Δημοψηφίσματα και πραγματικότητα


Το Βήμα δημοσιεύει σήμερα άρθρο του Γιάννη Πρετεντέρη, στο οποίο ο αρθρογράφος κάνει ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με τα δημοψηφίσματα, επ' αφορμή του Ιρλανδικού "όχι". Όλες οι παρατηρήσεις είναι εσφαλμένες ή αμφισβητήσιμες, και μπαίνω στον κόπο να τις απαντήσω γιατί αποτελούν επιχειρήματα που έχουν ακουστεί και ακούγονται συνέχεια χωρίς να υποβληθούν στην βάσανο του ελέγχου.

Υπάρχουν δύο απόψεις περί δημοκρατίας οι οποίες συγκρούονται πάνω στο πεδίο των δημοψηφισμάτων. Η μία λέει πως το σύστημά μας είναι αντιπροσωπευτική δημοκρατία ακριβώς γιατί οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποί μας είναι σε θέση καλύτερα από μας να κατανοήσουν και να επεξεργαστούν σύνθετα ζητήματα. Η δεύτερη θεωρεί την αντιπροσωπευτική δημοκρατία παραχώρηση της (άμεσης) Δημοκρατίας στην πρακτικότητα, και επιζητεί την όλο συχνότερη και όλο και αποφασιστικότερη, άμεση συμμετοχή των πολιτών στην λήψη αποφάσεων - με την παράλληλη πληροφόρηση και συζήτηση των κρίσιμων θεμάτων, σε κάθε επίπεδο τοπικό, εθνικό και υπερεθνικό, και όχι μόνο με δημοψηφίσματα αλλά και με άλλες μεθόδους συμμετοχής των πολιτών. Το παρόν ιστολόγιο τάσσεται σθεναρά υπέρ της δεύτερης εκδοχής, θεωρεί ελλειμματικά δημοκρατική την πρώτη και σπεύδει να απαντήσει στα λεγόμενα του κ. Πρετεντέρη, τα οποία, όπως είπαμε, δεν είναι ο μόνος που τα αναφέρει.

1.
Το δημοψήφισμα είναι μια σοβαρότατη συνταγματική διαδικασία, η οποία επιστρατεύεται κυρίως σε πολιτειακά ζητήματα ή, πάντως, για σοβαρότατα ερωτήματα τα οποία μπορούν χωρίς παρερμηνείες να απαντηθούν με ένα «ναι» ή ένα «όχι».

Επειδή αναφερόμαστε στο δημοψήφισμα για την Συνθήκη της Λισαβώνας, η αποδοχή η μη της Συνθήκης είναι αναμφισβήτητα ένα σοβαρότατο ζήτημα το οποίο χωρίς παρερμηνείες μπορεί να απαντηθεί με ένα "ναι" ή ένα "όχι". Αποδεδειγμένα δηλαδή. Παραδείγματα "σοβαρότατων" ερωτημάτων που έχουν απαντηθεί ανά τον κόσμο με δημοψηφίσματα: 1, 2, 3, 4.

2.
Στην ευρωπαϊκή ιστορία το δημοψήφισμα (με πρώτο διδάξαντα τον Λουδοβίκο Βοναπάρτη...) αποτελεί συνήθως δεξιά πρακτική, σε αντίθεση με τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς που θεωρούνται η πάγια επιλογή της δημοκρατικής Αριστεράς. Να θυμίσω ότι ο Φρανσουά Μιτεράν χαρακτήρισε τη δημοψηφισματική πρακτική του στρατηγού Ντε Γκωλ «μόνιμο πραξικόπημα»


Η πρώτη διδάξασα ήταν η Γαλλική Επανάσταση, η οποία έθεσε το σύνταγμα του 1793 προς έγκριση σε δημοψήφισμα. Δεν ξέρω από που έρχεται κανείς στην συζήτηση αλλά η Γαλλική επανάσταση δεν μου μοιάζει ιδιαίτερα δεξιά. O Ναπολέων Βοναπάρτης ακολούθησε με τρία δημοψηφίσματα στις αρχές του 19ου αιώνα που σχεδόν σίγουρα το αποτέλεσμα όλων ήταν προϊόν εκτεταμένης νοθείας, όπως προϊόν εκτεταμένης νοθείας ήταν μάλλον και οι εκλογές και τα δημοψηφίσματα του Λουδοβίκου Βοναπάρτη - o Lynn M. Case ειδικός της περιόδου αυτής, στο French Opinion on War and Diplomacy during the Second Empire, έγραφε πως οι νόθες εκλογές και δημοψηφίσματα της εποχής δεν λαμβάνονταν σοβαρά υπόψη ως μέτρα της κοινής γνώμης από τον ίδιο τον Λουδοβίκο τον ΙΙΙ. Καταλήγουμε λοιπόν στο ότι η "δεξιά πρακτική" είναι τα νόθα, δημοψηφίσματα. Η αριστερά από όσο γνωρίζω ήταν σχεδόν πάντα και παντού στην Ευρώπη υπέρ των δημοψηφισμάτων σε θέματα συνταγματικώς θεμιτά (όρος ουσιώδης). Ο Μιττεράν όπως ξέρουμε έκανε το δημοψήφισμα του 1992 για το Μάαστριχτ και ο Ντε Γκώλ παραιτήθηκε μετά από την ήττα του στο δημοψήφισμα του 1969. Ο Μιττεράν χαρακτήριζε ως μόνιμο πραξικόπημα την γενική (και όχι την δημοψηφισματική) πρακτική του Ντε Γκωλ και το Σύνταγμα που προώθησε ο στρατηγός. Η wikipedia λέει σχετικά (περιγράφοντας το περιεχόμενο του βιβλίου του Μιττεράν Le Coup d'État permanent) πως το βιβλίο "επέκρινε την προσωπική εξουσία του Ντε Γκωλ, την αδυναμία του κοινοβουλίου και της κυβέρνησης, τον αποκλειστικό έλεγχο των εξωτερικών υποθέσεων και της Άμυνας από τον Πρόεδρο κτλ". Λέξη για τα δημοψηφίσματα - πρακτική που δεν είχε κανέναν ενδοιασμό όπως είπαμε να χρησιμοποιήσει ως πρόεδρος το 1992.

3.
...δεν είναι τυχαίο ότι όλα σχεδόν τα δικτατορικά καθεστώτα, από την ελληνική χούντα ως τον Πινοσέτ, μεθόδευσαν την προσπάθεια νομιμοποίησής τους μέσα από δημοψηφίσματα. Αυτό δεν τα κατέστησε δημοκρατικότερα.

