Το όπλο της λανθασμένης πρόβλεψης

Επ' αφορμή της νικηφόρου μάχης του πακέτου λιτότητας και της σίγουρης επιστημοσύνης με την οποία ο Υπουργός Οικονομικών μετέφερε την αισιοδοξία του, ας εξετάσουμε τις βάσεις της και την προϊστορία των επισήμων εκτιμήσεων για την πορεία της Οικονομίας της χώρας μας στα χρόνια της κρίσης:

Sins of Commission

Από το Real World Economics Review, o Jesse Frederik, στο άρθρο του "Folly from Olly. The disasterous quality of the economic predictions of the European Commission" κάνει την παρακάτω παρατήρηση σε ότι αφορά τις προβλέψεις της Κομισιόν για τις επιδόσεις της Ελληνικής οικονομίας, κατά την διάρκεια του Μεγάλου Ελληνικού Κραχ, την οποία μετάφρασα στα Ελληνικά (χωρίς την άδεια του συγγραφέα, ελπίζω στην κατανόησή του λόγω της πιεστικής επικαιρότητας):

 Στον πίνακα παρουσιάζονται οι πέντε ενημερώσεις της εκτίμησης της Κομισιόν, κατά την διάρκεια του έτους με την πρώτη να δημοσιεύεται την άνοιξη της προηγούμενης από την εκτιμώμενη χρονιά. Σημειώνω πως η τελευταία επικαιροποίηση των δεδομένων για το ΑΕΠ από την ΕΛΣΤΑΤ εκτιμά πλέον στα -7,1% την συρρίκνωση του Ελληνικού ΑΕΠ για το 2011.

Incredibly Mediocre Forecasts

Ήταν ίσως καλύτερες οι επιδόσεις του ΔΝΤ; Όχι ακριβώς: Ιδού οι προβλέψεις του το 2009 για τα επόμενα χρόνια:

Ενώ για την ανεργία προεβλεπαν:
2009: 9.4 | 2010: 11.8 | 2011: 14.6 | 2012: 14.8 | 2013: 14.3 | 2014: 14.1 | 2015: 13.4

Τον Σεπτέμβρη του 2010 οι προβλέψεις του ΔΝΤ είχαν εξελιχθεί ως εξής:

Με πρόβλεψη για ανεργία ίδια με εκείνη του προηγούμενου έτους:

Τον Μάρτιο του 2011, πρόβλεψη για ΑΕΠ:

Μ

Με πρόβλεψη ανεργίας:
2010: 12.2 | 2011: 12.4 | 2012: 14.8 | 2013: 15.0 | 2014: 14.5 | 2015: 13.8 | 2016: 11.6

Το πλήρες πακέτο της χρονικής σειράς των προβλέψεων του ΔΝΤ για την Ελληνική οικονομία, παρουσιάζεται στο Alphaville υπό την αμφισβητήσιμη εκτίμηση ότι το ΔΝΤ γίνεται καλύτερο στις προγνώσεις του... (Οι πίνακες εδώ)

Πάμε Στοίχημα Μακροικονομικοί Δείκτες: Στον Κουβά

Το Ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών μέσω των προϋπολογισμών του κράτους επιχειρούσε και αυτό υποτίθεται να μετρήσει την επίπτωση των μέτρων που έπαιρνε. Πάνω στις εκτιμήσεις αυτές έκτιζε μάλιστα την οικονομική πολιτική για το επόμενο έτος. Στην προκειμένη περίπτωση την σχετική δουλειά την έχει κάνει ο Παντελής Παντέλογλου στο Press Project, από το άρθρο του οποίου παραθέτω τα εξής:

Στον προϋπολογισμό του 2009 προβλεπόταν αύξηση ΑΕΠ 3%, αύξηση εξαγωγών 5,2%, πληθωρισμός +3,2%, ανεργία 7,3%. Ένα χρόνο αργότερα, ο απολογισμός ήταν κάπως διαφορετικός: ΑΕΠ -1,1% [-3,1%], εξαγωγές -11,8%, πληθωρισμός +1,2%, ανεργία 9%.
Στον προϋπολογισμό του 2010 οι προβλέψεις ήταν: ΑΕΠ -0,3%, εξαγωγές +2,7%, πληθωρισμός +1,4%, ανεργία 10,2%. Ο απολογισμός τα έλεγε αλλιώς: ΑΕΠ -4% [-4,9%], εξαγωγές +1,3%, πληθωρισμός +4,6%, ανεργία 11,6%.
Οι προβλέψεις για το 2011 ήταν: ΑΕΠ -2,6%, εξαγωγές +6,1%, πληθωρισμός +2,2%, ανεργία 14,5%. Όμως, ρε γαμώτο, ο απολογισμός για το 2011 έλεγε άλλα: ΑΕΠ -5,5% [-7,1%], εξαγωγές +3,9%, πληθωρισμός +2,8%, ανεργία 15,2%.
Για το 2012 προβλέφτηκε: ΑΕΠ -2,5%, εξαγωγές +6,4%, πληθωρισμός +0,6%, ανεργία 16,4%. Ωστόσο ο απολογισμός ήταν κάπως διαφορετικός: ΑΕΠ -6,5% [;], εξαγωγές +0,4%, πληθωρισμός +1,2%, ανεργία 23,5%.
Κι έτσι όπως φτάνουμε στο σήμερα, προσέξτε τα δεδομένα: Ο προϋπολογισμός για το 2013 προβλέπει ΑΕΠ -3,8%, εξαγωγές +2,5%, πληθωρισμό +0,7% και ανεργία 24,7%. Ο απολογισμός τι θα μας πει;

