4 χρόνια κατοχής: σύνοψη, αστοχίες και "προφητείες"

"...Οι στρατοί μας δεν έρχονται στις πόλεις σας και στα εδάφη σας ως κατακτητές, αλλά ως απελευθερωτές..."
Από την "Διακήρυξη προς τον λαό του βιλαετιού της Βαγδάτης" του Βρετανού υποστράτηγου Maude, 19 Μαρτίου 1917

Μετά τέσσερα έτη
Τον Φεβρουάριο του 2003, συμμετείχα όπως πολλοί (αλλά όχι όσο πολλοί θα έπρεπε) συμπολίτες μου και (πάρα πολλοί) πολίτες χωρών από όλο τον κόσμο, στην μεγαλύτερη διαδήλωση στην παγκόσμια ιστορία, που σκοπό είχε να σταματήσει την επικείμενη αμερικανική εισβολή στο Ιράκ. Προφανώς, απέτυχε στον στόχο της, όπως και εκείνες που προηγήθηκαν και ακολούθησαν.

Ως αποτέλεσμα, λοιπόν, της Αμερικανικής Εισβολής στο Ιράκ και της συνεχιζόμενης κατοχής, που έγινε με δικαιολογίες που κυμαίνονταν από ψευδείς μέχρι γελοίες, το Ιράκ είναι σήμερα το μεγαλύτερο πεδίο δολοφονιών στον πλανήτη και η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση (με το Νταρφούρ δεύτερο).

Ως αποτέλεσμα, ολόκληρη η Μέση Ανατολή αποσταθεροποιήθηκε περαιτέρω. Ο εμφύλιος πόλεμος στο Ιράκ έχει αρχίσει, με την ευγενή αρωγή ειδικών μονάδων των εισβολέων, ειδικά εξασκημένων στα εγκλήματα προβοκάτσιας και αντιτρομοκρατίας, από τα παλιά δικά τους, εγχώρια, αποικιακά έπη.

Ως αποτέλεσμα, το πιο σκληρό και αντιδραστικό πρόσωπο του Ισλάμ επικράτησε και ακραίες ομάδες σχημάτισαν πολιτοφυλακές που εκφοβίζουν περιοχές όπου Σιίτες και Σουνίτες ζούσαν μαζί μέχρι την "απελευθερωτική" εκστρατεία των ΗΠΑ.

Ως αποτέλεσμα, δισεκατομμύρια δολάρια, μαύρα και φανερά έχουν ρεύσει στις τσέπες διαφόρων, συνεργατών και φίλων του Προέδρου και (κυρίως) του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ.

Ως αποτέλεσμα, εκατοντάδες εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, "μεγάλα" και "μικρά", διαπράττονται κάθε μέρα στο Ιράκ, εν ονόματι των "αξιών του Δυτικού Πολιτισμού" (στον οποίο πολιτισμό παίδες συμμετέχουμε ό,τι και να λέει ο καθένας), τέτοια ώστε τα (πολυάριθμα) εγκλήματα του Σαντάμ να είναι ήδη υποδεέστερα.

Ως αποτέλεσμα, μια ολόκληρη γενιά στο Ιράκ, μεγαλώνει, όταν καταφέρνει να μεγαλώνει, μέσα στον απόλυτο τρόμο και το χάος (ενώ οι ψυχολόγοι τρομοκρατούνται, ή φεύγουν).

Ως αποτέλεσμα οι ΗΠΑ βρίσκονται ενώπιον μιας μεγάλης στρατιωτικής ήττας - ευτυχώς διότι αλλιώς η καταστροφή θα διαχυνόταν ακόμα ευρύτερα.

Ως αποτέλεσμα κάθε πρόσχημα διεθνούς δικαίου είναι απόλυτα απαξιωμένο.

Τα καινούρια ψέματα - σαν τα παλιά ψέματα

Όλα αυτά ήταν αναμενόμενα αποτελέσματα, έξω από τον ιδεοληπτικό κύκλο των νεοσυντηρητικών και των συνοδοιπόρων τους. Η αντίσταση, το χάος, η ακυβερνησία, ο εμφύλιος όλα αυτά είχαν προβλεφθεί. Αυτοί που τα έβλεπαν να έρχονται δεν ήταν ούτε συνεργοί του Σαντάμ (αντίθετα με εκείνους που σχεδίασαν τον πόλεμο), ούτε προφήτες. Ήξεραν λίγα περισσότερα πράγματα για την ανθρώπινη φύση, για την ιστορία της Μέσης Ανατολής και για την ιστορία των Δυτικών αποικιακών εγχειρημάτων, έχοντας παράλληλα και μια καλύτερη αίσθηση της τρέχουσας πραγματικότητας, από το κοινωνιοπαθές νεοσυντηρητικό σκυλολόι που εξαπέλυσε τον πόλεμο.