Όπως είπαμε και παραπάνω, τα δικτατορικά καθεστώτα προσπάθησαν να νομιμοποιηθούν μέσα από νόθα και ελεγχόμενα δημοψηφίσματα. Η νοθεία είναι εκείνη που δεν τα κατέστησε δημoκρατικότερα, όχι τα δημοψηφίσματα. Μάλιστα, μπορεί κανείς να πει πως στην περίπτωση της Χιλής η διεθνής και η εσωτερική πίεση ήταν αυτή που οδήγησε στην διοργάνωση του δημοψηφίσματος του 1988 (που ο Πινοσέτ έχασε παρά την τρομοκρατία και τον φόβο) που αποδείχθηκε κομβικό για την επαναφορά της χώρας στην δημοκρατία.

4.
...μια δημοψηφισματική διαδικασία [δεν] διασφαλίζει το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον... αν γινόταν δημοψήφισμα το 1980, ο ελληνικός λαός θα απέρριπτε την είσοδο στην ΕΟΚ. Πιστεύει κανείς ότι μια τέτοια απόφαση θα υπηρετούσε το συμφέρον του τόπου; Και έπασχε άραγε από έλλειψη δημοκρατικότητας ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν δεν προχώρησε σε δημοψήφισμα μετά την εκλογή του;


α. Αμφιβάλλω αν θα απέρριπτε ο Ελληνικός λαός το 1980 την είσοδο στην ΕΟΚ (και αν γινόταν δημοψήφισμα θα ήταν ενδιαφέρον να βλέπαμε την στάση του ΠΑΣΟΚ τότε σε αυτό). Τα νούμερα δεν ήταν απλές αθροίσεις προσδοκούμενων κομματικών ψήφων. Γνωρίζω αρκετούς ΠΑΣΟΚους τότε που σίγουρα θα ψήφιζαν υπέρ της εισόδου στην ΕΟΚ το 1980. Το αν ένα αντίθετο αποτέλεσμα θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του τόπου δεν το γνωρίζω διότι δεν μπορώ να κάνω το πείραμα. Ας πούμε ότι από την άλλη οι ευκαιρίες κακοδιαχείρισης και εκμαυλισμού μέσω Ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν θα ανέκυπταν έτσι όπως ανέκυψαν την δεκαετία του 1980.
β. Η λογική του επιχειρήματος αυτού οδηγεί στην αμφισβήτηση της καθολικής εκλογικής διαδικασίας. Κανένας δεν εγγυάται πως μια διαδικασία εθνικών εκλογών θα διασφαλίσει σώνει και καλά "το συμφέρον του τόπου" (εκ των υστέρων κρινόμενη, έστω). Θα μπορούσε κανείς να αντερωτήσει τον κ. Πρετεντέρη αν θεωρεί πως η εκλογή του Καραμανλή το 2004 αντί του κ. Παπανδρέου ήταν προς το συμφέρον του τόπου.
γ. Ανεξάρτητα από όλα αυτά ο Ανδρέας Παπανδρέου εξελέγη ψευδόμενος περί ΕΟΚ. Αυτό δεν δείχνει και δημοκρατική αγωνία...

5.
Δεν είναι καν διαπιστωμένο ότι μια δημοψηφισματική ετυμηγορία απαντάει στο ερώτημα το οποίο της τίθεται. Σύμφωνα με όλες τις ερμηνείες, οι Γάλλοι απέρριψαν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα επειδή ήθελαν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τον Σιράκ


Σύμφωνα με ποιες ερμηνείες; Έχουν γίνει δημοσκοπικές έρευνες μετά το δημοψήφισμα για το Ευρωσύνταγμα στην Γαλλία και στην Ολλανδία. Η εικόνα δεν είναι τόσο απλή.

6.
Τα δημοψηφίσματα προκρίνονται κυρίως από την άκρα Δεξιά, την άκρα Αριστερά και άλλες δυνάμεις εκτός συστήματος, οι οποίες προσδοκούν να αθροίσουν τις ψήφους τους στη μοναξιά του παραβάν και να μεγιστοποιήσουν τη «βλαπτικότητά» τους.


Άντε πάλι: αυτό το δημοψήφισμα π.χ. ποιος ακροδεξιός και ακροαριστερός το προέκρινε; Όταν ο Σαρκοζύ υιοθετεί την μισή Λεπενική ρητορική περί ξένων, και ο Μπράουν καταστρατηγεί την Μάγκνα Κάρτα με τις ψήφους του DUP δεν έχουμε συνεργασία "βλαπτικών". Αυτοί προκύπτουν, όταν το 61% των (ακραίων αναμφίβολα) Γάλλων ψηφοφόρων των Σοσιαλιστών και των Πρασίνων π.χ. ψηφίζουν "όχι" μαζί με τους (συνεργάτες τους ούτως ή άλλως) Κομμουνιστές... Ο ΓΠ αναφέρει το παράδειγμα του "καταποντισμού" της "άκρας αριστεράς" στις περσινές Γαλλικές εκλογές. Θα μπορούσε όμως να αναφερθεί και στον τριπλασιασμό των ψήφων του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ολλανδίας (που βρίσκεται στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ) το οποίο ενισχύθηκε από την πειστική και τεκμηριωμένη καμπάνια του εναντίον του Ευρωσυντάγματος.

Καταλήγω με την διαπίστωση της κοινωνικής διαστρωμάτωσης του Ιρλανδικού "όχι" που έχει γίνει μόνιμο χαρακτηριστικό των δημοψηφισμάτων ανά την Ευρώπη και δεν είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι αυτό οφείλεται σε "άγνοια". Μάλλον στο συμφέρον της κάθε τάξης, όπως επιχειρηματολογείται και στην ενδιαφέρουσα ανάλυση του Κέβιν Ο' Ρουρκ:

Μια ματιά στον εκλογικό χάρτη αρκεί για να επιβεβαιώσει όσα οι προηγούμενες δημοσκοπήσεις έδειχναν: η Ιρλανδική ψήφος ήταν χωρισμένη ταξικά με ξεκάθαρο και ανησυχητικό τρόπο. Στις πιο πλούσιες συνοικίες του Δουβλίνου... όπου ακόμα και ένα απλό σπίτι μπορεί να κοστίζει πάνω από 1 εκατομμύριο € (αν και αυτό αλλάζει πλέον), το 60% και περισσότερο ψήφισαν υπέρ της συνθήκης. Στις εργατικές περιοχές της πόλης, ήταν το "όχι" που συγκέντρωσε πάνω από 60%...

