Μερόνυχτα κρίσης ξανά: νύχτωσε και τάχω πάρει
Στη μνήμη της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας, 1974-2010
[βλ. και Radical Desire, Αντώνης, "Σχέσεις του αιτιατού, ή το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου", για σχετικούς συνδέσμους]
Η δραματική αποχή, ήταν και αυτή ένα βήμα προς τα εκεί, όπως πολύ καλά περιγράφει ο Δ. Μπελαντής στο άρθρο του. Η αποχή αυτή δεν σηματοδότησε τόσο μια διαμαρτυρία αλλά την πρόσληψη ως ματαιότητας κάθε πολιτικής διαμαρτυρίας: σαν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της χώρας να έχει παραιτηθεί από κάθε παρέμβαση, από κάθε λόγο συμμετοχής, έστω και εκλογικής και να αντιμετωπίζει το καθεστώς σαν άλλη μια φυσική καταστροφή. Η πελατειακότητα και η μιντιακή προπαγάνδα τόσων δεκαετιών, μαζί με την αδυναμία της αριστεράς (και οιουδήποτε άλλου) να αρθρώσει εναλλακτικό λόγο, η έλλειψη συγκεκριμένων στόχων, η μη-επαρκής επίθεση σε φαινόμενα διαφθοράς που άνθιζαν δίπλα της, η εγκληματική αδυναμία να δημιουργήσει έναν ακηδεμόνευτο και απαλλαγμένο από την καμαρίλα συνδικαλισμό (τα ανεξάρτητα πρωτοβάθμια σωματεία, άργησαν να έρθουν στο προσκήνιο και δεν έχουν επαρκή αναγνωρισιμότητα ακόμα) έχουν διευκολύνει την ατέρμονη επωδό των καθεστωτικών απολογητών: "όλοι ίδιοι είναι".
Αλλά και όταν οι άνθρωποι πάνε στις κάλπες, η ερμηνεία της ψήφου τους ανήκει σε άλλους: Στις αυτοδιοκητικές εκλογές η αποχή ήταν πρωτοφανής. Τα λευκά και τα άκυρα επίσης. Η φιλοπασοκική ψήφος στον πρώτο γύρω καταβαραρθρώθηκε, και επιβίωσε στον δεύτερο μόνο χάρη στο γεγονός είχαν να αντιμετωπίσουν δεξιές δημοτικές αρχές που μόνο σαν συμφορά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και οι υποψήφιοι διαχώρισαν εαυτούς από την οικονομική πολιτική. Παρόλα αυτά, με την επιδοκιμασία του 25% των πραγματικών ψηφοφόρων και λιγότερο, ο Γεώργιος Ανδρέα Παπανδρέου βγήκε στην τηλεόραση και μετά το πέρας του συντριπτικού πρώτου γύρου, και του υποτονικού δεύτερου και μας εξήγησε πως το ΠΑΣΟΚ νίκησε, πως είχαμε μόλις υπερψηφίσει την οικονομική του πολιτική (κάτι που δεν μας το ανέφεραν ούτε ο κ. Καμίνης, ούτε ο κ. Μπουτάρης, ούτε καν ο κ. Σγουρός προεκλογικά). Είναι πλέον σαφές ότι ούτε μηνύματα δεν μπορούν να σταλθούν διότι ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, οι παραλήπτες τους είναι αποφασισμένοι, όχι απλά να μην τα καταλάβουν, αλλά τα ερμηνεύσουν όπως θέλουν αυτοί, κάτι στο οποίο διευκολύνονται από την ενιαία πολυκαναλική ΥΕΝΕΔ που είναι η τηλεόραση των κρατικοδίαιτων εργολάβων και των αφορολόγητων εφοπλιστών. Από εκεί και μετά τα παίρνει ο φέρελπις υποψήφιος πρόεδρος της Γαλλίας με τους σοσιαλιστές και μας λέει μπράβο κορόιδα, η γενναιοδωρία σας με τους τοποτηρητές μας είναι πέρα από κάθε προσδοκία μας...
Εξ αυτών και όχι μόνο, από την ανησυχία που γεννά η κρίση και οι δυνάμει απαιτήσεις των πληβείων έτσι και δεν πιάσει το Δόγμα του Σοκ, προκύπτει ένας λόγος που έχει απενοχοποιήσει την απέχθεια προς την δημοκρατία, μια τεχνοκρατία που όλο και λιγότερο νιώθει την ανάγκη να κρύψει την αποστροφή της για το πόπολο. Οι αστυνομικές ενέργειες δικαιολογούνται, επιβάλλονται μάλιστα για την προστασία της εθνικής οικονομίας, οι μηχανισμοί γενικευμένης κοινωνικής επιτήρησης μας προστατεύουν από τo ενδεχόμενο τρομοκρατικών ενεργειών, οι διαδικασίες της βουλής και η κοινοβουλευτική νομιμότητα μπορεί να γίνονται τελατίνι για υπέρτερο εθνικό συμφέρον, ενώ η υπόμνηση των δεδηλωμένων υποσχέσεων με τις οποίες εξελέγη το κυβερνών κόμμα είναι σαμποτάζ της οικονομίας. Ξαναβρίσκει ο φιλελεύθερος λόγος το νήμα που τον συνέδεσε κατά το παρελθόν με την ακροδεξιά (με την οποία επορεύθηκε χέρι-χέρι όλο αυτόν τον καιρό η σοσιαλιστική κυβέρνηση) εδώ κι αλλού - γιατί άλλωστε οι τοπικές μας εξελίξεις δεν είναι παρά μικρά παρακλάδια του γενικότερου μετά την Κρίση τοπίου, όπου το πόσο μετά είναι το "μετά", είναι ένα σοβαρό ζήτημα.
