Ο Δεκέμβρης και ο Αντι-Δεκέμβρης

Στις 6 Δεκεμβρίου του 2008, ο Αλέξης Γρηγορόπουλος, μαθητής, 15 ετών, έπεφτε νεκρός από την σφαίρα ενός αστυνομικού στα Εξάρχεια. Σε ελάχιστο χρόνο, σε μια μέρα μέσα, μαθητές (αλλά και μεγαλύτεροι, πολλοί μεγαλύτεροι) σε όλη την Ελλάδα αντιδρούσαν βγαίνοντας στους δρόμους και διαδηλώνοντας με κάθε τρόπο, σε έκταση που δεν είχε προηγούμενο από την εποχή των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων και με αναπάντεχη και φρενιτιώδη ένταση. Έτσι προέκυψε μια πρωτόγνωρη και ιδιόμορφη εξέγερση της νεολαίας, τα χαρακτηριστικά της οποίας συγκλόνισαν όχι μόνο το πανελλήνιο αλλά τον κόσμο: Από την Αργεντινή έως τις Φιλιππίνες, από τις ΗΠΑ στα βουνά του Τσιάπας και από το Facebook στο Twitter, η αλληλεγγύη εκδηλωνόταν με διαδηλώσεις, με γκραφίτι, με κείμενα, με αναρτήσεις, με ποιήματα... με κάθε τρόπο αναδεικνύοντας την ύπαρξη μιας παγκόσμιας νεανικής αλλά και γενικότερης αγανάκτησης απέναντι στην κρατική καταστολή και την αυθαιρεσία - ήδη από μόνη της άξια επισήμανσης και ανάλυσης.
Στον δρόμο επικρατούσε βρασμός ψυχής. Εκεί συναντήθηκαν ομάδες κοινωνικές και ηλικιακές που μέχρι τότε μικρή σχέση είχαν μεταξύ τους και (οι περισσότερες) με οιαδήποτε πολιτική δράση. Η διαμαρτυρία για τον δολοφονημένο Γρηγορόπουλο μετατράπηκε σε ένα ξέσπασμα αγωνίας, οργής, δημιουργικότητας και συσσωρευμένης αγανάκτησης. Δεν μετατράπηκε σε πολιτικό αίτημα. Παρέμεινε διάχυτη και τυφλή. Τα επεισόδια βίας (συμβολικής σε πολλές περιπτώσεις, πραγματικής σε πολλές άλλες), αυθόρμητα και μη, έδωσαν τον τόνο και τα πρωτοσέλιδα και πίσω τους ακολούθησαν και λεηλασίες και επεισόδια. Ήταν ένα τμήμα των γεγονότων, του κλίματος, του ξεσπάσματος. Ένα τμήμα. Η εξέγερση περιείχε τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας που την παρήγαγε και την ελπίδα πως μέσα από αυτή θα παραχθεί και ένα όραμα για το οποίο δεν υπήρχε καμία συναίνεση και συχνά ούτε καν κάποια θολή ιδέα. Αν τον τόνο τον έδινε ο αντεξουσιαστικός χώρος, στον δρόμο όμως βρέθηκαν παιδιά που την προηγούμενη χρονιά είχαν πάει στην κηδεία του Χριστόδουλου και πρόθυμοι διαδηλωτές για την Ελληνικότητα της Μακεδονίας - και κυρίως παιδιά για τα οποία ο Δεκέμβρης ήταν η πρώτη τους πολιτική δήλωση.
Ο Ελληνικός Δεκέμβρης έβγαλε την Ελλάδα στα παγκόσμια πρωτοσέλιδα. Δημοσιογράφοι και αναλυτές, ιστορικοί και κοινωνιολόγοι έσκυψαν πάνω από την Ελληνική κοινωνία για να βγάλουν συμπεράσματα για τις αιτίες και τις αφορμές της εξέγερσης, ανήσυχα ψάχνοντας τις ομοιότητες και τις αναλογίες με τα δικά τους. Και ενώ η Αθήνα βρισκόταν στο προσκήνιο και η εξέγερση γινόταν φωτογραφικά αφιερώματα και απειλητικά συνθήματα στις διαδηλώσεις ανά τον πλανήτη, στην Ελλάδα συντελούταν μια μεταστροφή: Η εκπεφρασμένη συμπάθεια «στα παιδιά» από παντού, καταγεγραμμένη σε ρεπορτάζ και σε δημοσκοπήσεις, δέχθηκε μια οξύτατη επίθεση. Τα πράγματα σοβάρεψαν. Ξεκίνησε ο Αντι-Δεκέμβρης.