Σχόλια

Ο χρήστης Unknown είπε…
Αλήθεια είναι πως σίγουρα υπάρχουν πιό ειδικοί από τους πολίτες για να χειρίζονται τα διάφορα ζητήματα. Αλλά καταντά εξοργιστικό να θεωρούν εαυτούς θεούς στο ενδιάμεσο δύο εκλογικών αναμετρήσεων.
Ομοιάζει με πλήρη παράδοση εξουσίας σε ηγεμόνες, μέσω ψηφοφορίας. Αυτή η δημοκρατική φεουδαρχία μας γίνεται τραγική ώρες ώρες...
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Με λίγα λόγια, κατά τον Πρετεντέρη, όσο πιο ελεγχόμενη δημοκρατία τόσο περισσότερη δημοκρατία. Πρέπει πράγματι να μας περνάνε για πολύ χαζούς για να περιμένουν να καταπιούμε τέτοια ανοησία.

darthir, πολύ ωραίος όρος η «δημοκρατική φεουδαρχία».
Ο χρήστης MadNihilist είπε…
Δεν αμφισβητώ τις αδυναμίες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όχι μόνο στο επίπεδο της δυσλειτουργίας των θεσμών (που θεωρητικά τουλάχιστον, μπορούν να βελτιωθούν) αλλά κυρίως στο επίπεδο της πολυπλοκότητας των αποφάσεων που χρειάζεται να ληφθούν σε μια σύγχρονη δημοκρατία. Για το λόγο αυτό έχει νόημα στα πλαίσια της αντιπροωσπευτικής δημοκρατίας να διερευνηθούν νέοι θεσμοί διαβούλευσης και ενδυνάμωσης έτσι ώστε να αντληθεί δημιουργηκότητα και concsensus building capacity από τους πολίτες. O θεσμός του δημοψηφίσματος παρόλα αυτά δεν εξυπηρετεί κανένα από τους παραπάνω στόχους. Το ερώτημα (με εξαίρεση τα propositions στις ΗΠΑ) προσφέρεται συνήθως προ-διατυπωμένο άνωθεν, χωρίς την συμμετοχή των πολιτών και, τουλάχιστον μεταπολεμικά, δεν μπορώ να σκεφτώ καμμία περίπτωση όπου έγιναν σοβαρές επενδύσεις σε προ-δημοψηφισματικές ή μετα- δημοψηφισματικές διαδικασίες έτσι ώστε να δημιουργηθεί και να συντηρηθεί μια ευρύτερη συναίνεση. Υπάρχουν δεκάδες άλλα εργαλεία συμμετοχής, πολύ πιο δημοκρατικά και sophisticated από τα δημοψηφίσματα, από τα οποία δυστυχώς οι συμβατικοί θεσμοί κρατούν αποστάσεις επειδή αυτά απαιτούν μια μεγάλη επένδυση σε χρόνο, χρήμα, ενέργεια και φυσικά επειδή δεν έχουν γρήγορα εκλογικά returns. Τα περί άμεσης δημοκρατίας ή συμμετοχικής δημοκρατίας, έτσι σκέτα και unnuanced, είναι επικίνδυνες γενικολογίες (και ακόμα πιο επικίνδυνα επικοινωνιακά εργαλεία στα χέρια διαφόρων neo-populists τύπου ΓΑΠ). Το στοίχημα βρίσκεται σε μια μια ενδυναμωτική διαβουλευτική δημοκρατία βασισμένη σε μια πλατιά γκάμμα δοκιμασμένων αλλά και πειραματικών συμμετοχικών θεσμών (δεσμευτικών και συμβουλευτικών), όπου οι πολίτες δεν διαμορφώνουν μόνον τα issues/ερωτήματα αλλά συμπράττουν με την πολιτεία σαν από κοινού εγγυητές για ενημέρωση, empowering deliberation και υποστηριξη στην υλοποίηση των αποφάσεων. Τα τσίρκα με πειθαρχημένες μαζορέττες και κάλπες για ψύλλου πήδημα που προτείνει το ΠΑΣΟΚ και τα ονομάζει συμμετοχικά (-τσίρκα) i.e."σηκωθείτε, περπατήστε δέκα βήματα, ψηφίστε, χειροκροτήστε!" είναι αφελές πρωτο-δημοκρατικό nostalgia.
Ο χρήστης lukulius είπε…
Ως συνήθως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση.

Ντροπή στους πολιτικούς που κατάφεραν να βγάλουν ένα κείμενο τόσο δυσνόητο που μόνο ελάχιστοι μπορούν να το καταλάβουν. Οι Ιρλανδοί ψήφισαν με βάση τι; Αυτό που νόμισαν ότι κατάλαβαν, τη στιγμή που καθηγητές πανεπιστημίου έχουν πρόβλημα να το κατανοήσουν πλήρως;

Ντροπή στους πολίτες που δεν ασχολούνται ούτε στο ελάχιστο με θέματα που τους αφορούν άμεσα. Να ψηφίσουν για τι; Για το γιατί έχασε η εθνική, ίσως. Για την θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής, αδύνατο. Πρέπει να γνωρίζουν τι συμβαίνει για να το κάνουν αυτό.

Ντροπή στους πολιτικούς που δεν έχουν κάνει την παραμικρή προσπάθεια να εκπαιδεύσουν τους πολίτες. Και τα δύο μεγάλα κόμματα (και ίσως και τα μικρά) βολεύονται με την άγνοια του λαού. Με βάση αυτό, οποιοδήποτε δημοψήφισμα αποτελεί ανέκδοτο.

Ντροπή στους πολίτες που ακόμα κι αν ήταν πληροφορημένοι, θα ήταν ανίκανοι να κάνουν μια σωστή επιλογή. Οποιοδήποτε δημοψήφισμα για θέμα της ενωμένης ευρώπης θα το έβλεπαν ως ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν για τις κομμένες επιχορηγήσεις κι ότι άλλη μπούρδα τους κατέβει.

Νομίζω ότι χρειάζεσαι ενημερωμένους πολίτες για να μπορούν να λάβουν μέρος στη κουβέντα και να εκφράσουν τη βούλησή τους. Νομίζω ότι ΔΕΝ γίνεται ένας πολίτης να ξοδέψει τον χρόνο που απαιτείται για να κατανοήσει προσωπικά και πλήρως ένα τέτοιο κείμενο. Θα 'ταν παρανοϊκό να απαιτήσεις κάτι τέτοιο από σκληρά εργαζόμενους ανθρώπους.