Στο παράθεμα πρόσθεσα σε αγκύλες τις επικαιροποιημένες τιμές της ΕΛΣΤΑΤ για τα χρόνια 09-11, ενώ η εκτίμηση του ΠΠ για -6,5% το 2012, ενδέχεται να αποδειχθεί αισιόδοξη...

Με πειραγμένα όργανα

Όλα αυτά τα νούμερα δεν είναι θεωρητικές ασκήσεις επί χάρτου: η συστηματική απόκλιση προς το υπεραισιόδοξο των αρχικών προβλέψεων, επέτεινε τις μετέπειτα "αποκλίσεις" από τις ίδιες εξωπραγματικές αυτές προγνώσεις και γινόταν το μέτρο σύμφωνα με το οποίο "σκλήρυναν" τα εκάστοτε μέτρα που μας έφεραν χαμηλότερα από την Βουλγαρία σε ευημερία, με εξαχνούμενο το ήδη περιορισμένο κράτος-πρόνοια που είχαμε, με εργασιακές σχέσεις Πακιστάν, με κοινωνική κατάρρευση και απόγνωση ταχέως εξαπλωνόμενη...

Δύο εκδοχές υπάρχουν για το προγνωστικό αυτό φιάσκο: 

• Ή η συστηματική απόκλιση, παγίως προς το "πιο αισιόδοξο", δείχνει πως όλοι οι διοικούντες την χώρα, (από την Κομισιόν, στο ΔΝΤ και ως τον τελευταίο τροχό της αμάξης, της Ελληνική κυβέρνηση) κάτι έχουν καταλάβει τελείως λάθος για την κρίση, τις αιτίες της και την εξέλιξή της, οπότε επείγει να παραδώσουν την θέση τους σε εμπειρικά πιο προσγειωμένους και θεωρητικά λιγότερο εξωπραγματικούς διαδόχους...
• Ή η συστηματική αυτή απόκλιση δεν οφείλεται σε θεωρητική αδυναμία (που υφίσταται έτσι κι αλλιώς), αλλά στο ότι στόχος των προβλέψεων αυτών είναι να εξωθούν προς συγκεκριμένες πολιτικές και οικονομικές επιλογές. Έτσι αποτελούν το αριθμητικό νήμα με το οποίο πλέκεται ο εκβιασμός της κρίσης ώστε να βγαίνουν πάντα κερδισμένοι, αυτοί που είναι ήδη οι κερδισμένοι: ώστε ο ΣΕΒ, οι Ξενοδόχοι και οι Τραπεζίτες να μπορούν πιο εύκολα να προωθούν την ατζέντα τους μέσα από το όχημα της τρόικα, ώστε η αποδόμηση του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου να αρχίσει από την χώρα μας.

Συνηγορεί υπέρ της δεύτερης εκδοχής το ότι δεν είναι η πρώτη φορά που το ΔΝΤ σφάλλει με συστηματική αισιοδοξία: στη Λατινική Αμερική οι προγνώσεις ήταν ανάλογα αισιόδοξες με τις δικές μας, όσο υπήρχαν φιλο-ΔΝΤ κυβερνήσεις (και έγιναν συστηματικά απαισιόδοξες από την πραγματικότητα μόλις ανέβηκαν αριστερές κυβερνήσεις στην εξουσία στις ίδιες χώρες). Όπως σημείωναν μεταξύ άλλων οι Baker και Rosnick το 2003: 

 "Βραχυπρόθεσμα οι υπεραισιόδοξες προβολές για την ανάπτυξη από το ΔΝΤ μπορεί να οδηγήσουν χώρες στην υιοθέτηση πιο συσταλτικών δημοσιονομικών (αύξηση φόρων και μείωση δαπανών)... πολιτικών από ότι θα έπρεπε να εφαρμοστούν... " ενώ "μπορεί να οδηγήσουν χώρες σε πορείες που δεν είναι διατηρήσιμες και θα τις αναγνώριζαν ως ανέφικτες αν είχαν καλύτερες προβλέψεις ανάπτυξης..."

...Κοιτάξτε τους αριθμούς, κοιτάξτε την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα γύρω σας και μετά αναλογιστείτε: μπορείτε να εμπιστευτείτε την ικανότητα ή τις προθέσεις όσων κινούν τα νήματα της οικονομικής πολιτικής της Ελλάδας. Φτώχυνες τώρα πια αρκετά με την τρόικα και τον Αντώνη Σαμαρά, ή θες κι άλλο:

Προσθήκη: Το όπλο της λανθασμένης πρόβλεψης - επίμετρον Alpha

δείτε και V for Valis: Oops!... I did it again