Αναρωτιέται κανείς όλοι αυτοί οι φλογεροί κήρυκες του Δεν Υπάρχει Εναλλακτική Λύση, και του Όλοι Mαζί τα Φάγαμε, ποια λύση θεωρούν πως υπηρετούν και πόσα έχουν φάει από τα φαγωμένα. Ποιο είναι το εισοδηματικό επίπεδο του κυρίου που την πέφτει στον "ακαμάτη συνδικαλιστή" και στον "μη παραγωγικό" Έλληνα με την βεβαιότητα χιλίωνπιθήκων εργοδοτών; Αυτοί που λένε ότι τα 1200 το μήνα είναι πολλά, πόσους ξέρουν που να βγάζουν από κει και κάτω; Πώς δικαιολογούν τον δικό τους εισόδημα όταν μιλάνε για παραγωγικότητα; Ακόμα περισσότερο ποιος εξιδανικευμένος νεοφιλελεύθερος σταχανοβιτισμός είναι το σημείο αναφοράς τους;
Και όσο για την οικονομία και τις παθογένειές της: με σχεδόν ερωτικό πάθος τις υπηρετούσαν όλοι αυτοί, τις εποχές της μεγάλης κερδοφορίας των Ελληνικών επιχειρήσεων. Τις ίδιες εποχές που οι εργαζόμενοι "απασφαλίστηκαν" νομίμως για πρώτη φορά, έγιναν περιστασιακοί και με το κομμάτι και δεν έπαιρναν αυξήσεις που να καλύπτουν καν τον πληθωρισμό.
Όταν λοιπόν ερωτούν όλοι "τι παράγαμε" και λένε ανοησίες περί υπερβολικών μισθών, ή μη παραγωγικής εργασίας, λες και η εργασία στον καπιταλισμό έχει κάποιον ηθικό στόχο και όχι την κερδοφορία, ας λάβουν υπόψη τα εξής, γραμμένα στην Ελευθεροτυπία σε ανύποπτο χρόνο το 2007 (και παραθέτω εκτενές απόσπασμα):
Προσθήκη: Η έκθεση της ICAP για το 2006
Προσθήκη 2: Αμφισβητήθηκε από τον σχολιαστή ΑΦ η -εχμ- επάρκεια της απόδοσης της Ελευθεροτυπίας σε σχετική συζήτηση στου Old-Boy, και όχι αδίκως. Παρά την ένσταση αυτή νομίζω πως η συγκριτική ανάγνωση των σχετικών στοιχείων στην ΕΕ, δικαιώνει απόλυτα τον γενικό στόχο της παρατήρησής μου - βλ τον παρακάτω πίνακα για το 2005 [πηγή EU KLEMS, παρατίθεται εδώ]:
Για τις αμοιβές: παρότι μας έχουν ζαλίσει με το πόσο υψηλό ήταν το κόστος εργασίας, αυτό ήταν μόνο εν μέρει αληθές: η Ελλάδα είχε χαμηλότατους μισθούς για την μάζα των εργαζομένων σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ (50% και κάτω των Γερμανικών), αλλά στο ανώτερο διευθυντικό επίπεδο, στους ταγούς της οικονομικής ζωής μας (που μας οδήγησαν σημειώνω στον γκρεμό) οι μισθοί ήταν απολύτως εφάμιλλοι των Γερμανικών. Εκεί προφανώς δεν ετίθετο θέμα παραγωγικότητας...
Όσο για τις απολύσεις, (ξανά-)αντιγράφω τις παρατηρήσεις του Χρ. Μέγα στην Ελευθεροτυπία το 2006:
Ένα άλλο γεγονός που δεν πολυσυζητάμε βλέπω δημόσια είναι η ταυτόχρονη κατάρρευση εξαιρετικά διαφορετικών μεταξύ τους οικονομιών: είναι εντυπωσιακή η σύμπτωση του σκασίματος αλλεπάλληλων PIGS - είχαν προηγηθεί οι Τίγρεις της Βαλτικής οι οποίες έχουν φτάσει πλέον μάλλον στον πάτο, καθώς υπάρχουν πλέον άνθρωποι που προτίθενται να κάνουν σκληρή σωματική εργασία για 120 Ευρώ τον μήνα, ποσό που εξέπληξε μέχρι και τον απεσταλμένο της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Λεττονία, που είναι ένα καλό σημείο για να έχουμε υπόψη μας όταν αναρωτιόμαστε πού είναι ο πάτος: μεσαίωνα και κάτεργου γωνία.