Οπότε πρέπει οι πολίτες να ξέρουν αρκετά έτσι ώστε να κρίνουν τις αποφάσεις των πολιτικών τους (και να λάβουν μέρος στη δημόσια κουβέντα) αλλά η τελική απόφαση πρέπει να ανήκει στους πολιτικούς.
Ο χρήστης thas είπε…
Συμφωνώ, όπως πάντα, με τον συστηματικό και επεξεργασμένο τρόπο σου. Αναρωτιέμαι όμως αν έχω το δικαίωμα να συμφωνώ ή να αλλάζω απόψεις κατά το δοκούν, όταν θυμάμαι με πόση χαρά εισέπραξα εκείνο το «δεν προβλέπεται» του Στεφανόπουλου στον Χριστόδουλο.
Υπήρχε και τότε ένα θέμα. Όταν θέτεις, για παράδειγμα, ένα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια συνασπισμένη ομάδα που διεκδικεί το ίδιον όφελος, το αποτέλεσμα είναι αναμενόμενο. Αν μάλιστα η ομάδα σου έχει χειραγωγηθεί από έναν (ανίκητο) λαϊκισμό (ως γίνεται συνήθως), η κατάσταση περιπλέκεται. You know that.
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Ας συμφωνήσουμε λοιπόν πως ένα "καθαρό δημοψήφισμα" μπορεί να εγγυηθεί περισσότερη δημοκρατία. Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση, τα κίνητρα της πρότασης του πασοκ δεν με πείθουν καθόλου ως προς την αγνότητά τους. Επίσης δεν ξέρω - ή δεν έχω καταλάβει- τι θα πρότειναν ως αναθεώρηση στη φανταστική περίπτωση που θα γινόταν δημοψήφισμα με αρνητικό αποτέλεσμα.
Δεν συμφωνώ με τον Πρετεντέρη, αλλά εδώ μου κάνει πιο πολύ για λαικισμό, παρά για υπεράσπιση δικαιωμάτων.
Ο ΣΥΡ ας πούμε ότι απαλλάσεται λόγω πρωτέρου εντίμου βίου.
Ο ΛΑΟΣ, τι ακριβώς εκπροσωπεί? Το αντίστοιχο της φτωχογειτονιάς στην Ιρλανδία?
Εν πάση περιπτώσει, αυτό που λέω είναι ΟΚ, αλλά... δημοψήφισμα για το δημοψήφισμα?
ΧΧΧ
Ο χρήστης talos είπε…
darthiir: Πιο ειδικοί υπάρχουν για να λύσουν *τεχνικά* ζητήματα. Τα πολιτικά ζητήματα (το διευρυμένο ή μη συμφέρον μου και συμφέρον σου και το συμφέρον όλων, ή κάποιων) θα πρέπει να εμπλέκουν όσο το δυνατόν αμεσότερα τους πολίτες. Νομίζω πως συμφωνούμε, ειδικά όταν, όπως στην χώρα μας, δεν λειτουργούν και άλλοι θεσμοί, μετριαστικοί της εκτελεστικής εξουσίας, οδηγούμαστε στην δημοκρατική φεουδαρχία που λες.

stelios: Δεν το λέει ο Πρετεντέρης μόνο. Είναι επικρατούσα άποψη που υπερασπίζονται σθεναρά πολλοί.

madnihilist: Το "νέοι θεσμοί διαβούλευσης και ενδυνάμωσης έτσι ώστε να αντληθεί δημιουργηκότητα και concsensus building capacity από τους πολίτες" το δικό σου και το "όλο συχνότερη και όλο και αποφασιστικότερη, άμεση συμμετοχή των πολιτών στην λήψη αποφάσεων - με την παράλληλη πληροφόρηση και συζήτηση των κρίσιμων θεμάτων, σε κάθε επίπεδο τοπικό, εθνικό και υπερεθνικό, και όχι μόνο με δημοψηφίσματα αλλά και με άλλες μεθόδους συμμετοχής των πολιτών" το δικό μου, δεν απέχουν και πολύ, παρά μόνο ίσως στο αν το δημοψήφισμα γενικώς είναι προτιμότερο της κοινοβουλευτικής έγκρισης. Κατά τα άλλα προσυπογράφω όλα όσα λες. Προφανώς εγώ λέω πως το δημοψήφισμα είναι χρήσιμο και απαραίτητο και αναδεικνύει και την σοβαρότητα ορισμένων θεμάτων. Οι προτάσεις αναθεώρησης του άρθρου 44 από τον ΣΥΝ και από το ΠΑΣΟΚ σε παλιότερες αναθεωρήσεις, ήταν στην κατεύθυνση δημοψηφισμάτων που θα μπορούσαν να ζητηθούν με κάποιο μεγάλο αριθμό υπογραφών σε εθνικό επίπεδο (και ανάλογα σε τοπικό) υπό την αίρεση φυσικά της συνταγματικότητας των ερωτημάτων.

Σε πολιτειακά όμως θέματα και σε μείζονος σημασίας και επίπτωσης γεγονότα (και οι Ευρωπαϊκές συνθήκες αναμφισβήτητα ΚΤΤΜΓ επηρεάζουν πλέον πολύ αμεσότερα την ζωή των πολιτών και από τις συνταγματικές αναθεωρήσεις) θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει αμεσότερη έγκριση. Αν δεν υπήρχε το δημοψήφισμα στην Ιρλανδία (με το καραετερόκλητο "όχι") παρόμοιος σκεπτικισμός στις μισές και πλέον χώρες της ΕΕ δεν θα εκφραζόταν καθόλου και όλοι μες στην τρελή χαρά θα πανηγύριζαν για μια συνθήκη που πέρασε λάθρα και νύχτα. Όταν μείζονες αποφάσεις λαμβάνονται παρά την εκδηλωμένη ή μη, εύλογη ή μη, αντίθετη θέληση της πλειοψηφίας των πολιτών τους - και αυτό συμβαίνει *συστηματικά*, υπάρχει μείζον θέμα δημοκρατίας.

Thomas: Οι πολιτικοί έφτιαξαν ένα ακατανόητο συνοθύλευμα, όχι για λόγους γραφειοκρατικούς, αλλά εσκεμμένα για να μην καταλαβαίνει ο κόσμος ότι το 95% της καταψηφισθείσας Συνταγματικής Συνθήκης το περιείχε η Συμφωνία της Λισαβώνας (βλ. π.χ. εδώ.

Οι Ολλανδοί πολίτες (και οι Γάλλοι) ασχολήθηκαν από ότι λένε οι μετρήσεις αρκετά με το Ευρωσύνταγμα. Όπως και οι Ιρλανδοί, θεώρησαν την ασαφειά του (και παραμένει ασαφές ακόμα και αν το διαβάσεις 5 φορές μόνος σου, χωρίς "βοήθεια") λόγο καταψήφισης. Κόβω το κεφάλι μου πως ο μέσος Έλληνας βουλευτής που υπερψήφισε την Συνθήκη της Λισαβώνας δεν ήξερε περισσότερα από όσα ήξερε ο Ιρλανδός ψηφοφόρος σχετικά.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ενημερωθεί ο κόσμος για την ουσία μιας συνθήκης, όσο σύνθετη και να είναι. Π.χ. σχετικά με το τι προβλέπει για σημαντικά θέματα που τον αφορούν. Αλλά πρέπει να συμπληρώσω πως όσο είναι θεμιτό να ψηφίζεις ένα κόμμα ως αποδοκιμασία για την κατάσταση της πολιτικής ζωής στην χώρα σου, έτσι είναι θεμιτότατο να καταψηφίζεις μια συνθήκη ως διαμαρτυρία για την κατεύθυνση που έχει πάρει η Ένωση.

thas: Το ερώτημα περί αναγραφής του θρησκεύματος μάλλον θα κρινόταν αντισυνταγματικό από κάποιο σχετικό δικαστικό όργανο έγκρισης. Αλλά και να γινόταν αποδεκτό, η λογική του δημοψηφίσματος είναι πως σέβεσαι τις αποφάσεις τους ακόμα και δεν σου αρέσουν. Αν π.χ. κάποια κυβέρνηση έθετε δημοψηφισματικά το ερώτημα του πλήρους διαχωρισμού Εκκλησίας και Κράτους, προφανώς το αποτέλεσμα μπορεί να μη μου άρεσε. Προφανώς το αποδέχεσαι όμως, αν θεωρείς το ζήτημα αρχής μείζον.