Αντι-Δεκέμβρης
Η αντίδραση ήρθε σε δύο επίπεδα:
Στο πρώτο τα πράγματα μπήκαν στην φυσική τους θέση στα ΜΜΕ και αφηνίασαν οι εγκυρολογούντες. Παρότι το διαδίκτυο ήταν αυτό που πρωταγωνίστησε όσο εξελισσόταν ο ξεσηκωμός, αμέσως μετά τηλεόραση και εφημερίδες, όλο σχεδόν το πολιτικό και ακαδημαϊκό προσωπικό και πολιτικοί μηχανισμοί κοιννικού επηρεασμού, αγωνίστηκαν στοιχισμένα να ξαναγράψουν την ιστορία: Αντίθετα με τα ξένα μίντια, η τάση ήταν να υποβαθμιστεί ο Δεκέμβρης σε ομαδική παράκρουση, σε δράση κατσαπλιάδων, σε παρασυρμένα παιδιά - σε οτιδήποτε μπορούσε να αναγάγει τον μαζικότερο και  ευρύτερο ξεσηκωμό της νεολαίας σε ψυχολογικό ή σε κάποιου είδους προσωπικό πρόβλημα. Κάθε απόπειρα να υποδείξει κανείς πως το δάκτυλο έδειχνε το φεγγάρι αντιμετωπίστηκε ως εξύμνηση των παρωνυχίδων. Κάθε προσπάθεια να δηλώσει κανείς το θεμιτό της νεολαιίστικης οργής αντιμετωπίστηκε με την οργίλη δημόσια καταδίκη κάθε προσπάθειας ανάλυσης ως αντικειμενικής συνέργιας σε πλιάτσικο, σε υπονόμευση του πολιτεύματος. Η μόνη αποδεκτή στάση ήταν ο ύπνος της σκέψης, η προγραμματική ηλιθιότητα. Σε αυτά τα συμφραζόμενα, γρήγορα ο Δεκέμβρης ξαναγράφτηκε, ξεπλύθηκε από την ουσία του και παρέμεινε ως σκιάχτρο μιας εγκληματικής παραβατικότητας. Με σχεδόν οργουελικούς όρους.
Στο δεύτερο επίπεδο ο Δεκέμβρης συσπείρωσε το αντίθετό του. Με την κάλυψη της σχετικής σιωπής που τους παρείχαν τα μέσα, «άγνωστοι» έβγαιναν από τις πρώτες μέρες και πυροβολούσαν μαθητές και περαστικούς, έριξαν χειρβομβίδα σε στέκι μεταναστών και άρχισαν να αυτοαναγορεύονται «περιφρούρηση» σε γειτονιές και σε πόλεις. Στην συνέχεια ξεκάθαρα ναζιστικές ομάδες άρχισαν να δρουν σε συνεργασία, ανοιχτή πια, με τμήματα των σωμάτων ασφαλείας και υποκατέστησαν την αστυνομία δρώντας ως ομάδες εφόδου εναντίον των μεταναστών. Η παράδοση του Αγίου Παντελεήμονα στα χέρια των χρυσαυγιτών ήταν μια παράπλευρη συνέπεια του Δεκέμβρη. Όπως και η σκλήρυνση της καταστολής.
Παράπλευρη συνέπεια και τμήμα του Αντι-Δεκέμβρη ήταν και η νέα γενιά τρομοκρατίας Marvelιστών-Ταραντινικών της οποίας η δράση αποτέλεσε και την ταφόπλακα της εξέγερσης. Δεν ήταν παρά προσπάθεια ιδιοποίησης του Δεκέμβρη και υπόταξής του στο άρμα μιας ένοπλης, αιματηρής και τελικά ακατάληπτης παρεξήγησης. Η ιδέα της ένοπλης πρωτοπορίας είναι αντιθετική στην κινηματική αυτενέργεια φυσικά και ιστορικά έχει συμβάλει παντού τις τελευταίες δεκαετίες στην κατάπνιξή της.

Σήμερα, ένα χρόνο μετά, τα πράγματα είναι πιο άγρια από ότι πριν τον Δεκέμβρη, η κοινωνική θερμοκρασία έχει ανέβει. Όσα γέννησαν την έκρηξη της 6ης Δεκεμβρίου του 2008, παραμένουν και σήμερα σε ισχύ – και πάνω τους συσσωρεύονται άλλα, αγριότερα. Σε ένα αβέβαιο οικονομικό και κοινωνικό κλίμα σοβούν πολλοί Δεκέμβρηδες, αλλά και Αντι-Δεκέμβρηδες, που κανείς δεν ξέρει αν, πού και πότε θα σκάσουν.