Εντυπωσιακότερη σύμπτωση από την ταυτόχρονη σχεδόν δημοσιονομική κατάρρευση διαφορετικών μεταξύ τους οικονομιών (πολλές από τις οποίες μας τις πούλαγαν σαν μοντέλα προς μίμηση μέχρι πολύ πρόσφατα) είναι πως παρά τις διαφορετικές οικονομίες, για πάσαν νόσο και μαλακία το φάρμακο είναι ένα: Λιτότητα. Ακόμα και μετά από δύο χρόνια αποτυχίας επίτευξης των σκοπών της λιτότητας, όπως στην Ιρλανδία, η ΕΚΤ και τα οικονομικά Waffen-IMF, αρνούνται να αφήσουν την πραγματικότητα να χαλάσει τα οικονομικά τους προσχήματα. Προφανώς ο σκοπός είναι άλλος, αλλά δεν μπορεί να ομολογηθεί: είναι κομμάτι δύσκολο να πείσεις τον κάθε συνταξιούχο ή τον κάθε άνεργο πως αξίζουν οι μακροχρόνιες θυσίες στις οποίες θα υποβληθούν προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού συστήματος, ήδη πολλάκις στηριγμένου με τα λεφτά των άλλων... Οπότε καλύτερα να φταίμε όλοι για να δουλεύει η ενοχοποίηση για τις τράπεζες.... Η Ισλανδία πάντως που απέφυγε το τριπάκι της αυτοενοχοποίησης και της τοποθέτησης των συμφερόντων του λαού της κάτω από εκείνα των τραπεζών, μοιάζει να έκανε τις σωστές επιλογές. Οι Ιρλανδοί πάλι έχουν εκλογές σε λίγο καιρό: καιροφυλακτούν εκπλήξεις...
Στον δρόμο για την κατάρρευση είναι εντυπωσιακός ο στρουθοκαμηλισμός, η αποφυγή ολοκληρωμένων συλλογισμών. Πρέπει να μάθουμε να πάψουμε να σκεφτόμαστε, να αρκούμαστε στις αναλύσεις των τηλεσχολιαστών, να πάψουμε να παρατηρούμε εγγενείς αντιφάσεις: Η υπερχρέωση της χώρας θα αντιμετωπισθεί με διόγκωση του δημοσίου χρέους στο 150%++ σε δυο χρόνια. Η διευρυνόμενη ανεργία και η φτώχεια με ακόμα εξευτελιστικότερους μισθούς και διευκόλυνση των απολύσεων. Οι αδυναμίες της δημόσιας παιδείας με την ιδιωτικοποίησή της. Η πράσινη ανάπτυξη με το fast track της περιβαλλοντικής ασυδοσίας και την κατάργηση του σιδηροδρόμου. Η στροφή στην καινοτομία με την οικονομική αυτοεξορία του πλέον καταρτισμένου εργατικού δυναμικού της χώρας. Οι υποδομές της θα ενισχυθούν με την κατάρρευση των δημοσίων επενδύσεων. Ο ανταγωνισμός θα έλθει με την δημιουργία ολιγοπωλιακότερων (ή και μονοπωλιακών βλ. αεροπορικές συγκοινωνίες) συνθηκών. Η κοινωνική δικαιοσύνη με την αύξηση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και στο πετρέλαιο θέρμανσης. Η πολιτική πολυφωνία με την καθιέρωση πλειοψηφικού (ουσιαστικά) συστήματος με υποψηφίους επιλεγμένους από τον αρχηγό. Η φορολογική δικαιοσύνη με άλλη μια περαίωση, την πλέον σκανδαλώδη υπέρ των μεγάλων οφειλετών και εναντίον των μπλοκάκηδων, αλλά και με την μετακύλιση των εσόδων από τους άμεσους στους έμμεσους φόρους. Αυτό το φεστιβάλ αντιφάσεων είναι η υπόσχεση που λαμβάνουμε. Η χώρα είναι ήδη νεκρή. Η καταστροφή είναι βέβαιη - αλλά είναι ευκαιρία!
Ωραία. Η καταστροφή τίνος και η ευκαιρία για ποιον; Δεν αποσαφηνίζεται. Κάθε καταστροφή είναι ευκαιρία για κάτι βέβαια: η όλη φιλολογία θυμίζει Νέα Oρλεάνη την επομένη της Κατρίνα: "η καταστροφή μας δυναμώνει". Ή μας απελευθερώνει: Die zerstörung macht frei, μια και το arbeit δεν είναι και πολύ διαθέσιμο. Στα στρατόπεδα ανεργίας του μέλλοντος, οι κατεστραμμένοι θα παρηγορούνται με στατιστικές που θα διαβεβαιώνουν πως όλοι οι δείκτες ανέρχονται. Ότι η κρίση είναι παρελθόν και πλέον, η δυστυχία τους είναι δικό τους θέμα.
Όπως και στην Κατρίνα οι ευκαιρίες "αναμόρφωσης" έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο: την εξαθλίωση των ασθενέστερων και την μεταφορά πλούτου από τους φτωχότερους στους πλουσιότερους, όπως άλλωστε μικρή επαφή με τα παραδείγματα που παραθέτει το Shock Doctrine της Ναόμι Κλάιν δείχνει. Η μετά την Κατρίνα Νέα Ορλεάνη δεν έχει κτιστεί με γνώμονα το συμφέρον των φτωχότερων κατοίκων της αλλά με βασικό πρόταγμα "να διώξουμε τους αραπάδες" (τουριστικοποιώντας την κουλτούρα τους). Οι "αναγκαίες μεταρρυθμίσεις" λοιπόν ήταν αναγκαίο να εξαφανίσουν τους φτωχότερους και πιο αδύναμους. Η ανθρωπογενής δημοσιονομική "Κατρίνα" που έπληξε την Ελλάδα, εικάζει κανείς πως τις ίδιες προτεραιότητες θα έχει. Απλά εδώ οι μαύροι είναι περισσότεροι
[βλ. και Radical Desire, Αντώνης, "Σχέσεις του αιτιατού, ή το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου", για σχετικούς συνδέσμους]
"...το δίλημμα είναι αν θα συνεχίσουμε το έργο της σωτηρίας και αναμόρφωσης της πατρίδας ή αν θα πάμε πίσω στην παρακμή, τη φαυλοκρατία και τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου"...