Επαναλαμβάνω, κάθε ερώτημα θα πρέπει να περνά από έγκριση ως προς την συνταγματικότητά του. Σημειώνω επίσης και την εν δυνάμει παιδαγωγική ως προς την δημοκρατία λειτουργία των δημοψηφισμάτων. Παιδαγωγικό επίσης είναι να υφίστασαι τις συνέπειες των άμεσα δικών σου επιλογών - ίσως το παιδαγωγικότερο.

Bessie: Το ΠΑΣΟΚ προτείνει δημοψήφισμα μόνο επειδή γνωρίζει πως δεν θα γίνει τίποτα. Ας ξεχωρίσουμε τους λόγους που τα Χ κόμματα υποστηρίζουν το δημοψήφισμα, από την ίδια την ιδέα του δημοψηφίσματος.
Ο χρήστης lukulius είπε…
Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία το αν υπήρχε σκοπιμότητα πίσω από την ασάφεια του κειμένου. Το ότι είναι δυσνόητο θα έπρεπε να αρκεί για την καταψήφισή του. Προσωπικά δεν θα ψήφιζα ποτέ κάτι που δεν καταλαβαίνω.

Είπες: "Αλλά πρέπει να συμπληρώσω πως όσο είναι θεμιτό να ψηφίζεις ένα κόμμα ως αποδοκιμασία για την κατάσταση της πολιτικής ζωής στην χώρα σου, έτσι είναι θεμιτότατο να καταψηφίζεις μια συνθήκη ως διαμαρτυρία για την κατεύθυνση που έχει πάρει η Ένωση."

Διαφωνώ απόλυτα και με τις δύο λογικές. Όταν ψηφίζεις ένα κόμμα οφείλεις να ψηφίσεις αυτόν που θες να σε κυβερνήσει. Παρόμοια και για την συνθήκη. Οτιδήποτε άλλο είναι βλακώδες, ανεύθυνο και επικίνδυνο.
Ο χρήστης Μαύρο πρόβατο είπε…
Μα να απο-δομήσεις τον... Πρετεντέρη...
υποκλίνομαι στην υπομονή σου!...

Εν τω μεταξύ, για την ιρλανδική ετυμηγορία εξαιτίας της οποίας έχουν λυσσάξει σύμπασοι οι οπαδοί του καθεστώτος, διαβάζουμε (εδώ) οτι
Αυτό που βάρυνε στο ΟΧΙ τους [των Ιρλανδών] ήταν ο φόβος ότι θα νομιμοποιηθούν οι αμβλώσεις, θα απαγορευτεί η μπίρα και θα υποχρεωθούν όλοι οι νέοι να υπηρετήσουν στον νέο ευρωπαϊκό στρατό... και αναρωτιόμαστε πώς τέτοιοι και καλά πανηλίθιοι, άξεστοι και θρησκόληπτοι μέθυσοι παρουσιάζονταν ως οι συντελεστές ενός οικονομικού θαύματος που απαξιώνει κάθε μαρξιστική οικονομική θεώρηση περί ανισόμετρης ανάπτυξης...

Τίθεται, μ'άλλα λόγια, ένα ζήτημα, για όσους έλεγαν οτι "για να πετύχουμε το (ιρλανδικού τύπου) θαύμα, χρειαζόμαστε (μεταξύ άλλων) αναβάθμιση της παιδείας", και τώρα παρουσιάζουν τους ιρλανδούς ως βραδυνούστατους: είτε
- το "θαύμα" δεν ήταν θαύμα,
- ή ανεξαρτήτως τούτου, οι ιρλανδοί δεν είναι οι ηλίθιοι που μας παρουσιάζουν,
είτε
- το "θαύμα" δε χρειάζεται καμμιά "παιδεία", μας είπαν ψέμματα, όπως και τώρα λένε όσοι διακηρύσσουν την αναβάθμιση της τελευταίας με τις πολιτικές που ακολουθούν (αλλά το κάνουν για καλό σκοπό - την πολυπόθητη ανάπτυξη!...)
Ο χρήστης Unknown είπε…
Νομίζω πως κ Πρετεντέρης (λέγε με "πετάω μπουκάλι..") θα ήθελε να γίνει ένα εσωτερικό δημοψήφισμα για τη Συνθήη μεταξύ των 150 που ψήφισαν κατά της διαγραφής του πρώην πρωθυπουργού...θα είχε ενδιαφέρον το αποτέλεσμα..ή επίσης θα ήθελε να γίνει το δημοψήφισμα (αντε..) αλλά με χορηγό τη Siemens...

Ό κ. Πρετεντερ. είναι αυτός που θέλει τους ειδικούς-διορισμένους να αποφασίζουν και όλοι οι άλλοι να είναι μια θλιβερή και επικινδυνη μειοψηφία..



Κ Πρετεντέρη..

"Επειδή τις περισσότερες φορές οι πλειοψηφίες αδρανούν, τον τόνο στις πολιτικές και στις κοινωνικές διεργασίες δίνουν οι μειοψηφίες με το δυναμισμό, την οργάνωση και την πειθαρχία τους. Αλλωστε, όπως διδάσκει η ιστορία, νέους δρόμους ανοίγουν οι πρωτοπορίες, δηλαδή οι σκεπτόμενες και αποφασισμένες μειοψηφίες. "
Ο χρήστης Φειδίας είπε…
Δὲν ὑπάρχουν «πιὸ εἰδικοὶ ἀπὸ τοὺς πολίτες», γενικῶς. Ναί, ὑπάρχουν πιὸ εἰδικοὶ γιὰ νὰ κανονίσουν πῶς θὰ γίνει καὶ νὰ ἐξασφαλίσουν ὅτι θὰ γίνει αὐτὸ ποὺ οἱ πολίτες βούλονται καὶ διατάσσουν. Τὸ τὶ θὰ γίνει, ὅμως, εἶναι θέμα βουλήσεως τῶν πολιτῶν. (Δὲν εἶναι κἂν θέμα «σωστοῦ» ἢ «λάθους», διότι δὲν εἶναι θέμα νοήσεως ἀλλὰ βουλήσεως - ἐὰν μιλοῦμε γιὰ δημοκρατία βεβαίως. Σωστὸ εἶναι αὐτὸ ποὺ οἱ πολίτες ἐπιθυμοῦν.) Οἱ εἰδικοὶ δίνουν λύσι στὸ «πῶς», ὄχι στὸ «τί». Ναί, τὴν βάρκα τὴν ὁδηγεῖ ὁ ἐπαΐων βαρκάρης, ποὺ ἔλεγε καὶ ὁ Σωκράτης, ἀλλὰ ὁ προορισμὸς τοῦ ταξιδιοῦ ὁρίζεται ἀπὸ τοὺς ἐπιβάτες· ὁ βαρκάρης ἀναλαμβάνει τοὺς ἐλιγμοὺς γιὰ νὰ ἁποφύγῃ τὶς ξέρες καὶ νὰ φθάσῃ στὸν προορισμὸ μὲ ἀσφάλεια.