Λέω "νεοσυντηρητικό" αλλά δεν ακριβολογώ: η πολιτική της άμεσης στρατιωτικής επέμβασης ήταν ευθεία συνέχεια και κλιμάκωση της πολιτικής των προηγούμενων Αμερικανών προέδρων (ο Κλίντον υποστήριζε την εισβολή μέχρι και το 2004 - μετά έκανε την τούμπα). Πολιτική ανηλεών βομβαρδισμών και καταστροφικών για τον πληθυσμό κυρώσεων.

Σημειώστε όμως το εξής: Η απόφαση 687 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είχε σαν στόχο τον αφοπλισμό του Ιράκ από όπλα μαζικής καταστροφής. Η Ιρακινή ηγεσία από το 1997 επέμενε ότι είχε συμμορφωθεί με τις αποφάσεις περί ΟΜΚ του ΟΗΕ (και ότι οι επιθεωρητές του ΟΗΕ συμπεριλάμβαναν πλέον και πράκτορες των ΗΠΑ, που είχαν σαν στόχο την κατασκοπεία και όχι την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τους όρους του ΣΑ). Λίγο πριν την έναρξη της εισβολής, αξιωματούχος του ΟΗΕ περιέγραφε την διαδικασία κατά την οποία οι καινούριοι Αμερικανοί επιστήμονες-επιθεωρητές "ερχόταν ως ιέρακες και έφευγαν ως περιστερές βρίσκοντας πως το Ιράκ ήταν 'μια κατεστραμμένη χώρα, που δεν συνιστά απειλή για κανέναν'". Ο Επιθεωρητής Όπλων στο Ιράκ Scott Ritter, αναφέρει τα εξής σχετικά:

Μπορώ να σας πω τι έλεγαν οι Υπηρεσίες Πληροφοριών όλου του κόσμου. Και ήταν 100% σύμφωνες πως το Ιράκ είχε πλέον ουσιαστικά αφοπλιστεί το 1998. Δεν υπήρχε ούτε μία υπηρεσία πληροφοριών στον κόσμο που να ισχυριζόταν πως έχει αδιάψευστα στοιχεία πως ο Σαντάμ διατηρεί τεράστιες αποθήκες όπλων μαζικής καταστροφής, ή πως έχει επανεκκινήσει κάποιο ουσιώδες πρόγραμμα όπλων μαζικής καταστροφής. Ούτε μία υπηρεσία! Και ο λόγος για αυτό ήταν η παρουσία στο Ιράκ των επιθεωρητών όπλων και ότι μπορούσαμε να φέρουμε δεδομένα στο τραπέζι που έδειχναν πως το Ιράκ δεν είχε τέτοια όπλα, πως είχαμε καταγράψει την τεράστια πλειοψηφία των όπλων του και δεν υπήρχε καμία ένδειξη κάποιας επανενεργοποίησης προγράμματος.

Αν από το 1998 αυτό αποτελούσε κοινό τόπο, τότε αφενός η επίκληση της Απόφασης 687 προκειμένου να υποστηριχθεί νομικά η εισβολή του 2003 ήταν έωλη, αφετέρου η διατήρηση κυρώσεων που έπλητταν βάναυσα την υγεία και την διαβίωση των Ιρακινών εν ονόματι της απόφασης αυτής, ήταν αποδεδειγμένα πλέον, ένα κυνικό ψέμα, ένα γεωπολιτικό έγκλημα των Αμερικάνων Δημοκρατικών (που είχαν αρκετό μυαλό να μην μπλέξουν στο Ιράκ με χερσαίες δυνάμεις πάντως).