Ελαυνόμεθα αποκλειστικώς από πατριωτικά κίνητρα και επιδιώκομεν να καταργήσωμεν την φαυλοκρατίαν. Να εξυγιάνωμεν τον δημόσιον βίον. Να απομακρύνωμεν από τον οργανισμόν της Χώρας την σήψιν από την οποίαν εκινδύνευε.
1. Παττακώς, ή η αργή διολίσθηση προς την κόλαση
Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που επιβλήθηκε στο κέντρο της Αθήνας ενόψει της επετείου της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, οι αγριότητες των ΜΑΤ παντού, που οδήγησαν σε επίθεση (νομίζω για πρώτη φορά από την εποχή της χούντας) σε γραφεία πολιτικής νεολαίας κοινοβουλευτικού κόμματος και, σε διαφορετικό επεισόδιο, στον τραυματισμό του γραματέα της, είναι στοιχεία μιας δημοκρατικής εκτροπής σε αργή κίνηση - στο δρόμο προς την μεταδημοκρατία.Η δραματική αποχή, ήταν και αυτή ένα βήμα προς τα εκεί, όπως πολύ καλά περιγράφει ο Δ. Μπελαντής στο άρθρο του. Η αποχή αυτή δεν σηματοδότησε τόσο μια διαμαρτυρία αλλά την πρόσληψη ως ματαιότητας κάθε πολιτικής διαμαρτυρίας: σαν μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της χώρας να έχει παραιτηθεί από κάθε παρέμβαση, από κάθε λόγο συμμετοχής, έστω και εκλογικής και να αντιμετωπίζει το καθεστώς σαν άλλη μια φυσική καταστροφή. Η πελατειακότητα και η μιντιακή προπαγάνδα τόσων δεκαετιών, μαζί με την αδυναμία της αριστεράς (και οιουδήποτε άλλου) να αρθρώσει εναλλακτικό λόγο, η έλλειψη συγκεκριμένων στόχων, η μη-επαρκής επίθεση σε φαινόμενα διαφθοράς που άνθιζαν δίπλα της, η εγκληματική αδυναμία να δημιουργήσει έναν ακηδεμόνευτο και απαλλαγμένο από την καμαρίλα συνδικαλισμό (τα ανεξάρτητα πρωτοβάθμια σωματεία, άργησαν να έρθουν στο προσκήνιο και δεν έχουν επαρκή αναγνωρισιμότητα ακόμα) έχουν διευκολύνει την ατέρμονη επωδό των καθεστωτικών απολογητών: "όλοι ίδιοι είναι".
Αλλά και όταν οι άνθρωποι πάνε στις κάλπες, η ερμηνεία της ψήφου τους ανήκει σε άλλους: Στις αυτοδιοκητικές εκλογές η αποχή ήταν πρωτοφανής. Τα λευκά και τα άκυρα επίσης. Η φιλοπασοκική ψήφος στον πρώτο γύρω καταβαραρθρώθηκε, και επιβίωσε στον δεύτερο μόνο χάρη στο γεγονός είχαν να αντιμετωπίσουν δεξιές δημοτικές αρχές που μόνο σαν συμφορά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και οι υποψήφιοι διαχώρισαν εαυτούς από την οικονομική πολιτική. Παρόλα αυτά, με την επιδοκιμασία του 25% των πραγματικών ψηφοφόρων και λιγότερο, ο Γεώργιος Ανδρέα Παπανδρέου βγήκε στην τηλεόραση και μετά το πέρας του συντριπτικού πρώτου γύρου, και του υποτονικού δεύτερου και μας εξήγησε πως το ΠΑΣΟΚ νίκησε, πως είχαμε μόλις υπερψηφίσει την οικονομική του πολιτική (κάτι που δεν μας το ανέφεραν ούτε ο κ. Καμίνης, ούτε ο κ. Μπουτάρης, ούτε καν ο κ. Σγουρός προεκλογικά). Είναι πλέον σαφές ότι ούτε μηνύματα δεν μπορούν να σταλθούν διότι ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, οι παραλήπτες τους είναι αποφασισμένοι, όχι απλά να μην τα καταλάβουν, αλλά τα ερμηνεύσουν όπως θέλουν αυτοί, κάτι στο οποίο διευκολύνονται από την ενιαία πολυκαναλική ΥΕΝΕΔ που είναι η τηλεόραση των κρατικοδίαιτων εργολάβων και των αφορολόγητων εφοπλιστών. Από εκεί και μετά τα παίρνει ο φέρελπις υποψήφιος πρόεδρος της Γαλλίας με τους σοσιαλιστές και μας λέει μπράβο κορόιδα, η γενναιοδωρία σας με τους τοποτηρητές μας είναι πέρα από κάθε προσδοκία μας...