Ἡ ἄποψις ποὺ ἀμφισβητεῖ τὰ δημοψηφίσματα καὶ τὴν ἄμεση δημοκρατία, δὲν καταφέρνει νὰ δώσει ἀπάντησι στὸ γιατὶ τότε ὁ λαὸς εἶναι ὥριμος γιὰ νὰ ἐκλέξῃ κυβέρνησι. Ἐὰν ἀκολουθήσουμε αὐτὸ τὸ σκεπτικό, εἴτε θὰ πρέπῃ νὰ παραδεχθοῦμε ὅτι καὶ γιὰ τὴν ἐκλογὴ κυβερνήσεως εἶναι ἀνώριμος ὁ λαός, ὁπότε τὸ κοινοβουλευτικὸ σύστημα εἶναι ἐγγενῶς προβληματικό, εἴτε νὰ ὁμολογήσουμε ὅτι ὅποια καὶ νὰ εἶναι ἡ κυβέρνησι, στὰ οὐσιώδη δὲν ἀλλάζει τίποτε, διότι τὰ ἀνώτερα ἐπίπεδα εἶναι ἐλεγχόμενα (ὅπως λένε οἱ ἀναρχικοί, «ἐὰν ἦταν δυνατὸν οἱ ἐκλογὲς νὰ ἀλλάξουν κάτι, θὰ εἶχαν ἀπαγορευθῇ» (ὅπως καὶ τὰ δημοψηφίσματα)), ὁπότε πάλι πάσχει τὸ σημερινὸ κοινοβουλευτικὸ καθεστώς.

Τὰ λέγει καὶ ὁ Χρύσανθος Λαζαρίδης σωστὰ ἐπ᾿ αὐτοῦ. («Ιρλανδικό «λάθος» και Ολοκληρωτικό παραλήρημα…»)
Ο χρήστης talos είπε…
Καλλίμαχε, δεν ξέρω αν θα πρέπει να ανησυχήσω ή να χαρώ, αλλά να πω (με τον φόβο ότι θα κατηγορηθώ πως οικοδομώ φαιοκόκκινα μέτωπα), ότι συμφωνώ 100% με όσα λες και με όσα λέει ο Χρύσανθος Λαζαρίδης. Με τον δεύτερο έχω να συμφωνήσω από την εποχή των καταλήψεων του 1979 (άντε και στο ιδρυτικό συνέδριο της ΕΑΡ), όταν αγόρευε στα αμφιθέατρα στο πνεύμα "το μόνο κόκκινο πανεπιστήμιο είναι αυτό που καίγεται" έκτοτε αποκλίνουμε και οι δύο από την θέση αυτή, αλλά προς αντίθετες κατευθύνσεις.
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
"Αλλά πρέπει να συμπληρώσω πως όσο είναι θεμιτό να ψηφίζεις ένα κόμμα ως αποδοκιμασία για την κατάσταση της πολιτικής ζωής στην χώρα σου, έτσι είναι θεμιτότατο να καταψηφίζεις μια συνθήκη ως διαμαρτυρία για την κατεύθυνση που έχει πάρει η Ένωση."

Νομίζω πως αυτό είναι το καλύτερο επιχείρημα που έχει γραφεί ενάντια στην διεξαγωγή δημοψηφίσματος
Ο χρήστης talos είπε…
delfinoi: Μόνο αν θεωρείς ότι η συνθήκη είναι τελείως ασύνδετη με την αποδοκιμαζόμενη κατεύθυνση και όχι (όπως συμβαίνει) η κωδικοποίησή της.

thomas: για τις διαστάσεις της ψήφου είχα γράψει προεκλογικά εδώ, υποθέτω πως διαφωνούμε.
Ο χρήστης MadNihilist είπε…
@talos

Όσο κι αν θεωρώ το ιρλανδικό 'όχι' θεία δίκη για την υπεροψία, την προχειρότητα και κυρίως την περιφρόνηση απέναντι σε κάθε έννοια δημοκρατίας από την μεριά της ΕΕ (και των διάφορων quasi-demented εγωπαθών που την ταλαιπωρούν) μου είναι δύσκολο να συμφωνήσω με την ιδέα ότι το δημοψήφισμα έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε ένα simplistic *ανταγωνιστικό* θεσμό, όταν -- θα συμφωνήσεις ελπίζω -- η αρχική πρόθεση στο concept αφορούσε κυρίως στην αναζήτηση και μέτρηση διαπαραταξιακών συναινέσεων. Ουσιαστικά, και στην Γαλλία και στην Ολλανδία και στην Ιρλανδία, είδαμε να ασκείται μέσα από τα δημοψήφισματα απλώς ένα λαϊκό βέτο, με ένα ενδιαφέρον, πλην επαναλαμβανόμενο, δημογραφικό backdrop (που με προβληματίζει αρκετά). Δεν μου πάει να χαρώ για την δια-δημοψηφίσματος διαφοροποίση των Ιρλανδών. Θα ήταν σαν να χαίρομαι κάθε φορά που μια δραματιή πλημμύρα ξεσπιτώνει απροετοίμαστους και ανενημέρωτους Earthlings επειδή μόνον έτσι θα συνειδοποιήσουν οτι πρέπει να κουνηθούν και να πιέσουν για πολιτικές ελέγχου της κλιματικής αλλαγής. Το να απαντάς στην έλλειψη δημοκρατίας με democracy gimmicks, έχει κάποια πλάκα, αλλά δεν έχει ούτε ουσία ούτε προοπτική.