Με άλλα λόγια, η σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ απλά κλιμάκωσε και έκανε μονομερέστερη ακόμα, την πάγια πολιτική της υπερδύναμης μετά τον ψυχρό πόλεμο σε σχέση με το Ιράκ και την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η πολιτική αυτή εδράζεται στην βασική θέση που έχουν τα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής στην στρατηγική των ΗΠΑ. Η περιοχή και ο απόλυτος έλεγχός της θεωρείται κλειδί για την διατήρηση και διαιώνιση της Αμερικανικής μονοκρατορίας. Με δεδομένο ότι η βασική υπεροχή των ΗΠΑ έναντι των πιθανών ανταγωνιστών της είναι στρατιωτική, και ότι συνεπώς η γλώσσα της στρατιωτικής βίας αποτελεί προνομιούχο πεδίο "άσκησης πολιτικής" για τις ΗΠΑ, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το είδος της λογικής που οδήγησε στην εισβολή στο Ιράκ - στοιχεία της οποίας ήταν εμφανή και σε όλες τις μεταπολεμικές αμερικανικές κυβερνήσεις.

Κληρονομικό χάρισμα

Κοιτάχτε, δεν χρειαζόταν να είσαι ειδικός για να προβλέψεις τα επερχόμενα. Ο George Monbiot, ο Anthony Arnove και πολλοί άλλοι είχαν πέσει λίγο-πολύ "μέσα". Κάποιοι στρατιωτικοί, αναλυτές και κατάσκοποι έβλεπαν το μέλλον εξαιρετικά καθαρά, συχνά με εντυπωσιακή ακρίβεια. Αντίθετα πρόεδρος, κυβέρνηση και, όπως θα ανέμενε κανείς, το δημοσιογραφικό κατεστημένο στις ΗΠΑ (και όχι μόνο) ζούσαν σε ένα παράλληλο σύμπαν. Κάποιοι έλεγαν ψέματα συνειδητά. Οι περισσότεροι όμως τα πίστευαν...

Είχα γράψει στο Metafilter τότε, παραμονές της έναρξης της επίθεσης, ένα σχόλιο στο οποίο έκανα μερικές προβλέψεις για το τι θα ακολουθούσε. Μερικές δεν επαληθεύτηκαν. Οι περισσότερες ήταν ακριβέστατες:

- Έπεσα έξω στην ιδέα πως θα υπήρχε προσφυγικό ρεύμα προς την Ελλάδα και την Ευρώπη. Δεν έπεσα έξω όμως στην δημιουργία τεραστίου αριθμού προσφύγων: σήμερα υπάρχουν 2 εκατομμύρια Ιρακινοί πρόσφυγες στην Συρία και την Ιορδανία, και άλλοι τόσοι περίπου εσωτερικά εκτοπισμένοι μέσα στο ίδιο το Ιράκ.

- Είχα πει πως θα ολοκληρωνόταν η καταστροφή μιας ήδη κατεστραμμένης χώρας. Όντως.

- Είχα πει πως ελάχιστες πιθανότητες υπήρχαν να ανοικοδομηθούν ουσιαστικά τα κατεστραμμένα. Πράγματι.

- Είχα προβλέψει την απεθνικοποίηση των Ιρακινών πετρελαίων. Όπερ και εγένετο.

- Είχα δηλώσει ότι προετοιμάζεται για την εξουσία στο Ιράκ μια διεφθαρμένη κυβέρνηση -μαριονέτα. Ο Αχμέτ Τσαλαμπί, πρωτεργάτης της επέμβασης και επίλεκτος άνθρωπος της CIA και των Ιρανών - και βιρτουόζος της απάτης, πήρε πόδι γρήγορα (και σήμερα μιλάει για "αποτυχία" της κατοχής), για να τον διαδεχθεί άλλος υπάλληλος της CIA. Σήμερα η διαφθορά της κυβέρνησης του Ιράκ είναι σε αστρονομικά ύψη, ο Τσαλαμπί έχει ξαναπάρει τα πάνω του, και πρώην μέλη της Ιρακινής αντιπολίτευσης, νοσταλγούν την εποχή του Σαντάμ...

- Είχα επισημάνει τον κίνδυνο του εμφυλίου. Βρισκόμαστε ήδη εκεί) με εκκαθαρίσεις πανταχόθεν. Οι θιασώτες της εισβολής στο Ιράκ, ήδη κατηγορούν τους Ιρακινούς για την κατάσταση - ήταν ανάξιοι να "σωθούν".