2. Το κόμμα της φτηνής εργασίας
Αφηνιασμένοι. Έμπλεοι οργής και ταξικής τελικά απαρέσκειας το Κοινωνικό Στρώμα Που Έχει Πρόσβαση Στα ΜΜΕ, το Κόμμα που απαιτεί την φτηνή εργασία (των Άλλων), δεν καταλαβαίνει τις ενστάσεις, την δυσαρέσκεια... Ή μάλλον την καταλαβαίνει, αλλά την οικτίρει: Μα δεν βλέπετε πως αυτή είναι η αρχή ενός γενναίου νέου κόσμου; Η σωτηρία της Ελλάδος. Για την πατρίδα σας, λένε οι μέχρι πρότινος καγχάζοντες και επισημαίνοντες την διευρυνόμενη ασημαντότητα των εθνικών ταυτίσεων, δεν είστε έτοιμοι να κάνετε θυσίες, να πεινάσετε, να ζοριστείτε για να φτάσουμε όλοι μαζί στην Γη Χαναάν της πολιτικής ωριμότητας; μα τι σόι ζώα είστε; Άλλωστε, έλεγε ο άλλος μέγας γνώστης της Ελληνικής πραγματικότητας προ μηνών, το βασικό σας πρόβλημα είναι η χλίδα στην οποία ανάξια ζείτε - ε θα κόψετε τα πολλά ταξίδια στην Νέα Υόρκη κάθε μήνα, μια ή δύο φορές το χρόνο φτάνει. "Όλοι φταίμε", λένε, που σημαίνει "όλοι φταίτε" και κανένας περισσότερο: το φερέφωνο του διαπλεκόμενου καναλάρχη, ο εργολάβος του δημοσίου είναι αθώοι, εξίσου αθώοι τέλος πάντων με τον οδηγό του ΗΣΑΠ που παίρνει 1800 Ευρώ τον μήνα μετά από 20ετία εργασίας.Εξ αυτών και όχι μόνο, από την ανησυχία που γεννά η κρίση και οι δυνάμει απαιτήσεις των πληβείων έτσι και δεν πιάσει το Δόγμα του Σοκ, προκύπτει ένας λόγος που έχει απενοχοποιήσει την απέχθεια προς την δημοκρατία, μια τεχνοκρατία που όλο και λιγότερο νιώθει την ανάγκη να κρύψει την αποστροφή της για το πόπολο. Οι αστυνομικές ενέργειες δικαιολογούνται, επιβάλλονται μάλιστα για την προστασία της εθνικής οικονομίας, οι μηχανισμοί γενικευμένης κοινωνικής επιτήρησης μας προστατεύουν από τo ενδεχόμενο τρομοκρατικών ενεργειών, οι διαδικασίες της βουλής και η κοινοβουλευτική νομιμότητα μπορεί να γίνονται τελατίνι για υπέρτερο εθνικό συμφέρον, ενώ η υπόμνηση των δεδηλωμένων υποσχέσεων με τις οποίες εξελέγη το κυβερνών κόμμα είναι σαμποτάζ της οικονομίας. Ξαναβρίσκει ο φιλελεύθερος λόγος το νήμα που τον συνέδεσε κατά το παρελθόν με την ακροδεξιά (με την οποία επορεύθηκε χέρι-χέρι όλο αυτόν τον καιρό η σοσιαλιστική κυβέρνηση) εδώ κι αλλού - γιατί άλλωστε οι τοπικές μας εξελίξεις δεν είναι παρά μικρά παρακλάδια του γενικότερου μετά την Κρίση τοπίου, όπου το πόσο μετά είναι το "μετά", είναι ένα σοβαρό ζήτημα.
Αναρωτιέται κανείς όλοι αυτοί οι φλογεροί κήρυκες του Δεν Υπάρχει Εναλλακτική Λύση, και του Όλοι Mαζί τα Φάγαμε, ποια λύση θεωρούν πως υπηρετούν και πόσα έχουν φάει από τα φαγωμένα. Ποιο είναι το εισοδηματικό επίπεδο του κυρίου που την πέφτει στον "ακαμάτη συνδικαλιστή" και στον "μη παραγωγικό" Έλληνα με την βεβαιότητα χιλίων
Και όσο για την οικονομία και τις παθογένειές της: με σχεδόν ερωτικό πάθος τις υπηρετούσαν όλοι αυτοί, τις εποχές της μεγάλης κερδοφορίας των Ελληνικών επιχειρήσεων. Τις ίδιες εποχές που οι εργαζόμενοι "απασφαλίστηκαν" νομίμως για πρώτη φορά, έγιναν περιστασιακοί και με το κομμάτι και δεν έπαιρναν αυξήσεις που να καλύπτουν καν τον πληθωρισμό.