Παρενθετικά σχετικά με τους χειρισμούς ΓΑΠ, αν και ελαφρώς εκτός θέματος... (σόρυ, I can't resist): το να πιστεύεις ότι κάνεις άνοιγμα στην αριστερά πετώντας την ιδέα ενός δημοψηφίσματος που ξέρεις εκ των προτέρων πως δεν θα γίνει και περιμένοντας πως η αριστερά θα λιποθυμήσει μόλις το ακούσει και θα κάνει τα στραβά μάτια για τον κομματικό αυταρχισμό και τις επιδεικτικές διαγραφές στο ΠΑΣΟΚ δηλώνει τουλάχιστον αφέλεια και κάτω από άλλες συνθήκες θα ήταν για γέλια. Τα πράγματα είναι λίγο πιο σοβαρα βέβαια σημερα που το ζητούμενο είναι η συνεννόηση και οι συναινέσεις στον προοδευτικό χώρο εν όψει των επόμενων εκλογών. Το ίδιο σοβαρό και καθόλου-για-γέλια, είναι και το ότι στα χέρια του ΓΑΠ έννοιες όπως διαβούλευση, συμμετοχική δημοκρατία, ενδυνάμωση κοκ, όπως και κάποια σχήματα συμμετοχής, κάηκαν μέσα από μια σειρά "τουριστικών" χειρισμών και προβλέπω ότι θα μείνουν στα αζήτητα για αρκετά χρόνια -- τραγικό σε μια εποχή όπου αναζητούνται επειγόντως δημιουργικές λύσεις για τον επλουτισμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, την αντιμετώπιση της απάθειας και την επιστροφή στην πολιτική.
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Ζουμερή και περιεκτική "συζήτηση". Και βέναια η αναφορά σε άρθρο δημοσιογράφου δεν μου λέει τίποτε, γνωρίζουμε δα πόσο γρήγορα μεταβάλονται οι απόψεις τους ανάλογα με τα συμφέροντα.
Πόσες φορές αυτοί που με αντιπροσωπεύουν συζήτησαν. ενημέρωσαν τους ψηφοφόρους τους ώστε να επικαλούνται οτι ψηφίζουν έναντι αυτών; Επισκέπτονται τις περιφέρειές τους για κανένα ψαράκι, κοψίδι κλπ, και μόνο απο πελατειακή ανάγκη συλλογής ψήφων. Δεν θέλουν τον λαό ενήμερο και ενημερωμένο, γιστί δύσκολα τον ελέγχουν. Έτσι χειρίζονται την δύναμή μας κατά το δοκούν και κυρίως με στενά κομματικά κριτήρια. Έτσι, η δύναμη των πολλών περιορίζεται ως εξουσία σε λίγους, και με την έννοια αυτή χάνει την ουσία της η δημοκρατία. Αυτό δίδαξαν οι Αθηναίοι, έννοια που πολλαπλώς κακοποιήσαμε. Παρατήρησε π'οσο διαφορετικά ερμηνεύεται η δημοκρατία και οι διαδικασίες της από τα σημερθνά δημοκρατικά κράτη και λαούς. Τι είδους δημοκρατία μπορεί να επικαλείται ένας λαός που συμμετέχει στις εκλογές σε ποσοστά της τάξεως των 35-50%; Ανάλογη δεν είναι και η δημοκρατία του ; 35-50%;
KostasD
Ο χρήστης Nefestoras είπε…
Περί δημοψηφισμάτων
Τα δημοψηφίσματα είναι η κορυφαία πράξη της δημοκρατίας. Η γνησιότερη έκφραση της. Καμιά άλλη πράξη δεν την ολοκληρώνει περισσότερο, δεν την εκπροσωπεί ουσιαστικότερα και δεν την αντιπροσωπεύει δικαιότερα.
·
Γιαυτό και η τεράστια κατασυκοφάντησή τους.
Για τον κοινοβουλευτισμό και την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, είναι ο χειρότερος εχθρός. Ουσιαστικά το δημοψήφισμα τους καταργεί. Γιατί εκεί δεν υπάρχει βουλευτική διαμεσολάβηση και περιθώρια για εξαρτήσεις και ρουσφέτια, αλλά αντίθετα παράκαμψη του εκπροσώπου και απ΄ ευθείας επιλογή του πολίτη.
Όλοι αυτοί που ακούμε να καταφέρονται εναντίον τους, δεν είναι παρά στυλοβάτες μιας οικονομικής ολιγαρχίας που τους σιτίζει για αυτό που φωνασκούν και διαλαλούν εις βάρος του συνόλου των συμπολιτών τους, του δικαιώματός τους να ψηφίζουν συχνότερα και εκτός πολιτικών αδιεξόδων και ιδεολογικών εγκλωβισμών, των βουλευτικών εκλογών.
·
Ειδικά πολλοί διανοούμενοι της σύγχρονης παγκόσμιας μόδας, που καταφέρονται κατά των δημοψηφισμάτων και τα δυσφημίζουν καλυμμένα ή απροκάλυπτα, είναι αποκρουστικά συμπτώματα μιας εποχής που ξερνάει τον ίδιο τον εαυτό της γιατί δεν τον αντέχει άλλο, μέσα στην άγνοια της γνώσης της.
Είναι πλήρως ακατανόητο φαινόμενο, πνευματικοί υποτίθεται άνθρωποι, αντί να χαίρονται με την λαϊκή έκφραση, να την υπονομεύουν συστηματικά, λέγοντας κατάμουτρα στους πολίτες ΄΄εσείς δεν ξέρετε να κρίνετε΄΄. Όλοι αυτοί, ενδιαφέρονται μόνο και πασχίζουν για στημένα παιχνίδια, εκεί που το αποτέλεσμα είναι σίγουρο και διατηρεί και διαιωνίζει την κατάσταση ως έχει μαζί με τα στενά τους συμφέροντα.
Την ίδια δε στιγμή, διαμαρτύρονται δυσανάλογα, εάν τους θίξει λίγο κανείς το δικό τους δικαίωμα πολιτικής ή άλλης έκφρασης και ψήφου στον χώρο τους, που οι ίδιοι στερούν από τους συμπολίτες τους, καταφερόμενοι κατά των δημοψηφισμάτων, με απίστευτες δικαιολογίες.
·
Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από τα δημοψηφίσματα και τίποτα πιο σπουδαίο από αυτά για την δημοκρατία. Χωρίς αυτά οι θεσμοί ψευδίζουν και χαλκεύονται. Φθείρονται, ατονούν και εκφυλίζονται. Σύνταγμα, κοινοβούλιο, κυβέρνηση, κόμματα, νόμοι, δικαιοσύνη, κράτος, υπηρεσίες, συνδικαλισμός, στρατός, δημόσια και ατομική ασφάλεια, μετατρέπονται όλα σε καρικατούρες δημοκρατίας. Καταντούν θλιβερές και επικίνδυνες φάρσες για μια χώρα. Χωρίς τα δημοψηφίσματα δίπλα τους γίνονται απάτες. Αυτά και μόνο είναι που επαληθεύουν και αποδεικνύουν μια δημοκρατία. Αλλιώς η δημοκρατία καταρρέει. Και μάλιστα όχι ως επικεφαλίδες στη ρητορική και στις νομολογίες, αλλά ως βαθιά εγκατάσταση μακραίωνων αξιών μέσα στο πνεύμα και στα σπλάχνα της κοινωνίας.
