή μαστιγίου, αλλά υπό την υπόσχεση ενός υποτιθέμενου καρότου. To καρότο αυτό θα έχει το επιπρόσθετο πλεονέκτημα ότι θα επιφέρει μια μερική βελτίωση της κατάστασης αρκετών (από μηδενικό εισόδημα στα 4-5 εκατοστάρικα π.χ. τον μήνα) πιθανώς με κάποια βασική κοινωνική υποδομή επιπέδου φτωχοκομείου (καθώς η "προστασία των πιο ευάλωτων" είναι ο κωδικός της διάλυσης του καθολικού κράτους πρόνοιας πλέον), θα δημιουργήσει μια μερίδα κερδισμένων και θα ενισχύσει τους ντόπιους ολιγάρχες και τραπεζίτες (με μια επιφύλαξη για τους δεύτερους) που, από κοινού με τις πολυεθνικές και τις ελίτ γενικότερα του "πυρήνα" της ΕΕ, θα πέσουν πάνω στα διάφορα υπό ιδιωτικοποίηση φιλέτα και θα απομυζούν τον πρώην δημόσιο πλούτο, εκμεταλλευόμενοι τα πάμφθηνα και νομικά απροστάτευτα εργατικά χέρια που θα δουλεύουν για αυτούς.

Το επιθυμητό αποτέλεσμα, είναι η σταθεροποίηση της "ασιατοποιημένης" Νοτίου Ευρώπης, σαν αποικίας χρέους του πυρήνα της ΕΕ, η επανώθησή της στην καπιταλιστική περιφέρεια, με τριτοκοσμικές ανισότητες και υποτυπώδες κράτος πρόνοιας, ελπίζοντας πως μια τέτοια "σταθεροποίηση" στον κοινωνικό πάτο, με κοινωνική δομή κεντροαμερικανικής μπανανίας, θα επιτρέψει την παραμονή στην εξουσία των διεφθαρμένων ελίτ-πελατών της και θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την αντίστοιχη περαιτέρω αμερικανοποίηση των κοινωνιών του Ευρωπαϊκού Βορρά. Μια διαδικασία που βρίσκεται άλλωστε σε πλήρη εξέλιξη. 

Μια τέτοια πολιτική θα ήταν η ορθολογική αν είχαμε να κάνουμε με έναν συγκροτημένο μονολιθικό αντίπαλο, που θα έβλεπε τα πράγματα από την σκοπιά των συμφερόντων ας πούμε μιας πανευρωπαϊκής ελίτ. Όμως υπάρχουν αρκετά σημάδια πως στην πραγματικότητα οι αποφάσεις στην ΕΕ λαμβάνονται με πολλά και ποικίλα συγκυριακά κριτήρια, με κορυφαίο αυτή τη στιγμή την έκβαση των Γερμανικών εκλογών. Η αφήγηση που έχει πωληθεί επιτυχώς στους Γερμανούς πολίτες για τον Νότο, μια αφήγηση την οποία έχουν ενστερνιστεί και εκείνοι που την δημιούργησαν, στενεύει τα περιθώρια ελιγμών ενώ ουσιαστικά είναι εμπόδιο σε οιαδήποτε εύλογη κίνηση διασφάλισης της ύπαρξης ακόμα της ευρωζώνης. Οπότε το τέρας δεν είναι ακριβώς έλλογο, δεν έχει μια φωνή και η τακτική του είναι πάντα "ad hoc". Πιθανώς ένα τρωτό σημείο.

Από μια άποψη όμως ίσως αυτό δεν έχει τελικά κομβική σημασία. Πάνω σε οιαδήποτε έκβαση είναι έτοιμοι να κτίσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την μηχανή αύξησης της εισοδηματικής ανισότητας, της επιστροφής στην "χρυσή εποχή" των σατανικών μύλων. Η λιτότητα μεταφέρει μέσα της την ίδια τη στρατηγική της. Όπως λέει και ο Bill Mitchell:

"... Όμως, η επιβολή δημοσιονομικής λιτότητας σε πολλές χώρες στην σημερινή κρίση θα εξασφαλίσει όχι μόνο πως οι σημερινές απώλειες [στο βιοτικό επίπεδο των ασθενέστερων και επισφαλέστερων εργαζομένων] θα είναι τεράστιες, αλλά και πως οι συνθήκες εργασίας που απολάμβαναν μέχρι τώρα θα χαθούν για πάντα. Χρόνια, δεκαετίες, κατακτήσεων που αποκτήθηκαν με κόπους από τους εργατες εξατμίζονται στον βωμό της λιτότητας
Δεν προκαλεί έκπληξη. Οι νεοφιλελεύθεροι χρησιμοποίησαν την παρατεταμένη κρίση για να ξαναεπιβάλουν το δικό τους πρόγραμμά μεταφοράς εισοδήματος και πλούτου προς τις ελίτ και να βάλουν το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του κράτους - πρόνοιας. Αυτή είναι η ατζέντα τους και όλα τα χρηματοοικονομικά αλαμπουρνέζικά - για την επικείμενη χρεοκοπία και την εξέγερση των αγορών ομολόγων - δεν είναι παρά ένα προπέτασμα καπνού για τις πιο φιλοχρήματές τους φιλοδοξίες"

Στο βαθμό που θα τα θεωρήσουμε όλα αυτά μοιραία και αναπόφευκτα, τότε αναπόφευκτα θα συμβούν και θα οδηγήσουν σε μια ασταθή κατάσταση αυξανόμενου αυταρχισμού και κοινωνικής βαρβαρότητας, με αλλεπάλληλες εκρήξεις σε όλον τον κόσμο, πολύ πέρα από τον Ευρωπαϊκό Νότο.
Τα περιθώρια ελιγμών και αντίδρασης  στενεύουν. Ας τελειώνουμε με την δικτατορία του παρασιτικού 1%, κι ας αρχίσουμε από εδώ. Σύντομα.