Όταν λοιπόν ερωτούν όλοι "τι παράγαμε" και λένε ανοησίες περί υπερβολικών μισθών, ή μη παραγωγικής εργασίας, λες και η εργασία στον καπιταλισμό έχει κάποιον ηθικό στόχο και όχι την κερδοφορία, ας λάβουν υπόψη τα εξής, γραμμένα στην Ελευθεροτυπία σε ανύποπτο χρόνο το 2007 (και παραθέτω εκτενές απόσπασμα):
Σύμφωνα με στοιχεία της ICAP από επεξεργασία των ισολογισμών 25.972 εταιρειών Α.Ε. και ΕΠΕ, ο ρυθμός αύξησης των κερδών προ φόρων, εξαιρουμένου του χρηματοπιστωτικού κλάδου, προσέγγισε το 60% (δεκαπέντε φορές ταχύτερος του ΑΕΠ), ενώ σε απόλυτο μέγεθος τα κέρδη προ φόρων έφτασαν στα 8,6 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πως κατά μέσο όρο οι επιχειρήσεις κερδίζουν μικτά 44.000 ευρώ ανά εργαζόμενο, ενώ τους κοστίζει λιγότερο από 10.000 ευρώ...
Τη στιγμή που οι επιχειρήσεις έβγαζαν, σε μέσα επίπεδα, 44.000 ευρώ από κάθε εργαζόμενο, πλήρωναν στη «γενιά των 700 ευρώ» αυξήσεις 2,9% από τις αρχές του 2006 και άλλο ένα 2,9% το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, ήτοι σε μέσα επίπεδα 3,9%.
Έτσι, κατά το πρώτο 9μηνο του, άκρως κερδοφόρου για τις επιχειρήσεις, έτους 2006 οι εργαζόμενοι «απολάμβαναν» βασικό-εισαγωγικό μισθό 608,32 ευρώ, αλλά το τελευταίο τετράμηνο αυτός έφτασε, αισίως, στα 626 ευρώ.
Στο Δημόσιο οι αυξήσεις που ανακοίνωσε πέρυσι η κυβέρνηση ήταν 3%, δηλαδή οι μισθοί κινήθηκαν κάτω του πληθωρισμού (3,2%). Ετσι, τη χρονιά που οι επιχειρήσεις κατέγραφαν τεράστια κέρδη (60% περισσότερα από το 2005), οι εργαζόμενοι είχαν μείωση του πραγματικού-διαθέσιμου εισοδήματος. Τις γλίσχρες αυξήσεις έφαγε ο πληθωρισμός, χωρίς να υπολογίζεται η φορολογική τσιμπίδα, η οποία «συνέλαβε» την αυξημένη φορολογητέα ύλη των μισθωτών και των συνταξιούχων, αφού δεν τιμαριθμοποιήθηκε η φορολογική κλίμακα.
Την ίδια στιγμή οι επιχειρηματίες κατέβαλαν φόρο 25% επί των κερδών (μερισμάτων), ενώ όσοι μισθωτοί, λόγω θέσης, προϋπηρεσίας ή απλώς υπερωριών και εργασίας στις γιορτές, συγκέντρωσαν ετήσιες αποδοχές πέραν των 23.000 ευρώ πλήρωσαν φόρο 40%.
Προσθήκη: Η έκθεση της ICAP για το 2006
Προσθήκη 2: Αμφισβητήθηκε από τον σχολιαστή ΑΦ η -εχμ- επάρκεια της απόδοσης της Ελευθεροτυπίας σε σχετική συζήτηση στου Old-Boy, και όχι αδίκως. Παρά την ένσταση αυτή νομίζω πως η συγκριτική ανάγνωση των σχετικών στοιχείων στην ΕΕ, δικαιώνει απόλυτα τον γενικό στόχο της παρατήρησής μου - βλ τον παρακάτω πίνακα για το 2005 [πηγή EU KLEMS, παρατίθεται εδώ]:
3. Απελευθέρωση απολύσεων, ευελιξία, μείωση βασικού και άλλα έργα μυθοπλασίας
Το ειρωνικότερο στην επίθεση που δέχονται τα εισοδήματα δημοσίων και ιδιωτικών εργαζομένων, είναι πως στην πραγματικότητα οι αλλαγές στην νομοθεσία απλά νομιμοποιούν μια ήδη άρρωστη κατάσταση, οι "μεταρρυθμίσεις" ήταν πρακτικά ήδη σε ισχύ εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον! Η Ελληνική αγορά ήταν ευέλικτη πέρα από κάθε ονείρωξη δυτικού επιχειρηματία: Το 25% των εργαζομένων ήταν ανασφάλιστοι ήδη, ενώ άλλο ένα 7% ήταν μισθωτοί που αναγκάζονταν να δουλεύουν με "μπλοκάκι": όπερ ένα 32% των εργαζομένων ήταν χωρίς δικαιώματα αποζημίωσης ή παρεμπόδισης οιασδήποτε απόλυσης. Αν σε αυτούς προστεθεί ένα μεγάλο μέρος των μεταναστών νομίμων και μη που πρακτικά δουλεύουν χωρίς καμία εξασφάλιση, τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, την "μαθητεία" μαϊμού κτλ, εύκολα προκύπτει πως περί 50% των εργαζομένων εργαζόταν ήδη επισφαλώς, και το υπόλοιπο 33% του 40% των αυτοαπασχολουμένων μας κάνει περί το 80% των Ελλήνων εργαζομένων που νόμιμα ή παράνομα εργαζόταν ευελικτότατα, ή δεν τον αφορούσαν οι σχετικοί περιορισμοί. Όλη αυτή η ευελιξία είχε τα "θεαματικά" αποτελέσματα που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Η νομιμοποίησή της απλά θα στερήσει το όπλο του εκφοβισμού με την (βασικά ανύπαρκτη) επιθεώρηση εργασίας και την καταγγελία, από τους εργαζόμενους.Για τις αμοιβές: παρότι μας έχουν ζαλίσει με το πόσο υψηλό ήταν το κόστος εργασίας, αυτό ήταν μόνο εν μέρει αληθές: η Ελλάδα είχε χαμηλότατους μισθούς για την μάζα των εργαζομένων σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ (50% και κάτω των Γερμανικών), αλλά στο ανώτερο διευθυντικό επίπεδο, στους ταγούς της οικονομικής ζωής μας (που μας οδήγησαν σημειώνω στον γκρεμό) οι μισθοί ήταν απολύτως εφάμιλλοι των Γερμανικών. Εκεί προφανώς δεν ετίθετο θέμα παραγωγικότητας...