·
Αρκεί να θυμίσουμε επ΄ αυτού, πως το θαύμα της ελληνικής δημοκρατίας, στηρίχθηκε εξ ολοκλήρου σε αυτή την κατάκτηση και χρήση των πολλών και απανωτών δημοψηφισμάτων.
Κοινωνία που δεν ρωτάει τους πολίτες της κάθε τόσο άμεσα και όχι έμμεσα, μέσω δηλαδή του αντιθέτου, της καταστολής και της χειραγώγησης των δημοσιογράφων και λοιπών διαχειριστών του δημόσιου λόγου, είναι σε πορεία διαρκούς πτώσης, εξάρτησης από ξένες δυνάμεις και πολιτικής σήψης. Αντίθετα υποκατέστησε τις τελευταίες δυό δεκαετίες, την έννοια των ζωογόνων δημοψηφισμάτων, με τις ανώδυνες και ύποπτες δημοσκοπήσεις. Άλλη απάτη κι αυτή.
·
Ανέραστοι γνωσιακά και στερημένοι των λυτρωτικών αληθειών και συμπερασμάτων της ιστορίας από τα δημοψηφίσματα, αδυνατούν να κατανοήσουν βαθιά την ευεργετική δύναμη της άμεσης συμμετοχής, ακόμα και ως λανθασμένης επιλογής.
Την τεράστια ωριμότητα που προσπορίζει στον άνθρωπο η συνδημιουργία, μαζί με την ευχαρίστηση της συμμετοχής. Πόσο υπεύθυνο τον κάνει και του δείχνει την διαφορά από την εξάρτηση της εκπροσώπησης.
·
Έτσι αγνοούν παντελώς το μεγάλο μάθημα των ελλήνων αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας στη συνέχεια, από την αποτυχημένη εκστρατεία των Αθηναίων στις Συρακούσες, που τους υποχρέωσε να δουν το λάθος τους και να το καταγράψει καυστικά ο Θουκιδίδης με την περίφημη διαχρονική φράση του οδηγό για το μέλλον ΄΄Δεν είναι δυνατό η δημοκρατία να εξουσιάζει άλλους λαούς΄΄.
Το δημοψήφισμα εκείνο οι Αθηναίοι το πλήρωσαν με την ήττα τους. Όμως τους έκανε τόσο απρόσμενο καλό στο βάθος του χρόνου όσο δεν μπορούσαν να φανταστούν. Αυτό είναι που πρέπει να κρατήσουμε. Χάρη σε αυτό ωρίμασαν και εκείνοι και εμείς οι υπόλοιποι πολίτες του κόσμου στη συνέχεια, σε αυτό τουλάχιστον το θέμα.
Αντίθετα χωρίς την δική τους άμεση απόφαση με το δημοψήφισμα για την εκστρατεία, θα τα έριχναν εύκολα και γρήγορα στους εκπροσώπους τους όπως κάνουμε οι λαοί σήμερα, και δεν θα ωριμάζανε ποτέ. Θα τους φταίγαν πάντα οι άλλοι ακόμα και στον ατομικό τους βίο. Τα δε πράγματα θα επαναλαμβάνονταν διαρκώς χωρίς υπεύθυνους και απαντήσεις, ωσάν τα πολιτικά και κοινωνικά συμβαίνοντα να τα κινεί ένα αόρατο μεταφυσικό χέρι.
·
Ας υποσημειώσουμε βέβαια, ότι τα τυχόντα λάθη και οι αδικίες από τα δημοψηφίσματα, όπως φωνασκούν και φοβερίζουν οι εγκάθετοι των εξουσιών, είναι ανύπαρκτα μέχρι σήμερα, γιατί δεν επιτρέπεται να αποφασίζουν οι πολίτες άμεσα και υπεύθυνα, παρά μόνο έμμεσα με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία του γαλλικού μοντέλου που είναι το σύστημά μας. Και αυτό φυσικά που φοβόνται είναι η ορθοκρισία των λαών.
·
Πρέπει να μάθουμε έστω για αρχή κάποιοι, να αποδεχόμαστε επί τέλους πραγματικά την λαϊκή πλειοψηφία όσο και να διαφωνούμε, όσο κι αν νομίζουμε ή πράγματι ο λαός ψήφισε λάθος. Ας ψηφίσει λέω εγώ, αρκεί να ψηφίσει. Εδώ ακριβώς αρχίζει η μεγάλη κατάκτηση και το μέλλον της ανθρωπότητας. Αν θα υπάρξει μέλλον, θα υπάρξει ως μόνο έτσι.
·
Ένας βαθιά στοχασμένος πολίτης, αντιλαμβάνεται την αρχή της πλειοψηφίας ως την μέγιστη αρχική συμφωνία του με τους άλλους συμπολίτες του. Γνωρίζει εκ των προτέρων, από τις ήδη προηγηθείσες συζητήσεις της ανθρωπότητας δια μέσου των αιώνων, πως δέχεται εξ ίσου την δίκαιη με την άδικη απόφαση της απλής αναλογικής πλειοψηφίας, τιμά την εναρκτήρια συμφωνία του και απόφαση με τους συνανθρώπους του, αδιάφορο αν βέβαια θα αγωνισθεί στη συνέχεια όχι να ανατρέψει με τις γνωστές πραξικοπηματικές μεθόδους την ετυμηγορία, αλλά μέσα από τον λόγο που επί της αφανούς ουσίας, είναι και η μόνη θεμιτή δυνατότητα και φυσικό εργαλείο.
Διαφορετικά, δεν διαφέρει από ένα μπαταξή που δεν τηρεί τις εγνωσμένες οικονομικές υποχρεώσεις του, ή από ένα χαρτοπαίκτη που έχασε και τραβάει το πιστόλι γιατί δεν θέλει να πληρώσει. Αυτή είναι όλη η ιστορία. Όλων μας και του κάθε ενός μας ξεχωριστά.
·
Επί πλέον οι βουλευτικές εκλογές όπως πια έχουν στρεβλωθεί και καναλιζαρισθεί προς στημένα αποτελέσματα, δεν απηχούν και κυρίως αυτό, την πραγματική θέληση των πολιτών, αφού αυτή έχει υπονομευτεί και εξαγοραστεί από τις υποσχέσεις των αναγκών των ψηφοφόρων και τα εκλογικά συστήματα και μεθοδεύσεις.
Εκεί καλείται ο καθένας από μας να απαντήσει εντέχνως εγκλωβιστικά, με ένα ναι ή με ένα όχι, σε χιλιάδες προβλήματα της επιβίωσης και της καθημερινότητας όπου δεν ξέρει πιο να πρωτοδιαλέξει, στα μισά εκ των οποίων διαφωνούμε και έστω ότι στα άλλα μισά συμφωνούμε. Ένα αδιέξοδο. Μια απατηλή ψήφος, άλλα αντ΄ άλλων, και με την απειλή πάντα μιάς χειρότερης κατάστασης που τάχα καιροφυλακτεί και ελλοχεύει.
Ένα θέατρο εκλογών και δημοκρατίας.
Ενώ τα δημοψηφίσματα είναι πάντα σαφή και συγκεκριμένα.

Φιλικά Νεφέστορας

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Τα πολλά πρόσωπα της ψηφιακής λογοκρισίας

Μετεκλογικά

Βαϊμάρη και αντιφασισμός, μια ιστορική σημείωση