Τα βωβά ντιμπέιτ: έξι σημεία για την προεκλογική περίοδο

Television, the drug of the Nation

Breeding ignorance and feeding radiation

                                    Disposable Heroes of Hiphoprisy, Television, 1992

 

1. Σε μια χώρα όπου οι τηλεσυζητήσεις είναι πλέον η βασική μορφή πολιτικού διαλόγου, είναι αναμενόμενη η έκπτωση της πολιτικής εκστρατείας σε διαφημιστική. Το παράδειγμα των ΗΠΑ γίνεται υπόδειγμα: η εκστρατεία Ομπάμα που πάτησε σε πραγματική διάθεση αλλαγής διαρθρώθηκε σαν εκστρατεία προώθησης προϊόντος και βραβεύτηκε ως τέτοια παίρνοντας το διεθνές βραβείο διαφήμισης Lion στις Κάννες. Η φιλοδοξία μεταφοράς της όλης καμπάνιας στα καθ’ημάς Βαλκάνια δεν είναι παρά ένα ακόμα προϊόν μαϊμού για τα πανέρια των μικροπωλητών της προπαγάνδας. Πρόκειται για κακής ποιότητας απομίμηση bon pour l’orient.

2. Το όλο θέατρο με το τηλεοπτικό ντιμπέιτ είναι δηλωτικό της γενικότερης κατάστασης, αλλά και της αποστροφής και τρόμου του κυβερνητικού πολιτικού προσωπικού προς οτιδήποτε μπορεί να περάσει έστω και ξυστά από την ουσία. Σε μια φυσιολογικότερη χώρα, η διαδικασία θα οριζόταν από τους δημοσιογράφους και τα πολιτικά κόμματα και οι αρχηγοί θα καλούνταν απλά να συμμετάσχουν πάνω σε μια δεδομένη διαδικασία. Αυτό συμβαίνει ακόμα και στις ΗΠΑ. Εδώ όμως η επακριβής διαδικασία, μέχρι και της στάσης των σωμάτων συμπεριλαμβανομένης θα πρέπει να γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης και συμφωνίας. Πρόκειται για παραπολιτική παράσταση. Θεός φυλάξοι μην τυχόν και πέσουμε σε καμία κακοτοπιά, σε κάτι εκτός προγράμματος. Αλίμονο αν μπορούν να τεθούν ουσιώδη θέματα από τα οποία δεν μπορείς να ξεφύγεις με μια τρίπλα χωρίς να εκτεθείς, όσο και να ’ναι. Αλίμονο αν αφήσεις ανοικτή την πιθανότητα να τσαλακωθεί ο Αρχηγός, έννοια ιδιαίτερα φορτισμένη στην αρχομανή μας κοινωνία. Όλα είναι διαφήμιση, σφιχτά σκηνοθετημένη. Σημαίνον που ταυτίζεται με το σημαινόμενό του...

3. Προ ετών είχα σημειώσει με άλλη αφορμή τα εξής:

«Δεν αρκεί πια να πετάς πέντε συνθήματα, φωνασκώντας και συνεριζόμενος, μεταξύ διαφημίσεων, όλος ο πολιτικός σου λόγος οφείλει να είναι συνθηματολογικός και να αποφεύγει το συγκεκριμένο το οποίο μπορεί να "μπερδέψει" τον τηλεθεατή-πολίτη, ο οποίος "δεν ενδιαφέρεται" κατά τους παρουσιαστές για "τέτοιες λεπτομέρειες". Λεπτομέρειες όπως τι στο διάολο σκοπεύεις να κάνεις για την οικονομία άμα έρθεις στα πράγματα. Η ουσία του πολιτικού λόγου είναι το ρητορικό του περιτύλιγμα, προσεκτικά αποστειρωμένο από κάθε ψήγμα ουσίας. Ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες και εμείς αποτασσόμαστε τον Σατανά. Κρατάμε την πολιτική συζήτηση εκεί που την θέλουμε, ως πολιτικοί, ως δημοσιογράφοι, ως καναλάρχες, ως οραματιστές ενός δυστοπικότερου μέλλοντος, ως διαφημιστές: στο επίπεδο του μάρκετινγκ, στο επίπεδο της εικόνας. Εκεί καμία ουσιαστική δέσμευση δεν εμποδίζει την άσκηση πολιτικής, η οποία έχοντας μείνει μόνο διαφημιστικό σλόγκαν και γενικόλογη ρητορική της ατάκας, ξεφορτώνεται τον δημοκρατικό έλεγχο κρατώντας τα προσχήματά του...»

Τα πράγματα έκτοτε έχουν επιδεινωθεί.

4. Ο Έκο έλεγε πως ο Μπερλουσκόνι δημιούργησε με τα κανάλια του το είδος της κοινωνίας που θα τον εξέλεγε και θα τον αποδεχόταν ως αρχηγό. Εδώ τα κανάλια προετοιμάζουν εδώ και καιρό, με αισθητικό πρότυπο μια μετα-ΥΕΝΕΔ, την άνοδο της ακροδεξιάς ή/και την επικράτηση της ατζέντας της. Έτσι προκύπτει και η ένταση της επιμονής στο σύνθημα και στον αγοραίο λαϊκισμό. Η κενολογία που παριστάνει τον λόγο ουσίας είναι το ανώτατο στάδιο της διαδικασίας αυτής.

5.  Μεσούσης της κρίσης, λείπει όχι μόνο (όπως ήταν αναμενόμενο) η συζήτηση περί των αιτιών που την προκάλεσαν, αλλά και η συναίσθηση ότι δεν μπορείς να μιλάς για την Ελληνική οικονομία ερήμην της. Η ιδέα ότι ακολουθώντας την μία ή την άλλη συνταγή που γέννησαν ή που δεν μπόρεσαν να υπερβούν την κρίση ανά τον κόσμο, παρόλα αυτά, εδώ θα έχεις θεαματικά (και αντίθετα με τον υπόλοιπο κόσμο) αποτελέσματα, είναι εφαρμοσμένος παραλογισμός.

6. Όσο λιγότερα επιχειρήματα στο τραπέζι, τόσο λιγότερος δημόσιος έλεγχος, όσο λιγότερος έλεγχος, τόσο επικρατεί ο αυτόματος πιλότος και οδηγούμαστε στην προκαθορισμένη έκβαση: στην διεύρυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, μεταξύ πολλών άλλων δυνάμει δυστοπικών εξελίξεων. Το θέμα είναι να επιλέξει κανείς να βάλει υγρά στα φρένα.