Όσο για τις απολύσεις, (ξανά-)αντιγράφω τις παρατηρήσεις του Χρ. Μέγα στην Ελευθεροτυπία το 2006:
Η Ελλάδα έχει από τα χειρότερα συστήματα εργασιακών σχέσεων, κυρίως γιατί οι εργοδότες απολύουν αναιτιολόγητα, ενώ, όπου προβλέπεται «σπουδαίος λόγος» για απομάκρυνση από την εργασία, όπως στις ΔΕΚΟ και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, έχει ενοχοποιηθεί από την κυβέρνηση για όλα τα δεινά της χαμηλής παραγωγικότητας. Μάλιστα τον περασμένο Δεκέμβριο πέρασε νόμο για κατάργηση των σχετικών κανονισμών προσωπικού και πρόσληψη με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου και αναιτιολόγητων απολύσεων για τους νέους που θα προσλαμβάνονται στο εξής.
Ως προς τις απολύσεις, αυτές είναι απελευθερωμένες για επιχειρήσεις έως 20 άτομα, κάτι που αφορά το 92% των επιχειρήσεων (σ.σ.: οι οποίες είναι μικρού μεγέθους στην Ελλάδα). Και η πρόβλεψη αυτή ετέθη το 2000 (νόμος Γιαννίτση), αφού έως τότε ήταν ελεύθερες για επιχειρήσεις που απασχολούν έως 50 άτομα προσωπικό. Πλέον για τις επιχειρήσεις από 21 έως 199 άτομα το ποσοστό των απολύσεων κυμαίνεται από 20% έως και 2% αντιστοίχως (4 άτομα το μήνα). Και άνω αυτού του ορίου παγιώνεται το 2% το μήνα.
Ομως αυτού του μεγέθους οι επιχειρήσεις ανήκουν, σε μεγάλο βαθμό, στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα που το προηγούμενο διάστημα θέλησαν να κάνουν απολύσεις, ουδένα πρόβλημα αντιμετώπισαν.
4. Μόνοι εμείς, της κρίσης οι εκδρομείς;
Ένα άλλο γεγονός που δεν πολυσυζητάμε βλέπω δημόσια είναι η ταυτόχρονη κατάρρευση εξαιρετικά διαφορετικών μεταξύ τους οικονομιών: είναι εντυπωσιακή η σύμπτωση του σκασίματος αλλεπάλληλων PIGS - είχαν προηγηθεί οι Τίγρεις της Βαλτικής οι οποίες έχουν φτάσει πλέον μάλλον στον πάτο, καθώς υπάρχουν πλέον άνθρωποι που προτίθενται να κάνουν σκληρή σωματική εργασία για 120 Ευρώ τον μήνα, ποσό που εξέπληξε μέχρι και τον απεσταλμένο της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Λεττονία, που είναι ένα καλό σημείο για να έχουμε υπόψη μας όταν αναρωτιόμαστε πού είναι ο πάτος: μεσαίωνα και κάτεργου γωνία.
Εντυπωσιακότερη σύμπτωση από την ταυτόχρονη σχεδόν δημοσιονομική κατάρρευση διαφορετικών μεταξύ τους οικονομιών (πολλές από τις οποίες μας τις πούλαγαν σαν μοντέλα προς μίμηση μέχρι πολύ πρόσφατα) είναι πως παρά τις διαφορετικές οικονομίες, για πάσαν νόσο και μαλακία το φάρμακο είναι ένα: Λιτότητα. Ακόμα και μετά από δύο χρόνια αποτυχίας επίτευξης των σκοπών της λιτότητας, όπως στην Ιρλανδία, η ΕΚΤ και τα οικονομικά Waffen-IMF, αρνούνται να αφήσουν την πραγματικότητα να χαλάσει τα οικονομικά τους προσχήματα. Προφανώς ο σκοπός είναι άλλος, αλλά δεν μπορεί να ομολογηθεί: είναι κομμάτι δύσκολο να πείσεις τον κάθε συνταξιούχο ή τον κάθε άνεργο πως αξίζουν οι μακροχρόνιες θυσίες στις οποίες θα υποβληθούν προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού συστήματος, ήδη πολλάκις στηριγμένου με τα λεφτά των άλλων... Οπότε καλύτερα να φταίμε όλοι για να δουλεύει η ενοχοποίηση για τις τράπεζες.... Η Ισλανδία πάντως που απέφυγε το τριπάκι της αυτοενοχοποίησης και της τοποθέτησης των συμφερόντων του λαού της κάτω από εκείνα των τραπεζών, μοιάζει να έκανε τις σωστές επιλογές. Οι Ιρλανδοί πάλι έχουν εκλογές σε λίγο καιρό: καιροφυλακτούν εκπλήξεις...