- Είχα αναφερθεί στην πιθανότητα δημιουργίας (ως "παράπλευρου καλού") ενός Κουρδικού κράτους. Πιθανότητα που θεωρούσα υπαρκτή, πλην όχι πολύ μεγάλη. Και όντως, παρότι υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός στο Ιρακινό Κουρδιστάν για την προοπτική αυτή, η πίεση της Τουρκίας κάνει το ενδεχόμενο μακρινό. Βλέπε π.χ. πρόσφατο άρθρο μελετητή του American Enterprise Institute (ενός think-tank με αποδεδειγμένες προσβάσεις και επιρροή στον Λευκό Οίκο, more tank than think), ο οποίος θεωρεί ότι η ανεξαρτησία του Κουρδιστάν δεν είναι εφικτή.

Αυτά όλα τα είχα προβλέψει, όχι εξαιτίας κάποιου κληρονομικού χαρίσματος ή ιδιαίτερων σχέσεων με τις Μεσανατολικές σπουδές. Τα ανέφερα γιατί ήταν οι εύκολα προβλέψιμες συνέπειες του πολέμου. Ήταν ορατές ακόμα και σε έναν άσχετο σαν και μένα, όπως πιστεύω ήταν και σε ταξιτζήδες στο Κάιρο, μανάβηδες στην Πόλη, οδοντιάτρους στο Δελχί, κουρείς στην Σεβίλη κοκ. Αλλά μοιάζει να μην ήταν ορατές σε μεγάλα τμήματα των Αμερικανικών ΜΜΕ (και άρα στην πλειοψηφία των Αμερικανών πολιτών) και -ίσως- σε τμήμα της ηγεσίας των ΗΠΑ.

Η ανάλυση των αιτίων της επίθεσης και των κινήτρων εκείνων που την αποφάσισαν, είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση. Κοινός παράγοντας είναι σίγουρα το πετρέλαιο (πιστεύει κανείς πως θα εισέβαλαν οι ΗΠΑ στο Ιράκ αν βασικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας ήταν οι χουρμάδες;), αλλά και η συστηματική και εγγενής τάση των ΗΠΑ για άμεση προβολή στρατιωτικής ισχύος, τραβηγμένη στα άκρα, οι απαιτήσεις της πολεμικής βιομηχανίας και οι προσωπικοί οικονομικοί δεσμοί και συμφέροντα των μεγάλων παραγόντων της κυβέρνησης Μπους (μια κυβέρνηση τριτοκοσμικής, πλην νομιμοποιημένης - σχεδόν - διαφθοράς).

Οι συνέπειες της σαφούς πλέον αμερικανικής ήττας στο Ιράκ είναι όμως πλέον πιο επίκαιρες. Οι "άξεστοι", "βάρβαροι", "θρησκόληπτοι" - κι ότι άλλο βάζει ο νους σας - Ιρακινοί πολίτες που σταμάτησαν (πολεμώντας στην κυριολεξία "υπέρ βωμών και εστιών") την "πολιτισμένη" Αμερικανική πολεμική μηχανή στο Ιράκ, μοιάζει να καθυστέρησαν ή - ελπίζει κανείς - και να ματαίωσαν τα σχέδια για επέκταση του Πολέμου στην Μέση Ανατολή προς το Ιράν και την Συρία (εδώ κι αν φυλάχτηκαν Θερμοπύλες). Στην πορεία ενδέχεται να αποτέλεσαν το πρώτο σημάδι της τελικής παρακμής της Αμερικανικής Αυτοκρατορίας, του τέλους του μεταψυχροπολεμικού μονοπολισμού.

Αλλά το Ιράκ το ίδιο θα χρειαστεί δεκαετίες για να συνέλθει από την επέλαση των "απελευθερωτών". Είναι το θύμα ενός αναγεννημένου, ξεδιάντροπου ιμπεριαλισμού, ωμού στις διαθέσεις του:

...The maximum amount of force can and should be used as quickly as possible for psychological impact—to demonstrate that the empire cannot be challenged with impunity.. [The US is now] in the business of bringing down hostile governments and creating governments favorable to us. Conventional international wars end and troops are brought back home. Imperial wars end, but imperial garrisons must be left in place for decades to ensure order and stability. This is, in fact, what we are beginning to see, first in the Balkans and now in Central Asia.

Stephen P. Rosen