5. Αδιέξοδα και αντιφάσεις
Στον δρόμο για την κατάρρευση είναι εντυπωσιακός ο στρουθοκαμηλισμός, η αποφυγή ολοκληρωμένων συλλογισμών. Πρέπει να μάθουμε να πάψουμε να σκεφτόμαστε, να αρκούμαστε στις αναλύσεις των τηλεσχολιαστών, να πάψουμε να παρατηρούμε εγγενείς αντιφάσεις: Η υπερχρέωση της χώρας θα αντιμετωπισθεί με διόγκωση του δημοσίου χρέους στο 150%++ σε δυο χρόνια. Η διευρυνόμενη ανεργία και η φτώχεια με ακόμα εξευτελιστικότερους μισθούς και διευκόλυνση των απολύσεων. Οι αδυναμίες της δημόσιας παιδείας με την ιδιωτικοποίησή της. Η πράσινη ανάπτυξη με το fast track της περιβαλλοντικής ασυδοσίας και την κατάργηση του σιδηροδρόμου. Η στροφή στην καινοτομία με την οικονομική αυτοεξορία του πλέον καταρτισμένου εργατικού δυναμικού της χώρας. Οι υποδομές της θα ενισχυθούν με την κατάρρευση των δημοσίων επενδύσεων. Ο ανταγωνισμός θα έλθει με την δημιουργία ολιγοπωλιακότερων (ή και μονοπωλιακών βλ. αεροπορικές συγκοινωνίες) συνθηκών. Η κοινωνική δικαιοσύνη με την αύξηση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και στο πετρέλαιο θέρμανσης. Η πολιτική πολυφωνία με την καθιέρωση πλειοψηφικού (ουσιαστικά) συστήματος με υποψηφίους επιλεγμένους από τον αρχηγό. Η φορολογική δικαιοσύνη με άλλη μια περαίωση, την πλέον σκανδαλώδη υπέρ των μεγάλων οφειλετών και εναντίον των μπλοκάκηδων, αλλά και με την μετακύλιση των εσόδων από τους άμεσους στους έμμεσους φόρους. Αυτό το φεστιβάλ αντιφάσεων είναι η υπόσχεση που λαμβάνουμε. Η χώρα είναι ήδη νεκρή. Η καταστροφή είναι βέβαιη - αλλά είναι ευκαιρία!
Ωραία. Η καταστροφή τίνος και η ευκαιρία για ποιον; Δεν αποσαφηνίζεται. Κάθε καταστροφή είναι ευκαιρία για κάτι βέβαια: η όλη φιλολογία θυμίζει Νέα Oρλεάνη την επομένη της Κατρίνα: "η καταστροφή μας δυναμώνει". Ή μας απελευθερώνει: Die zerstörung macht frei, μια και το arbeit δεν είναι και πολύ διαθέσιμο. Στα στρατόπεδα ανεργίας του μέλλοντος, οι κατεστραμμένοι θα παρηγορούνται με στατιστικές που θα διαβεβαιώνουν πως όλοι οι δείκτες ανέρχονται. Ότι η κρίση είναι παρελθόν και πλέον, η δυστυχία τους είναι δικό τους θέμα.
6. Τυφώνας Τρόικα
"We finally cleaned up public housing in New Orleans. We couldn't do it, but God did." Richard H. Baker, ρεπουμπικανός βουλευτής της Λουιζιάνα μετά την ισοπέδωση της πόλης από την Κατρίνα
Ως «μοναδική ευκαιρία για την προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας» χαρακτήρισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος το περίφημο Μνημόνιο που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση με το ΔΝΤ και την ΕΚΤ.
Όπως και στην Κατρίνα οι ευκαιρίες "αναμόρφωσης" έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο: την εξαθλίωση των ασθενέστερων και την μεταφορά πλούτου από τους φτωχότερους στους πλουσιότερους, όπως άλλωστε μικρή επαφή με τα παραδείγματα που παραθέτει το Shock Doctrine της Ναόμι Κλάιν δείχνει. Η μετά την Κατρίνα Νέα Ορλεάνη δεν έχει κτιστεί με γνώμονα το συμφέρον των φτωχότερων κατοίκων της αλλά με βασικό πρόταγμα "να διώξουμε τους αραπάδες" (τουριστικοποιώντας την κουλτούρα τους). Οι "αναγκαίες μεταρρυθμίσεις" λοιπόν ήταν αναγκαίο να εξαφανίσουν τους φτωχότερους και πιο αδύναμους. Η ανθρωπογενής δημοσιονομική "Κατρίνα" που έπληξε την Ελλάδα, εικάζει κανείς πως τις ίδιες προτεραιότητες θα έχει. Απλά εδώ οι μαύροι είναι περισσότεροι
Σχόλια
Η 15η Δεκεμβρίου, υπό όρους, μπορεί να αποβεί η συνέχεια της 5ης Μαϊου (μείον το φονικό)...
Αν μου δοθει η αδεια απο τον συγγραφεα,θα ηθελα και να το αναδημοσιευσω.